پلیس افغانستان؛ از مبارزه با 'تروریسم' تا رویارویی با تجمعات اعتراضی
پلیس افغانستان؛ از مبارزه با 'تروریسم' تا رویارویی با تجمعات اعتراضی
AFP/GETTY IMAGES
یک خبرنگار برایم تعریف می‌کرد که بین مردم خشمگین و معترض در یک‌طرف و پلیس کلافه‌شده و سردرگم در طرف دیگر، گیرمانده بود. مردم به سمت پلیس‌ها سنگ می‌انداختند و از سوی پلیس‌ها هم صدای شلیک می‌آمد. با خود حساب کردم که خطر سنگ کمتر از گلوله است، با همین حساب رفتم و پشت صف پلیس‌ها قرار گرفتم.
در درگیری پلیس با معترضانی که به "بی‌کفایتی حکومت در تامین امنیت" جمعه گذشته ( ۱۲جوزا/ خرداد) در کابل اعتراض کرده بودند، دستکم پنج نفر کشته شدند و حدود ۲۰ نفر دیگر هم زخمی. بعد از این رویداد بارها عبارت "ما را هم تروریست می‌کشد، هم پلیس"شنیده شده است.
یک روز قبل از آن هم انفجاری مرگ‌بار در کابل، جان حدود ۱۵۰ نفر را گرفت و صدها نفر دیگر را زخمی ساخت.
خشم ناشی از این انفجار پای هزاران کابل‌نشین را به خیابان‌های پایتخت کشاند. آنان اعتراض داشتند که چرا در تامین امنیت دست حکومت کوتاه است. خواسته شان هم استعفای سران حکومت وحدت ملی بود. پلیس با مردمی خشمگین و عصبانی روبه‌رو شده بود.
REUTERS
آن‌ها که از نقاط مختلف به مرکز شهر و محل انفجار نزدیک شده‌بودند، به نظر می‌رسید قصد رفتن به سمت ارگ، کاخ ریاست جمهوری افغانستان را دارند.
گل‌نبی احمدزی، فرمانده گارنیزیون کابل در گفت‌وگویی با بی‌بی‌سی گفت: "چگونه به افرادی که برخی شان سلاح در دست داشتند اجازه می‌دادیم به سمت ارگ بروند؟"
آقای احمدزی افزود که تجمع اعتراضی روز جمعه، یک مظاهره (تظاهرات) نبود، بلکه شورش و آشوب بود.
معترضان اما بارها بر مسالمت‌آمیز بودن حرکت‌شان تاکید کرده‌اند.
پلیس و تظاهرات
از نیک‌محمد کابلی، کارشناس امور نظامی، پرسیدم که پلیس افغانستان تاچه اندازه برای رویارویی و مدیریت تجمعات اعتراضی آماده است؟ پاسخ داد که در افغانستان دربرابر تظاهرکنندگان پلیسی صف می‌کشد که سال‌ها جنگیده و با خشونت‌ها درگیر بوده است. پلیس با همین رویه با تظاهرکنندگان نیز برخورد می‌کند.
به نظر آقای کابلی اگر روز جمعه گذشته، پلیس آموزش‌دیده در برخورد با تظاهرات‌ها وارد میدان می‌شد، کسی کشته نمی‌شد.
او تاکید کرد که چنین پلیسی در تشکیل نیروهای امنیتی افغانستان وجود ندارد.
از جانب دیگر، نجیب دانش سخنگوی وزارت داخله/کشور می‌گوید: "خوشبختانه موضوعی که در گذشته و حال روی آن تمرکز شده، تربیت پلیس ضد شورش است. به‌همین منظور در تشکیلات وزارت داخله، ریاست عمومی نظم و امن عامه داریم."
او می‌افزاید که پلیس‌های ویژه برخورد با تجمعات اعتراضی و تظاهرات‌ها آموزش دیده‌اند و در صورت نیاز تاثیر فوق‌العاده مثبتی در مدیریت این تجمعات دارند.
AFP/GETTY IMAGES
از آقای دانش پرسیدم که پس چرا باوجود حضور پلیس آموزش‌دیده پنج نفر کشته و بیست نفر زخمی شدند؟
آقای دانش گفت "متاسفانه" چیزی که نباید پیش می‌آمد رخ داد. او سپس افزود: "پلیس تا حد توان کوشش کرد که از روش‌های حرفه‌ای برای کنترل تظاهرات‌کنندگان استفاده کند. در مورد تیراندازی هم هنوز زود است که گفته شود این تیراندازی چگونه رخ داده است."
پلیس بلندگو به‌دست
نیک‌محمد کابلی اما بر ناتوانی پلیس افغانستان در برخورد با تجمعات اعتراضی تاکید می‌کند.
به باور آقای کابلی پلیس ویژه، در چنین مواقعی پس از تثبیت تعداد تظاهرکنندگان و مسیر حرکت آن‌ها، در برابرشان صف انسانی تشکیل نمی‌دهد؛ بلکه کوشش می‌کنند با ایجاد سد و موانع، تظاهرکنندگان خودشان تغییر مسیر دهند.
این کارشناس امور نظامی به این نظر است که در میان پلیس، افسران بسیار سخنوری آموزش می‌بینند تا بتوانند در گفت‌وگو با معترضان خشمگین، عصبانیت آن‌ها را کاهش دهند. این پلیس‌ها بلندگو به‌دست می‌گیرند و سعی می‌کنند با حرف زدن، معترضان را تا اندازهای که امکان دارد به آرامش دعوت کنند.
در تظاهرات روز جمعه در کابل دیدم که پلیس در حال صحبت با معترضان است؛ اما صدای آن‌ها فراتر از صف اول، در صف دوم شنیده نمی‌شد، چه رسد به آن‌هایی که در فاصله‌ای دورتر سنگ به‌دست ایستاده بودند.
- فرمانده گارنیزیون راهپیمایی جمعه در کابل را 'آشوب‌گری' خواند
- غنی: وزارت داخله قلب فساد در نهادهای امنیتی است
REUTERS
آقای کابلی به این نظر است که دولت افغانستان تاکنون به این باور بوده که فقط یک برنامه دارد و آن‌هم مبارزه با تروریسم است و مسائلی چون تظاهرات‌های خیابانی و اغتشاش‌ها را پیش‌بینی نکرده بود.
در عین حال نصاب تعلیمی نیروهای امنیتی هم جوابگوی نیازهای فعلی نیست.
موضوعی که وزارت داخله آن‌را رد می‌کند و می‌گوید در تلاش است تا بر فعالیت‌های پلیس در امور غیر مبارزه با تروریسم بیشتر تمرکز کند.
در رویداد جمعه گذشته، پلیس چه حرفه‌ای عمل کرده باشد و یا نه، در حال حاضر در اذهان عمومی متهم ردیف اول است.
به نظر می‌رسد پلیس برای برخورد با تجمعات اعتراض و تظاهرات‌هایی که به خشونت کشیده می‌شود، نیازمند آموزش‌هایی است که از رویدادهای شبیه درگیری روز جمعه جلوگیری کند.
