حضور 11 سالهء امریکا
پیامد های مثبت و منفی حضور 11 سالهء امریکا در افغانستان
16.07.1391
امروز یکشنبه هفتم اکتوبر مصادف است با یازدهمین سالروز آغاز مبارزهء جهانی به رهبری امریکا با تروریزم در افغانستان.
درست یازده سال پیش از امروز سربازان امریکایی برای از بین بردن مراکز شبکهء القاعده به افغانستان حمله کردند.
پس از حملات تروریستی یازدهم سپمتبر سال 2001 میلادی در امریکا که منجر به کشته شدن بیش از دو هزار تن گردید، مقام های امریکایی شبکهء القاعده را متهم به انجام این حملات کردند.
ایالات متحده از رژیم طالبان که در آن زمان در افغانستان حاکمیت داشت، خواست تا دست از پناه دادن شبکهء القاعده بر دارد.
خواستی که با پاسخ منفی گروه طالبان روبرو شد.
به دنبال این عکس العمل طالبان، جورج دبلیو بوش رییس جمهور پیشین ایالات متحده دستور حمله بر افغانستان را داد.
تعدادی از آگاهان سیاسی افغان می گویند با گذشت این یازده سال با توجه به قوت گرفتن دوبارهء گروه طالبان، هدف اساسی امریکا که تامین ثبات در افغانستان بود، تا اکنون بر آورده نشده است.
وحید مژده یکی از این آگاهان علت اساسی طولانی شدن جنگ در افغانستان را عدم تفکیک شورش و تروریزم از سوی امریکا می داند:
« علت پیروز نشدن امریکا در افغانستان این بود که آنان یک تعریف مشخص از شورشگری و تروریزم نداشتند تا بتوان این مرز را از هم مشخص کرد.
هر کسی که هر حرکتی را انجام داد، حتی اگر مشروع هم بود و می خواست صدای خود را بلند کند، سرکوب شد.
و در نتیجه تعداد زیادی از کسانی که می شد از آنان در بازسازی این کشور استفاده کرد به صفوف مخالفان پیوستند.»
رییس جمهور افغانستان نیز مانند آقای مژده در این زمینه از امریکا انتقاد کرده است.
رییس کرزی به روز پنجشنبه هفتهء گذشته در یک نشست خبری در کابل گفت که جامعهء جهانی مبارزهء جاری در افغانستان را جنگ علیه شورش عنوان کرده است.
در حالی که به باور آقای کرزی شورش یک مشکل داخلی در افغانستان است و توسط خود افغان ها باید حل گردد.
از سوی هم شماری از تحلیلگران افغان می گویند، جنگ یازده ساله در افغانستان در کنار پیامد های منفی، دست آورد های را نیز در پی داشته است.
باز هم وحید مژده:
« دست آورد های این جنگ برای افغانستان این بود که بالاخره این کشور در محراق توجه جامعهء جهانی قرار گرفت.
بیش از 50 کشور به شمول ناتو در افغانستان نیرو فرستاد، در بخش کمک های اقتصادی هم به افغانستان گام های برداشته شد هر چند این کمک ها به گونهء شفاف صورت نگرفت.
و نبود حکومتداری خوب در افغانستان فرصت خوبی را از نزد مردم افغانستان گرفت.
اما به هر حال در مقایسه با سال های گذشته که افغانستان یک کشور جنگ زده و درگیر مشکلات اقتصاد بود، یک قدم به جلو گذاشته شد.»
وزارت خارجهء افغانستان نیز باور دارد که پس از حضور جامعهء جهانی در این کشور پیشرفت های مهم در بخش های مختلف به میان آمده اند.
اما داکتر فرامرز تمنا معاون سخنگوی این وزارت می پذیرد که هنوز هم مشکلات جدی در برابر افغانستان وجود دارند.
« طبیعی است که چالش های هنوز در برابر ما قرار دارند.
