پيامد تفاهم نامه دند غوري
پنچ ماه پيش، دندغوري با امضاي يک تفاهم نامه به گروه طالبان واگذار شد. از جانب حکومت اين تفاهم نامه را گلاب منگل، وزير سرحدات، اقوام و قبايل امضا نمود. براساس اين تفاهم نامه؛ مردم محل متعهد به خارج کردن گروه طالبان از منطقه دندغوري شدند. در مقابل، حکومت افغانستان متعهد شده بود تا از سلاح هاي سنگين بالاي دندغوري استفاده ننمايد. بعد از امضاي تفاهم نامه انتقاد هاي جدي از سوي فعالان مدني و کارشناسان مسائل نظامي بر حکومت افغانستان صورت گرفت. بعد از انتقاد ها و اعتراض ها، حکومت افغانستان واگذاري دندغوري و امضاي تفاهم نامه را يک حرکت استراتژيک خواند. اکنون بغلان تبديل به ميدان جنگ ميان نيروهاي امنيتي افغانستان و گروه طالبان شده است. نزديک به يک ماه است که پايتخت کشور به خاطر تخريب پايه هاي برق در ولايت بغلان در خاموشي به سر مي برد. براساس گزارش ها، نزديک به هزار خانواده بر اثر جنگ در اين ولايت آواره شده اند. با اين حال، گلاب منگل در گفتگو با بي بي سي فارسي از امضاي تفاهم نامه دفاع نموده است. او گفته است که تفاهم نامه منجر به صلح شد. اما يکعده دشمنان تبليغات کردند که دندغوري به دشمن فروخته شده است. سخنان گلاب منگل با واقعيت هاي عيني در بغلان همخواني ندارد. با اين حال، بررسي پيامد هاي اين تفاهم نامه و واگذاري دندغوري خالي از فايده نيست.
براساس، سخنان مقامات محلي در حدود 972 خانوار در ولايت بغلان بر اثر جنگ ميان نيروهاي امنيتي و گروه طالبان آواره شدهاند. اين در حالي است که در حدود 9 هزار خانواده بغلاني مدعي کمک شدهاند و گفته اند که از محل زندگي شان آواره شدهاند. اين دو آمار نشانگر آن است که تعداد خانواده که از ولايت بغلان آواره شدهاند بيشتر از آماري مذکوري است که از سوي مقامات حکومتي ولايت بغلان ارائه شده است.
گروه طالبان در دندغوري، دند شهاب الدين و در ده روستاي ديگر در غرب شهر بغلان حضور دارند. براساس مرکز آمار افغانستان در حود 910 هزار خانوار در ولايت بغلان زندگي مي کند. با توجه به اين آمار مي توان گفت که آمار ارائه شده از سوي مقامات محلي ولايت بغلان در مورد تعداد خانوار آواره شده درست نمي باشد. اکنون واقعيت انکار ناپذير اين است که جنگ در بغلان منجر به آواره شدن تعدادي زيادي از شهروندان کشور در اين ولايت شده است. اين مهمترين پيامد امضاي تفاهم نامه است که اکنون ما شاهد آنيم.
پيامد بعدي آن قطع برق کابل است. بر اثر جنگ در اين ولايت، دو پايه برق تخريب شد. مقامات حکومتي و شرکت برشنا به صورت رسمي بيان داشتند که گروه طالبان دو پايه برق را تخريب نموده است. گروه طالبان اما، تخريب پايه هاي برق را رد نمودند و بيان داشتند که پايه برق بر اثر اصابت يک راکت از نيروهاي حکومتي تخريب گرديده است. اين مسئله روشن نشد که عامل تخريب پايه هاي برق کدام طرف بوده است. با اين حال، تخريب پايه برق به خاطر گسترش ناامني و نفوذ گروه طالبان در اين ولايت بوده است. قطع برق هزينه سنگين اقتصادي بر شهروندان کابل وارد نمود. کارخانه هاي کوچکي که در مسير لين برق قرار داشتند و از برق مستفيد مي شد، شديدا متضرر شد. هزينه هاي روزمره شهروندان در کابل نيز بالا گرفتند. در کل، مي توان گفت که قطع برق در کابل نتيجه امضاي تفاهم نامه و واگذاري دندغوري در ولايت بغلان مي باشد.
