كنفرانس زينيو ا يك هيت و. و آجند
/25.11.2018
کنفرانس ژینوا دربارۀ افغانستان به تاریخ 27 و 28 نومبر با حضور 62 وزیر خارجه کشورهای جهان و 35 سازمان و ادارۀ بین‌المللی در دفتر سازمان ملل متحد در سویس برگزار می‌شود.
کنفرانس ژینوا به‌گونۀ مشترک از جانب دبیرکل سازمان ملل متحد و محمد اشرف غنی رییس جمهوری افغانستان رهبری خواهد شد. رییس اجراییه و شماری از وزرا و مسوولان بلندپایۀ دولت افغانستان نیز در کنفرانس ژینوا شرکت خواهند کرد.
برعکس کنفرانس‌های پیشین، در کنفرانس ژینوا هیچ‌گونه تعهد و کمک تازۀ مالی به افغانستان صورت نخواهد گرفت؛ بلکه تعهدات دوجانبۀ جامعۀ بین‌المللی به افغانستان و تعهدات جانب افغانستان به کشورهای کمک‌کننده، مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد.
حکومت افغانستان در کنفرانس‌های پیشین از جمله کنفرانس بروکسل (2016) تعهداتی در راستای مبارزه با فساد، اصلاحات در ادارۀ خدمات ملکی، تقویت حکومت‌داری محلی، اصلاحات در سکتور عدلی و قضایی، اصلاحات مالی، اقتصادی و حسابدهی، مبارزه با مواد مخدر، رشد و توسعۀ سکتور خصوصی، انکشاف معادن و منابع طبیعی، انکشاف انرژی و زیربناها و کاهش فقر سپرده است.
ریاست جمهوری افغانستان مدعی است که 60 درصد تعهدات‌شان را در کنفرانس، توکیو، لندن و بروکسل عملی ساخته‌اند. اما ارزیابی نهادهای بی‌طرف و سازمان‌های بین‌المللی نشان‌دهندۀ افت و رکود در تمام زمینه‌ها می‌باشد.
به گونۀ نمونه، حکومت افغانستان یک گام جدی در راستای مبارزه با فساد برنداشته است. هیچ یک از چهره‌های فاسد دادگاهی نشده‌اند. سطح رشوره و فساد در اداره‌ها به طور چشمگیری بالا رفته است. تمرکز قراردادها و پروژه‌های بزرگ در ارگ ریاست جمهوری، فساد را «سیستماتیک ساخته است. در کمتر اداره‌یی، کار قانونی، بدون پرداخت رشوه انجام می‌شود. با وجود تغییرات نسبی در استخدام مأموران در نظام خدمات ملکی، هنوز در ارایۀ خدمات چالش‌های گستردهیی وجود دارد. به دلیل گسترش روزافزون جنگ در محلات و روستاها، هیچ یک از تعهدات سپرده شده در زمینۀ ادارۀ محلی اجرایی نگردیده است. در شرایط جنگی، تقویت حکومت‌داری محلی شعار زیبنده‌یی نیست. بربنیاد گزارش تازۀ سیگار، وضعیت در نهادهای عدلی و قضایی به ویژه دادستانی کل، فاجعه‌بار است. دادگاه عالی، همچنان یک نهاد کهنه، سنتی و فرسوده است. هیچ تغییرات مثبتی در عملکرد قوۀ قضاییه به میان نیامده است. قوۀ قضاییه همانند سال‌های پیش یک نهاد منفعل، وابسته به حکومت و به شدت فاسد است.
در بخش اقصتادی نیز شاهد کاهش درامد عمومی، کاهش بودجۀ دولت، کاهش سرمایه‌گذاری‌ها و کاهش چشم‌گیر رشد اقتصادی هستیم. شمار افراد بی‌کار به شدت افزایش یافته و رقم افراد زیر خط فقر به 58 درصد رسیده است. هزاران بازرگان به دلیل تشدید جنگ و نا امنی افغانستان را ترک کرده و سرمایه‌های‌شان را در کشورهای امارات متحده عربی، هند، ترکیه، کشورهای آسیای مرکزی و کشورهای اروپایی انتقال داده‌اند.
