حضور خلیلزاد؛ استعفای «اتمر»
یادداشت| پیامد زمزمه‌های حضور خلیلزاد؛ استعفای «اتمر» و دشواری ماراتن انتخابات برای «غنی»
استعفای حنیف اتمر می‌تواند اولین پیامد زمزمه‌های حضور خلیلزاد در کابل باشد، این مسئله علاوه بر اینکه نشانه اختلافات میان آمریکا و انگلیس در افغانستان محسوب می‌شود؛ برای اشرف غنی نیز گرفتاری‌هایی را در پی خواهد داشت.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، چند روز پس از اینکه رسانه‌ها از آمدن زلمی خلیلزاد به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان خبر دادند، حنیف اتمر که به عنوان مرد کلیدی حکومت وحدت ملی و یکی از متحدان اصلی اشرف غنی یاد می‌شد از سمت مشاور امنیت ملی این کشور استعفا داد.
با پیش آمدن چنین وضعیتی، به نظر می‌رسد که تنش‌ها میان آمریکا و انگلیس در انتخابات ریاست جمهوری آینده افغانستان نیز بیشتر می‌شود زیرا اتمر جبهه اشرف غنی را ترک کرده است و به احتمال بسیار به یک تیم انتخاباتی تازه تبدیل خواهد شد.
ماراتن ریاست جمهوری افغانستان
در سال 89 و دوران ریاست جمهوری «حامد کرزی»، طالبان موفق شد هنگام سخنرانی او در خیمه لویه جرگه، چند موشک را به این محل پرتاب کند.
اتمر که در آن زمان سکاندار وزارت کشور افغانستان بود، به همین دلیل استعفا داد و تاپایان دولت کرزی به سمت دولتی روی نیاورد. اما با تاسیس حزبی به نام «حق و عدالت»، مجموعه‌ای از چهره‌های فعال و جوان را گرد آورد.
حزب حق و عدالت با رسیدن به انتخابات ریاست جمهوری 93 از تیم «تحول و تداوم» به رهبری اشرف غنی حمایت کرد و می‌توان گفت که یکی از عوامل موثر در پیروزی رئیس جمهور کنونی افغانستان، فعالیت اتمر و اعضای حزبش در کارزار انتخاباتی بود.
حنیف اتمر به حدی در سیاست‌های غنی دخالت و نفوذ داشت که افکار عمومی او را طراح اصلی تمام موضوعات داخلی و خارجی این دولت می‌دانستند و اتهامات زیادی را نیز به او نسبت میدادند.
با این حال، کمتر از 10 ماه به موعد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان مانده است و به نظر می‌رسد که اتمر باز هم با استعفا از سمت مشاور امنیت ملی افغانستان درصدد پیشبرد طرح‌های انتخاباتی است.
نقش حنیف اتمر در دولت وحدت ملی
رفتن اتمر از ارگ ریاست جمهوری افغانستان برای اشرف غنی شوک بزرگی است. زیرا اتمر با تجربه کار تشکیلاتی و سازمانی در دوران «حکومت کمونیستی» در افغانستان، توانست در تمامی پیچ و خم‌های سالهای اخیر همچون روابط خصمانه کابل با اسلام‌آباد، شکل‌گیری جنبش‌های اعتراضی علیه دولت مانند «تبسم»، «روشنایی» و «رستاخیز» و ائتلاف‌های سیاسی و جبهه‌های اپوزیسیون، در کنار اشرف غنی بایستد و نقش یک مشاور و همکار خوب را بازی کند.
اتمر که یک سیاستمدار با حوصله و مرموز پشتون‌تبار است، همچنین از دید برخی آگاهان امور این کشور متهم به کلید زدن پروژه «داعش» در افغانستان و حمایت از رشد این گروه بوده است.
او کسی بود که «توافقنامه امنیتی» میان کابل و واشنگتن را امضا کرد و چهره‌ای از خود به نمایش گذاشت که خواستار همکاری افغانستان و غرب است؛ کاری که حامد کرزی در اواخر عمر حکومتش با آن سر ناسازگاری گذاشت و موجب حیرت و درماندگی غرب شد.
بازی قومی در سیاست دولت وحدت ملی که منجر به بی‌اعتمادی‌ها و شکاف‌های عمیق جریان‌ها و سیاستمداران افغان شد را نیز از کارگردانی‌های اتمر عنوان می‌کنند، تا جایی که «ژنرال دوستم» معاون اول غنی او را متهم به سوءقصد جانش در ولسوالی «غورماچ» کرد.
اگرچه که بحث استعفای اتمر پیش از این هم بر سر زبان‌ها بود اما قطعا این اقدام علاوه بر آمادگی برای فعالیت‌های انتخاباتی، ریشه در آمدن خلیلزاد به عنوان نماینده آمریکا به کابل نیز داشته باشد.
