سردی روابط کابل- دوشنبه

سردی روابط کابل- دوشنبه و افزایش تهدیدات داعش در شمال افغانستان /18.4.2018 صلاح‌الدين ربانى وزير امور خارجه افغانستان روز دوشنبه با امام على رحمان رییس جمهورى تاجيكستان ملاقات کرده است. در این دیدار، وزير امور خارجه كشور از اشتراك دولت جمهورى تاجيكستان در سطح بلند در نشست‌هاى ريكا، پروسه استانبول و نشست تاشكند و علاقه تاجيكستان به صلح در افغانستان سپاسگزارى كرده و جمهورى تاجيكستان را يك كشور با اهميت در منطقه خواند. رییس‌جمهورى تاجيكستان نيز مبارزه با تروريزم و مواد مخدر را براى جمهورى اسلامى افغانستان و جمهورى تاجيكستان و همچنان تمام منطقه و جهان حياتى دانسته و خواستار همكارى‌هاى بيشتر منطقوى و اجماع جهانى در اين راستا شد. همچنان، آقاى ربانى در مورد بلندبردن همكارى‌هاى فرهنگى و تحصيلى ميان دو كشور صحبت نموده، خواستار فراهم كردنِ بورسيه‌هاى تحصيلى ماسترى و دكتورا براى دانشگاه‌هاى كشورش شده است. بر بنیاد خبرنامۀ وزارت خارجۀ افغانستان، دو طرف در مورد همكارى‌هاى سياسى، اقتصادى، امنيتى، فرهنگى، روابط دوجانبه، اجماع منطقوى و صلح گپ زدند. این دیدار درحالی صورت می‌گیرد که روابط تاجیکستان و افغانستان در این اواخر به سردی گراییده است. دولت افغانستان به شدت روابط خویش را با کشورهای ترکمنستان و ازبکستان افزایش داده و کمتر اعتنایی به تاجکستان داشته است. رییس‌جمهور افغانستان طی یک سال اخیر در سفرهای جداگانه به کشورهای ازبکستان و ترکمنستان رفته و ده‌ها قرارداد همکاری در بخش‌های تجارت، ترانزیت، توسعۀ همکاری‌های امنیتی و دیپلوماتیک به امضا رسانیده است. این درحالی است که تاجکستان در مقایسه با تاشکند و عشق‌آباد با افغانستان روابط بسیار نزدیک و گسترده داشته است. در کنار این، دوشنبه با تاشکند و عشق‌آباد رقابت‌هایی نیز دارد. نزدیکی بیش از حد کابل به این دو کشور آسیای مرکزی و دوری از تاجکستان، احتمالاً به مزاق تاجیک‌ها خوش تمام نشده است. تاجک‌ها به لحاظ فرهنگی و تاریخی میانۀ نزدیکی با افغانستان دارند. اما کابل به دلایل نا مشخص کمتر علاقه‌یی برای نزدیکی با این کشور داشته است. در سه سال پسین، رهبران حکومت افغانستان به تکرار به کشورهای ازبکستان و ترکمنستان و قزاقستان سفر کرده‌اند، اما کمتر سفری به دوشنبه داشته‌اند. در مقابل، تاجکستان نیز به همکاری و روابط با افغانستان بی‌علاقه شده‎اند. به همین دلیل در بخش‌هایی از مناطق سرحدی، راه‎های عبور و مرور را به باشندگان مناطق مرزی بسته است. این مسأله باعث شده است که باشندگان برخی ولسوالی‌های بدخشان با دردسر بزرگی روبرو شوند. مردم شماری از ولسوالی‌های بدخشان مواد اولیه و نیازمندی‌های شان را از طریق کشور تاجکستان تأمین می‌کنند. تردد قاچاق‌بران مواد مخدر و نگرانی از نفوذ گروه داعش به کشورهای آسیای مرکزی سبب شده است که تاجک‌ها حفاظت از مرزهای خویش با افغانستان را جدی بگیرند. به همین ترتیب، کشور ترکمنستان نیز مرزهای خویش را با افغانستان با سیم‌ خاردار بسته است. با گسترش نا امنی و بحران امنیتی در شمال افغانستان به ویژه پایگاه‌سازی داعش در بدخشان، سرپل، جوزجان و فاریاب، همۀ کشورهای آسیای مرکزی، نگران هستند که مبادا داعش به جغرافیای آنها نفوذ نماید. در میان اعضای گروه داعش در شمال افغانستان، صدها تبعۀ کشورهای آسیای مرکزی نیز حضور دارند. اتباع کشورهای آسیای مرکزی به خوبی از مرزها و راه‌های عبور و مرور شناخت و آگاهی دارند. این مسأله کار مرزبانان را دشوارتر می‌سازد. بر بنیاد برخی گزارش‌ها، نیروهای تاجکستان در مرز با افغانستان در حال آماده‌باش قرار دارند. تاجکستان با توجه به مرز وسیع با افغانستان بیشتر از کشورهای دیگر در معرض خطر و تهدید قرار دارد. اما تهدیدات مشترک سبب شده است که همۀ کشورهای آسیای مرکزی در جلوگیری از نفوذ داعش به جغرافیای‌شان متحدانه در کنار هم قرار گیرند. گسترش روزافزون و هدفمند فعالیت داعش در مناطق سرحدی افغانستان با آسیای مرکزی، ضرورت افزایش همکاری میان کشورهای منطقه را برجسته‌تر می‌سازد. کشورهای منطقه بدون همکاری نزدیک قادر به ایستادگی در برابر تروریسم نخواهند بود.