دنیای از هم گسیخته 

شماره روزنامه:۵۶۷۸ 

تاریخ چاپ:۱۴۰۱/۱۲/۴ 

شماره خبر:۳۹۴۶۵۴۰ 

راجر کوهن /تحلیلگر نیویورک‏‏‌تایمز 

در سالن‌‌‌های درخشان هتل «بایریشر هوف»، محل برگزاری کنفرانس سالانه امنیتی مونیخ، گروه‌‌‌هایی از محافظان همچنان قدرتمندان و افراد بانفوذ -بیشتر مردان- را به جلساتی که برای طرفداری از گفت‌وگو و صلح طراحی‌‌‌ شده است، راهنمایی می‌کنند. اما جنگ در اروپا چندان دور نیست و نمی‌‌‌توان از این تصور که جهان ازهم‌‌‌گسیخته است فرار کرد. به نظر می‌رسد اجماع در مونیخ بر این است که عصر رقابت شدید و خائنانه‌‌ قدرت‌‌‌های بزرگ در راه است. غرب با جنگ در اوکراین متحد شده؛ اما با روسیه‌‌ ستیزه‌‌‌جو، چین متخاصم و جنوب جهانی مواجه است که غالبا ریاکاری غرب را نادیده می‌گیرند. 

مکالمات -روی صحنه و پشت‌‌‌صحنه- به‌طور عمده بر اوکراین متمرکز است. مدت بالقوه‌‌ جنگ (طولانی)، انعطاف‌‌‌پذیری اتحاد غرب (قابل‌‌‌توجه)، سرعت تحویل تسلیحات و مهمات به نیروهای اوکراینی (ناکافی) و طرز فکر پوتین (تسلیم‌‌‌ناپذیر) بدون ارائه‌‌ شفافیت زیادی در سال پیش‌رو در این زمینه تجزیه‌‌‌وتحلیل شده است. استفان ام. والت، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد، درباره‌‌ جنگ گفت: «گمان می‌‌‌کنم در سال آینده هم تقریبا به ‌‌‌جایی که اکنون هستیم خواهیم رسید. همه در اینجا از شمال استوا سعی می‌کنند از چرچیل پیشی بگیرند؛ اما اگر پیشی نگیرید، جنگ کم‌‌‌اهمیت‌‌‌تر به نظر می‌‌‌رسد. قرن بیست‌ویکم به این بستگی ندارد که چه کسی چه وسعتی از منطقه دونباس را به دست می‌‌‌آورد.»

البته، حمله‌‌ بی‌‌‌دلیل پوتین به اوکراین، با نقض «تمامیت ارضی» یک کشور مستقل، اصول اولیه‌‌ منشور سازمان ملل را از هم گسیخت. دلیلی وجود ندارد که -به‌‌‌طور مثال- کشورهای بالتیک احساس امنیت کنند، جز اینکه در ناتو عضویت داشته باشند. جنگ اروپایی که یک‌طرف آن کشوری مجهز به سلاح هسته‌‌‌ای است، دوران جدیدی را به وجود آورده است که هنوز نامی ندارد. کامالا هریس، معاون رئیس‌‌‌جمهور ایالات‌‌‌متحده، خاطرنشان کرد که آمریکایی‌‌‌ها به نبرد کشورها برای استقلال خود افتخار می‌کنند و قول داد که در حمایت از آرمان اوکراین تزلزلی نخواهند داشت. بااین‌‌‌حال، نگرانی اروپایی‌‌‌ها از انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده‌‌ ایالات‌‌‌متحده و تغییرات در سیاست این کشور که ممکن است آغاز شود، در حال افزایش است.

مونیخ کمتر جهانی شده و بیشتر محفلی از دیدارهای دوستانه است (حتی با حضور چینی‌‌‌ها) تا فرصتی برای گفت‌‌‌وگو میان رقبا. وزرا و مقامات روسی که بیانیه‌‌‌های آتشینشان در صحنه‌‌ بحث دیده می‌‌‌شد حضور ندارند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه‌‌ روسیه، در سال ۲۰۱۵ در همین‌‌‌جا ادعا کرد که الحاق کریمه به روسیه پاسخی به قیام برای «حق تعیین سرنوشت» بود، در حالی که اوکراینی‌‌‌ها درگیر «خشونت ملی‌‌‌گرایانه» ویرانگر خود علیه یهودیان بودند و ایالات‌‌‌متحده به دنبال «سلطه‌‌ جهانی» بود. چین در جامه‌‌ مقام ارشد سیاست خارجی خود، «وانگ یی» ظاهر شد. او پس از تمسخر سرنگونی یک بالن جاسوسی چینی توسط آمریکا و «مضحک» و «هیستریک» نامیدن آن با آنتونی بلینکن دیدار کرد.

 تیرانا حسن، مدیر اجرایی دیده‌بان حقوق بشر، استدلال می‌کند که درک ناسازگار غرب در استناد به قوانین بین‌المللی، حمایت از غرب در جنگ اوکراین را تضعیف می‌کند. درک غرب مبنی بر اینکه در آفریقا، هند، آمریکای جنوبی و جاهای دیگر، دیدگاه‌‌‌های جنگ بسیار مبهم‌‌‌تر یا حتی خصمانه‌‌‌تر از روایت خشونت‌‌‌های بی‌‌‌دلیل پوتین است، یکی از موضوعات فرعی کنفرانس بوده است. تیموتی گارتون اش، مورخ بریتانیایی و استاد مطالعات اروپایی دانشگاه آکسفورد، در حالی که در قهوه‌‌‌خانه‌‌‌ای ایستاده و سرنوشت جهان بی‌‌‌پایان مورد بحث بود، گفت: «غرب متحدتر است، اما بیشتر از بقیه جدا شده‌‌‌ایم.»