اختلاف نظر آمریکا و انگلیس در افغانستان
خلیلزاد قرار است بیاید تا به عنوان نماینده ویژه وزیر خارجه آمریکا در افغانستان ایفای نقش کند.
او در حالی می‌آید که بحث صلح با طالبان و بقای حکومت وحدت ملی همچنین تعیین سرنوشت مأموریت فرسایشی واشنگتن در افغانستان، جزئی از دغدغه‌های فکری مقامات واشنگتن شده است.
از سوی دیگر، گفته می‌شود در افغانستان بسیاری از چهره‌های مطرح سیاسی بطور مستقیم یا غیرمستقیم با سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای خارجی مرتبط هستند در نتیجه حنیف اتمر را بسیاری در گذشته همکار دیرینه سفارت انگلیس می‌دانستند.
با این حال، خلیلزاد تحت نمایندگی خاص آمریکا در افغانستان قطعا با چند هدف به کابل آمده است؛ مسئله دوام حکومت وحدت ملی برای یک دور دیگر، تلاش برای اقناع طالبان به صلح با دولت کابل و ممانعت از نفوذ رقبای منطقه‌ای به افغانستان.
اتمر با این موارد ظاهرا مشکل دارد؛ او سودای ریاست جمهوری در افغانستان را در سر می‌پروراند و همچنین بنا بر روابط انگلیس و روسیه، موافق ایفای نقش روسیه در افغانستان و ترغیب طالبان به صلح با دولت کابل نیز هست.
بر اساس گزارش «اسوشیتدپرس» در سال گذشته، اتمر در کنار «معصوم استانکزی» رئیس امنیت ملی افغانستان، از جمله کسانی هستند که ارتباطات مداوم با رهبران طالبان دارند.
استعفای اتمر نشان می‌دهد که آمریکا و انگلیس درباره ترکیب دولت آینده و همچنین سازوکار صلح دولت افغانستان و طالبان و امتیازاتی که پس از موفقیت روند صلح باید به طالبان داده شود نیز اختلاف نظر دارند.
اختلافات آمریکا و انگلیس دردسرهایی برای اشرف غنی ایجاد خواهد کرد. او علاوه بر اینکه در حال تلاش برای پیدا کردن راه مناسب مذاکره با طالبان است و راه‌حلی برای حملات شدید و تهدیدات طالبان ندارد، کارزار انتخاباتی برای سال آینده را نیز روی دست دارد.
دردسرهای تازه برای اشرف غنی
با این وضعیت، اشرف غنی بیش از هر زمان دیگر با چالش‌هایی روبرو شده است که مشخص نیست بتواند کاری برای رفع آنها انجام دهد. اگرچه که تلویزیون «طلوع نیوز» به نقل از منابع دولتی گفته بود؛ رئیس جمهور پس از استعفای اتمر، از سایر مقامات امنیتی همچون «وزیر دفاع»، «وزیر داخله» و «رئیس امنیت ملی» این کشور نیز خواسته تا کناره‌گیری کنند اما صبح امروز «هارون چخانسوری» سخنگوی اشرف غنی گفت که این افراد استعفا کردند اما رئیس جمهور آنرا رد کرده است.
اشرف غنی می‌داند که این مقامات ارشد امنیتی روابط نزدیکی با اتمر دارند. بنابراین احتمالا با استناد به چنین دلایلی و برای جلوگیری از همکاری‌های اطلاعاتی و دخالت در مهندسی‌های انتخاباتی، نگرانی‌هایی دارد و قصد دارد این نگرانی‌ها را با عزل این افراد رفع کند، ولی گویا به توصیه مشاورانش پذیرش استعفای آنها را به آینده‌ای نزدیک واگذار کرده است.
در حال حاضر که هیچ یک از حامیان دوران انتخابات ریاست جمهوری اشرف غنی، نه تنها همراه او نیستند بلکه شمشیر تیز انتقادها و گلایه‌ها از انحصارگرایی در حکومتداری غنی را به روی او گشوده‌اند، افرادی مثل اتمر و همراهانش نیز در دور بعد با اشرف غنی رقابت خواهند کرد.
رئیس دولت وحدت ملی در مدت نزدیک به چهار سال حکومت، حالا نه تنها مقبولیت سیاسی ندارد بلکه غیر از اقلیتی در کشور، مابقی شهروندان افغانستان پس از هر حمله انتحاری و حملات مرگبار به او نفرین می‌فرستند و او و همکارانش در ارگ ریاست جمهوری را مسئول این افزایش ناامنی‌ها می‌دانند.