ولايت بغلان به لحاظ استراتژيک اهميت ويژه براي گروه طالبان دارد. زيرا، اين ولايت دروازه شمالي کابل به حساب مي آيد. در عين حال، ولايت بغلان دروازه ورود به ديگر ولايت هاي شمالي کشور است. تصاحب نقاط استراتژيک در ولايت بغلان به معني ايجاد فرصت براي ايجاد ناامني در تمام ولايت هاي شمالي مي باشد. در عين حال، اين ولايت با ولايت مرکزي باميان نيز مرز دارد. گروه طالبان با تصرف اين ولايت مي تواند ده ولايت شمالي و شمال شرقي کشور را تهديد امنيتي نمايد. در عين حال، آن ها فرصت ناامن ساخت ولايت مرکزي را نيز پيدا مي کند.
ولايت بغلان با ولايت قندوز هم مرز است. قندوز چندي پيش به دست گروه طالبان افتاد. نيروهاي امنيتي کشور موفق به کنترل دوباره شهر قندوز شدند. با اين حال، گروه طالبان از ولايت بغلان به عنوان يک عقبه استراتژيک استفاده نمودند. با فشار وارد نمودن نيروهاي امنيتي نيروهاي خو را به بغلان منتقل نمود. تجهيزات را که در شهر قندوز به دست آورده بود به دندغوري و دند شهاب الدين انتقال دادند.
در عين حال، گروه طالبان با تصرف ولايت بغلان به منابع اقتصادي نيز دست مي يابد. زيرا، کالاهاي ترانزيتي از بندر حيرتان، شيرخان بندر ولايت قندوز و بندر آقينه ولايت جوزجان از بغلان مي گذرد. اين فرصت طلايي براي گروه طالبان ايجاد مي کند تا به منابع مالي دست يابد. بنابراين، امضاي تفاهم نامه ضربه شديد به امنيت ولايت هاي شمالي و شمال شرقي و تا حدودي ولايت مرکزي وارد نموده است.
نتيجه ديگر امضاي تفاهم نامه که کمتر مورد توجه قرار مي گيرد قرباني دادن نيروهاي امنيتي است. اگر در پنچ ماه پيش، دندغوري واگذار نمي شد. اکنون نيروهاي امنيتي قرباني جنگ خودساخته نمي شد. تا هنوز آمار کشته و زخمي شدن نيروهاي امنيتي کشور در اين ولايت مشخص نيست. با اين حال، طولاني شدن درگيري در اين ولايت نشان مي دهد که نيروهاي امنيتي کشور قرباني هاي زيادي را متحمل شده است. اين مهمترين و اساسي ترين هزينه ممکن واگذاري يک منطقه است.
خاک افغانستان قلمرو حاکميت و فرمانروايي حکومت مرکزي است. حاکميت امري تقسيم ناپذير است. به ديگر سخن، حکومت قلمرو تحت حاکميت خود را به هيچ گروهي واگذار کرده نمي تواند. واگذاري يک منطقه و بخش از قلمرو خود به معني نقض حاکميت است. حکومت با واگذاري دندغوري و امضاي تفاهم نامه ضعف خود را به نمايش گذاشت و در عين حال، نشان داد که توانايي حفظ قلمرو و اعمال حاکميت را ندارد. واگذاري دندغوري مهمترين انگيزه براي گروه طالبان براي مبارزه و دست يابي مجدد به قدرت سياسي است. تقويت روحيه جنگي در صفوف گروه طالبان و تضعيف روحيه نيروهاي امنيتي کشور از پيامد هاي ديگر امضاي تفاهم نامه است.