ما چالش های در مبارزه با ترویزم داریم، افراطگرایی در منطقه هنوز وجود دارد، به منابع تجهیز و تمویل ترویزم باید توجهء بیشتر صورت گیرد.
همکاری جدی و صادقانهء پاکستان را ما کماکان نیاز داریم.
پروسهء صلح در افغانستان در جریان و راه های فراوان در پیشروی ما اند.»
چرا مبارزهء جهانی در افغانستان تا این حد طولانی شده و به پایان نمی رسد؟
مشاور روابط بین المللی شورای عالی صلح این کشور از دست رفتن بعضی از فرصت های مناسب در آغاز این مبارزه به خاطر مذاکرات صلح با مخالفان را یکی از دلایل اصلی این مشکل می داند.
اما محمد اسماعیل قاسمیار می گوید، هنوز هم خوشبینی های وجود دارند که تا سال 2014 میلادی مذاکرات صلح با مخالفان مسلح انجام شوند:
« یک عده علایم و شواهدی وجود دارند که ما انشا الله تا سال 2014 که نیروهای خارجی کشور ما را ترک می کنند، همه به یک مذاکرهء مستقیم بین الافغانی موفق شده باشیم.
امیدوار هستیم که بعد از 2014 این معضلات را از طریق مفاهمه و مذاکره حل کرده باشیم.»
با این حال طالبان مسلح با انتشار پیامی به مناسبت یازدهمین سال روز آغاز حملهء امریکا بر افغانستان گفته اند که تا زمان خروج کامل نیروهای خارجی از این کشور به مبارزهء شان ادامه خواهند داد.
به اساس گزارش ها، در نتیجهء جنگ یازده ساله در افغانستان در کنار بیش از 2000 سرباز امریکایی نزدیک به 1200 سرباز خارجی دیگر کشته شده اند.
همچنان گفته شده که در این جریان به شمول نظامیان، افراد ملکی و مخالفان مسلح حدود 30000 افغان نیز جان های شان را از دست داده اند.
گزارش های تایید نا شده نشان می دهند که مصارف امریکا در جنگ افغانستان روزانه به دوصد ملیون دالر می رسد.
سید فتح محمد بها
درست یازده سال پیش از امروز سربازان امریکایی برای از بین بردن مراکز شبکهء القاعده به افغانستان حمله کردند.
پس از حملات تروریستی یازدهم سپمتبر سال 2001 میلادی در امریکا که منجر به کشته شدن بیش از دو هزار تن گردید، مقام های امریکایی شبکهء القاعده را متهم به انجام این حملات کردند.
ایالات متحده از رژیم طالبان که در آن زمان در افغانستان حاکمیت داشت، خواست تا دست از پناه دادن شبکهء القاعده بر دارد.
خواستی که با پاسخ منفی گروه طالبان روبرو شد.
به دنبال این عکس العمل طالبان، جورج دبلیو بوش رییس جمهور پیشین ایالات متحده دستور حمله بر افغانستان را داد.
تعدادی از آگاهان سیاسی افغان می گویند با گذشت این یازده سال با توجه به قوت گرفتن دوبارهء گروه طالبان، هدف اساسی امریکا که تامین ثبات در افغانستان بود، تا اکنون بر آورده نشده است.
وحید مژده یکی از این آگاهان علت اساسی طولانی شدن جنگ در افغانستان را عدم تفکیک شورش و تروریزم از سوی امریکا می داند:
« علت پیروز نشدن امریکا در افغانستان این بود که آنان یک تعریف مشخص از شورشگری و تروریزم نداشتند تا بتوان این مرز را از هم مشخص کرد.
هر کسی که هر حرکتی را انجام داد، حتی اگر مشروع هم بود و می خواست صدای خود را بلند کند، سرکوب شد.
و در نتیجه تعداد زیادی از کسانی که می شد از آنان در بازسازی این کشور استفاده کرد به صفوف مخالفان پیوستند.»
