«ت با لآي پاكستان
| دست بالای پاکستان در میادین جنگ و صلح افغانستان /20.11.2018  نویسنده: میرویس قادری رییس ستاد ارتش امریکا در اظهارنظری غیرمترقبه اعلام کرد که جنگ افغانستان راه حل نظامی ندارد و گروه طالبان نیز شکست‌ناپذیر شده‌اند. این اظهارات درحالی صورت می‌گیرد که ایالات متحدۀ امریکا گفت‌وگوهای صلح را به منظور کشانیدن طالبان به مذاکرات صلح تشدید بخشیده است. نماینده ویژۀ واشنگتن در امور صلح افغانستان از یک ماه بدین‌سو سرگرم مذاکره و گفت‌وگو با سران طالبان، نمایندگان کشورهای منطقه، رهبری حکومت وحدت ملی و جریان‌های سیاسی هستند. همزمانی اظهارات جوزف دانفورد با تشدید گفت‌وگوهای صلح، نشانگر تغییر راهبرد امریکا در قبال طالبان و آیندۀ افغانستان است. زمینه‌سازی خروج و برپایی حکومت موقت شواهد گواه آن است که امریکا در پی خروج از افغانستان است. رییس‌جمهور امریکا به منظور کسب اعتماد دوبارۀ شهروندان کشورش در انتخابات پیش‌رو در پی خروج موفقانۀ نیروهای کشورش از افغانستان می‌باشد. دونالد ترامپ به هیأت مذاکره‌کنندۀ کشورش شش ماه فرصت داده تا قضیۀ افغانستان را یک‌طرفه کنند. حالا هیأت مذاکره‌کنندۀ امریکا به‌هر قیمتی به دنبال سازش و معامله با طالبان هستند؛ ولو این معامله به قیمت هدر رفتن دست‌آوردهای هفده ساله تمام شود. هیأت امریکایی در هفتۀ جاری مذاکرات مفصلی با طالبان در قطر و دبی داشتند. در گفت‌وگوهای دبی، مشاوران امنیت ملی شماری از کشورهای منطقه به شمول حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان نیز حضور داشته‌اند. آنان روی چارچوب صلح و خروج نیروهای امریکایی از افغانستان بحث و تبادل نظر کرده‌اند. زلمی خلیل‌زاد با ملا یعقوب پسر ملا محمد عمر رهبر سابق طالبان نیز دیدار و گفتگو کرده است. منابع در دفتر طالبان در قطر گفته‌اند که طالبان در دیدار با خلیل‌زاد خواستار لغو انتخابات ریاست‌جمهوری، پایان کار حکومت وحدت ملی و تشکیل حکومت موقت به ریاست عبدالستار سیرت سیاست‌مدار ازبیک‌تبار مقیم امریکا شده‌اند. پیشنهاد سیرت به ریاست ادارۀ موقت، برای جریان‌های سیاسی داخل افغانستان حیرت‌انگیز بوده است. ستار سیرت 81 ساله و وزیر عدلیۀ محمد ظاهرشاه سابق، در نشست بن در سال 2001 با اکثریت آرا از سوی هیأت روم به عنوان رییس ادارۀ موقت برگزیده شد. اما انتخاب سیرت مورد قبول زلمی خلیل‌زاد نماینده امریکا در نشست بن واقع نشد. خلیل‌زاد با تهدید و فشار، حامد کرزی را در نشست بن به عنوان رییس ادارۀ موقت معرفی کرد. سیرت ماستر علوم اسلامی است و گفته میشود دیدگاه‌های تندروانۀ دینی دارد. خلیل‌زاد در دیدار با هیأت مذاکره‌کنندۀ طالبان در قطر خواستار آتش‌بس شده است؛ اما طالبان با پیشنهاد خلیل‌زاد مخالفت کرده‌اند. خلیل زاد ابراز امیدواری کرده است که پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری 2019 طالبان و حکومت افغانستان به توافق صلح دست یابند. انزوای کامل حکومت وحدت ملی رهبری حکومت افغانستان در واکنش به پیشنهاد طالبان پیوسته بر برگزاری انتخابات مطابق قانون اساسی و جدول زمانی کمیسیون‌های انتخاباتی تأکید می‌نمایند. اما کمیسیون انتخابات روزهاست