بنابراين، امضاي تفاهم نامه و واگذاري دندغوري پيامد هاي سنگين براي مردم و حکومت افغانستان داشته است. ولايت بغلان به عنوان عقبه استراتژيک در سقوط شهر قندوز استفاده شد. نزديک به بيست روز برق کابل قطع شد. هزاران خانواده از ولايت بغلان آواره شد. گروه طالبان فرصت تجهيز مجدد را پيدا کرد. در کنار همه اين مسائل، ضعف حکومت افغانستان را نمايان ساخت. نشان داد که حکومت افغانستان قادر به اعمال حاکميت در قلمرو خود نيست. قرباني شدن نيروهاي امنيتي در جنگ بغلان از ديگر پيامد هاي امضاي تفاهم نامه است. به صورت کلي مي توان گفت که واگذاري دندغوري و امضاي تفاهم نامه هيچ سودي براي حکومت و مردم افغانستان نداشته است.
براساس، سخنان مقامات محلي در حدود 972 خانوار در ولايت بغلان بر اثر جنگ ميان نيروهاي امنيتي و گروه طالبان آواره شدهاند. اين در حالي است که در حدود 9 هزار خانواده بغلاني مدعي کمک شدهاند و گفته اند که از محل زندگي شان آواره شدهاند. اين دو آمار نشانگر آن است که تعداد خانواده که از ولايت بغلان آواره شدهاند بيشتر از آماري مذکوري است که از سوي مقامات حکومتي ولايت بغلان ارائه شده است.
گروه طالبان در دندغوري، دند شهاب الدين و در ده روستاي ديگر در غرب شهر بغلان حضور دارند. براساس مرکز آمار افغانستان در حود 910 هزار خانوار در ولايت بغلان زندگي مي کند. با توجه به اين آمار مي توان گفت که آمار ارائه شده از سوي مقامات محلي ولايت بغلان در مورد تعداد خانوار آواره شده درست نمي باشد. اکنون واقعيت انکار ناپذير اين است که جنگ در بغلان منجر به آواره شدن تعدادي زيادي از شهروندان کشور در اين ولايت شده است. اين مهمترين پيامد امضاي تفاهم نامه است که اکنون ما شاهد آنيم.
پيامد بعدي آن قطع برق کابل است. بر اثر جنگ در اين ولايت، دو پايه برق تخريب شد. مقامات حکومتي و شرکت برشنا به صورت رسمي بيان داشتند که گروه طالبان دو پايه برق را تخريب نموده است. گروه طالبان اما، تخريب پايه هاي برق را رد نمودند و بيان داشتند که پايه برق بر اثر اصابت يک راکت از نيروهاي حکومتي تخريب گرديده است. اين مسئله روشن نشد که عامل تخريب پايه هاي برق کدام طرف بوده است. با اين حال، تخريب پايه برق به خاطر گسترش ناامني و نفوذ گروه طالبان در اين ولايت بوده است. قطع برق هزينه سنگين اقتصادي بر شهروندان کابل وارد نمود. کارخانه هاي کوچکي که در مسير لين برق قرار داشتند و از برق مستفيد مي شد، شديدا متضرر شد. هزينه هاي روزمره شهروندان در کابل نيز بالا گرفتند. در کل، مي توان گفت که قطع برق در کابل نتيجه امضاي تفاهم نامه و واگذاري دندغوري در ولايت بغلان مي باشد.
ولايت بغلان به لحاظ استراتژيک اهميت ويژه براي گروه طالبان دارد. زيرا، اين ولايت دروازه شمالي کابل به حساب مي آيد. در عين حال، ولايت بغلان دروازه ورود به ديگر ولايت هاي شمالي کشور است. تصاحب نقاط استراتژيک در ولايت بغلان به معني ايجاد فرصت براي ايجاد ناامني در تمام ولايت هاي شمالي مي باشد. در عين حال، اين ولايت با ولايت مرکزي باميان نيز مرز دارد. گروه طالبان با تصرف اين ولايت مي تواند ده ولايت شمالي و شمال شرقي کشور را تهديد امنيتي نمايد. در عين حال، آن ها فرصت ناامن ساخت ولايت مرکزي را نيز پيدا مي کند.