رییس جمهور افغانستان نیز مانند آقای مژده در این زمینه از امریکا انتقاد کرده است.
رییس کرزی به روز پنجشنبه هفتهء گذشته در یک نشست خبری در کابل گفت که جامعهء جهانی مبارزهء جاری در افغانستان را جنگ علیه شورش عنوان کرده است.
در حالی که به باور آقای کرزی شورش یک مشکل داخلی در افغانستان است و توسط خود افغان ها باید حل گردد.
از سوی هم شماری از تحلیلگران افغان می گویند، جنگ یازده ساله در افغانستان در کنار پیامد های منفی، دست آورد های را نیز در پی داشته است.
باز هم وحید مژده:
« دست آورد های این جنگ برای افغانستان این بود که بالاخره این کشور در محراق توجه جامعهء جهانی قرار گرفت.
بیش از 50 کشور به شمول ناتو در افغانستان نیرو فرستاد، در بخش کمک های اقتصادی هم به افغانستان گام های برداشته شد هر چند این کمک ها به گونهء شفاف صورت نگرفت.
و نبود حکومتداری خوب در افغانستان فرصت خوبی را از نزد مردم افغانستان گرفت.
اما به هر حال در مقایسه با سال های گذشته که افغانستان یک کشور جنگ زده و درگیر مشکلات اقتصاد بود، یک قدم به جلو گذاشته شد.»
وزارت خارجهء افغانستان نیز باور دارد که پس از حضور جامعهء جهانی در این کشور پیشرفت های مهم در بخش های مختلف به میان آمده اند.
اما داکتر فرامرز تمنا معاون سخنگوی این وزارت می پذیرد که هنوز هم مشکلات جدی در برابر افغانستان وجود دارند.
« طبیعی است که چالش های هنوز در برابر ما قرار دارند.
ما چالش های در مبارزه با ترویزم داریم، افراطگرایی در منطقه هنوز وجود دارد، به منابع تجهیز و تمویل ترویزم باید توجهء بیشتر صورت گیرد.
همکاری جدی و صادقانهء پاکستان را ما کماکان نیاز داریم.
پروسهء صلح در افغانستان در جریان و راه های فراوان در پیشروی ما اند.»
چرا مبارزهء جهانی در افغانستان تا این حد طولانی شده و به پایان نمی رسد؟
مشاور روابط بین المللی شورای عالی صلح این کشور از دست رفتن بعضی از فرصت های مناسب در آغاز این مبارزه به خاطر مذاکرات صلح با مخالفان را یکی از دلایل اصلی این مشکل می داند.
اما محمد اسماعیل قاسمیار می گوید، هنوز هم خوشبینی های وجود دارند که تا سال 2014 میلادی مذاکرات صلح با مخالفان مسلح انجام شوند:
« یک عده علایم و شواهدی وجود دارند که ما انشا الله تا سال 2014 که نیروهای خارجی کشور ما را ترک می کنند، همه به یک مذاکرهء مستقیم بین الافغانی موفق شده باشیم.
امیدوار هستیم که بعد از 2014 این معضلات را از طریق مفاهمه و مذاکره حل کرده باشیم.»
با این حال طالبان مسلح با انتشار پیامی به مناسبت یازدهمین سال روز آغاز حملهء امریکا بر افغانستان گفته اند که تا زمان خروج کامل نیروهای خارجی از این کشور به مبارزهء شان ادامه خواهند داد.
به اساس گزارش ها، در نتیجهء جنگ یازده ساله در افغانستان در کنار بیش از 2000 سرباز امریکایی نزدیک به 1200 سرباز خارجی دیگر کشته شده اند.
همچنان گفته شده که در این جریان به شمول نظامیان، افراد ملکی و مخالفان مسلح حدود 30000 افغان نیز جان های شان را از دست داده اند.
گزارش های تایید نا شده نشان می دهند که مصارف امریکا در جنگ افغانستان روزانه به دوصد ملیون دالر می رسد.
سید فتح محمد بها