قادر به اعلام جدول زمانی انتخابات ریاست جمهوری نشده است. رییس کمیسیون انتخابات به تکرار از اعلام قریب‌الوقوع تاریخ ثبت نام، پیکارهای انتخاباتی و روز برگزاری انتخابات سخن زده است. اما تا کنون موفق به این کار نگردیده‌اند. منابع از اختلافات گسترده میان کمیشنران کمیسیون‌های انتخاباتی سخن می‌زنند و باور دارند که آنان قادر به تعیین تاریخ انتخابات نیستند. اکنون حکومت افغانستان در موقعیت دشواری قرار گرفته است. ایالات متحده امریکا از ضعف و ناکارایی مدیریتی و سیاسی حکومت به خوبی آگاه است. حکومت وحدت ملی در انزوای درونی و بیرونی قرار گرفته است. اکثر جریان‌های ضدطالبانی از حکومت ناراض هستند. کار غنی در چهار سال متمرکز روی کنارزدن جریان‌های ضدطالبانی از نهادهای امنیتی و سیاسی بوده است. او نهادهای امنیتی را از حضور مدیران جنگ تهی ساخته است. در سطح منطقه نیز حکومت منزوی است. به استثنای هند، همۀ کشورهای منطقه از سیاست حکومت وحدت ملی ناراض هستند و تماس‌های مستقیم را با طالبان برقرار کرده‌اند. چندپارچگی در دستگاه دیپلوماسی و از میان رفتن اجماع داخلی، فضا را برای مانور سیاسی و نظامی طالبان هموار ساخته است. به دلیل حاکمیت یک دولت فروپاشیده و درمانده در کابل، طالبان حرف اول را در میدان جنگ و سیاست می‌زنند. حکومت افغانستان تلاش ورزید که از موضع قوت در گفت‌وگوهای صلح حاظر شود، اما مذاکرات یک ماهۀ امریکا با طالبان، کار حکومت وحدت ملی را تمام کرده است. امریکایی‌ها ظاهراً بر مشروعیت حکومت وحدت ملی تأکید می‌کنند؛ اما در پشت پرده می‌گویند که حکومت فاقد مشروعیت داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی است و صلاحیت مذاکره و گفت‌وگو را ندارد. طالبان هم چنین دیدگاهی را مطرح کرده‌اند. آنان در نشست مسکو گفتند که حکومت وحدت ملی مشروعیت مردمی و سیاسی ندارد. دست بالای پاکستان در جنگ و صلح پاکستان با درک دست بالای طالبان در مذاکرات صلح، تسهیلات لازم را در روند گفت‌وگوهای صلح ایجاد کرده است. ملا برادر و دو تن از فرماندهان سرشناس طالبان را از بند آزاد کرده و به توافقاتی با امریکایی‌ها دست یافته‌اند. منابع می‌گویند که مشارکت وسیع طالبان در ساختار نظام، تعدیل بخش‌های عمدۀ قانون اساسی افغانستان، به رسمیت شناختن خط دیورند، جلوگیری از ساخت و ساز بندهای آب گردان در ولایات مرکزی و شرقی افغانستان، جلوگیری از فعالیت قنسولگری‌های هند در هرات، کندهار و ننگرهار، از موارد عمدۀ مورد بحث میان هیأت امریکایی و پاکستان بوده است. سران جبهۀ متحد سابق و تکنوکرات‌های برگشته از غرب، به شدت از معاملۀ پنهانی ایالات متحده امریکا با پاکستان نگران هستند. نگرانی آن‌ها پس از آن افزایش یافت که هیأت امریکایی به تکرار با طالبان و پاکستانی‌ها ملاقات کردند؛ اما هیچ جزییاتی از آجندای ملاقات‌ها و گفت‌وگوهای‌شان با مردم افغانستان ارایه نکردند. فعلاً مذاکرات صلح افغانستان از سوی امریکا و پاکستان دنبال میشود. حکومت و مردم افغانستان که باید ضلع اصلی مذاکرات باشند، نمی‌دانند که چه چیزی در حال وقوع است. این مسأله سراسیمگی کامل را در صفوف جریان‌های ضدطالبانی به وجود آورده است. |