حوزۀ معادن همچنان با رکود مواجه است. حتا کار پروژه‌هایی‌که در گذشته آغاز شده بود، متوقف گردیده است. در شماری از ولایات، منابع زیر زمینی از سوی زورمندان و افراد مسلح غیرمسوول به گونۀ غیرقانونی استخراج و قاچاق می‌گردد. منابع زیر زمینی به بزرگترین منبع درامد طالبان مبدل گردیده است.
حکومت و نهادهای بین‌المللی نقشی در کاهش تولید مواد مخدر ندارد. تولید مواد مخدر به دلیل خشکسالی کم‌سابقه در بخش‌هایی از افغانستان کاهش یافته است. اما همچنان روند ترافیک و قاچاق مواد مخدر ادامه دارد.
با این وضع، حکومت همواره در کنفرانس‌های داخلی و بین‌المللی از اصلاحات و تغییرات گسترده در حکومت‌داری، ارایۀ خدمات مطلوب و بهبود در وضعیت معیشتی مردم سخن میزند؛ اما واقعیت این است که طی چهار سال حکومت وحدت ملی، شرایط زندگی در افغانستان به شدت دشوار شده است. در تمام زمینه‌ها، مردم افغانستان روندی به عقب داشته‌اند. در این مدت، تکیه رهبران حکومت به شعارهای عوام‌فریبانه و میان‌تهی بوده است. جامعۀ جهانی به خوبی از آنچه در کابل می‌گذرد، واقف است. انتظار میرود که در کنفرانس ژینوا فشار بیشتری به سران افغانستان وارد نماید.
دو اجندای اصلی کنفرانس ژینوا
مذاکرات صلح افغانستان و انتخابات پیش روی ریاست‌جمهوری، دو مبحث اصلی کنفرانس ژینوا خواهد بود.
مذاکرات صلح وارد مرحلۀ تازه‌یی گردیده و ایالات متحده امریکا در تلاش است تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری قضیه را روشن سازد. اما طالبان همچنان به نبرد با حکومت ادامه می‌دهند. آنها با حمله به مراکز نظامی، ترور شخصیت‌های با نفوذ و تسخیر اراضی و جغرافیا، جایگاه شان را در مذاکرات صلح تقویت کرده‌اند. برعکس، حکومت افغانستان در موضع انفعالی قرار گرفته و جایگاهش را نتوانسته در مذاکرات آتی دریابد.
بحث روی تشکیل حکومت موقت، نوعیت نظام سیاسی، قانون اساسی و تقسیم قدرت، از موارد عمدۀ مورد بحث در مذاکرات صلح است. رهبران حکومت با وجود اختلافات گستردۀ سیاسی، دربارۀ برگزاری انتخابات مطابق پیش‌بینی قانون اساسی و مخالفت با تشکیل حکومت موقت، موضع یکسان دارند. آنان از مذاکرات یکجانبۀ امریکا با طالبان نگران هستند. سران افغانستان می‌هراسند که ایالات متحده به توافق پنهانی با پاکستان و طالبان دست بزند و منافع نظام حاکم را به خطر اندازد.
محمد اشرف غنی، رییس جمهور و عبدالله عبدالله، رییس اجرایی، هر دو برای شرکت در انتخابات پیش روی ریاست جمهوری ابراز آماده‌گی کرده‌اند. کنفرانس ژینوا فرصتی به این دو چهرۀ سیاسی است تا در میان سران کشورهای جهان برای برنامه‌های سیاسی خویش لابی کنند.
قرار است رییس جمهوری و رییس اجرایی با دو ترکیب و دو هواپیمای جداگانه، به نمایندگی از افغانستان در کنفرانس ژینوا شرکت کنند.