ولايت بغلان با ولايت قندوز هم مرز است. قندوز چندي پيش به دست گروه طالبان افتاد. نيروهاي امنيتي کشور موفق به کنترل دوباره شهر قندوز شدند. با اين حال، گروه طالبان از ولايت بغلان به عنوان يک عقبه استراتژيک استفاده نمودند. با فشار وارد نمودن نيروهاي امنيتي نيروهاي خو را به بغلان منتقل نمود. تجهيزات را که در شهر قندوز به دست آورده بود به دندغوري و دند شهاب الدين انتقال دادند.
در عين حال، گروه طالبان با تصرف ولايت بغلان به منابع اقتصادي نيز دست مي يابد. زيرا، کالاهاي ترانزيتي از بندر حيرتان، شيرخان بندر ولايت قندوز و بندر آقينه ولايت جوزجان از بغلان مي گذرد. اين فرصت طلايي براي گروه طالبان ايجاد مي کند تا به منابع مالي دست يابد. بنابراين، امضاي تفاهم نامه ضربه شديد به امنيت ولايت هاي شمالي و شمال شرقي و تا حدودي ولايت مرکزي وارد نموده است.
نتيجه ديگر امضاي تفاهم نامه که کمتر مورد توجه قرار مي گيرد قرباني دادن نيروهاي امنيتي است. اگر در پنچ ماه پيش، دندغوري واگذار نمي شد. اکنون نيروهاي امنيتي قرباني جنگ خودساخته نمي شد. تا هنوز آمار کشته و زخمي شدن نيروهاي امنيتي کشور در اين ولايت مشخص نيست. با اين حال، طولاني شدن درگيري در اين ولايت نشان مي دهد که نيروهاي امنيتي کشور قرباني هاي زيادي را متحمل شده است. اين مهمترين و اساسي ترين هزينه ممکن واگذاري يک منطقه است.
خاک افغانستان قلمرو حاکميت و فرمانروايي حکومت مرکزي است. حاکميت امري تقسيم ناپذير است. به ديگر سخن، حکومت قلمرو تحت حاکميت خود را به هيچ گروهي واگذار کرده نمي تواند. واگذاري يک منطقه و بخش از قلمرو خود به معني نقض حاکميت است. حکومت با واگذاري دندغوري و امضاي تفاهم نامه ضعف خود را به نمايش گذاشت و در عين حال، نشان داد که توانايي حفظ قلمرو و اعمال حاکميت را ندارد. واگذاري دندغوري مهمترين انگيزه براي گروه طالبان براي مبارزه و دست يابي مجدد به قدرت سياسي است. تقويت روحيه جنگي در صفوف گروه طالبان و تضعيف روحيه نيروهاي امنيتي کشور از پيامد هاي ديگر امضاي تفاهم نامه است.
بنابراين، امضاي تفاهم نامه و واگذاري دندغوري پيامد هاي سنگين براي مردم و حکومت افغانستان داشته است. ولايت بغلان به عنوان عقبه استراتژيک در سقوط شهر قندوز استفاده شد. نزديک به بيست روز برق کابل قطع شد. هزاران خانواده از ولايت بغلان آواره شد. گروه طالبان فرصت تجهيز مجدد را پيدا کرد. در کنار همه اين مسائل، ضعف حکومت افغانستان را نمايان ساخت. نشان داد که حکومت افغانستان قادر به اعمال حاکميت در قلمرو خود نيست. قرباني شدن نيروهاي امنيتي در جنگ بغلان از ديگر پيامد هاي امضاي تفاهم نامه است. به صورت کلي مي توان گفت که واگذاري دندغوري و امضاي تفاهم نامه هيچ سودي براي حکومت و مردم افغانستان نداشته است.
