امريكا و نظارت بر انتخابات افغانستان
یادداشت|«خلیلزاد»؛ نماینده آمریکا در امور «صلح» یا دخالت در امور «انتخابات»؟
وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده است که «زلمی خلیلزاد» نماینده ویژه این نهاد در امور صلح افغانستان به کابل سفر می‌کند اما مقارن شدن سفر خلیلزاد در ایام رقابت‌های انتخابات پارلمانی، اهتمام دخالت وزارت خارجه آمریکا در انتخابات را شدت می‌بخشد.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، خبرنامه وزارت خارجه تاریخ این سفر را از چهارم اکتبر سال روان میلادی تا چهاردهم این ماه به مدت ده روز اعلام کرده است که خلیلزاد در راس یک هیئت به افغانستان، پاکستان، امارات متحده عربی، قطر و عربستان سعودی سفر خواهد داشت.
با اینکه سمت رسمی خلیلزاد، رسیدگی به امور صلح و تماس با طرف‌های درگیر در منطقه از جمله «گروه طالبان» است، اما اولین سفر خلیلزاد پس از احراز سمت «نمایندگی آمریکا در امور صلح» دقیقا دو هفته مانده به «انتخابات پارلمانی» معنایی برای تلاش آمریکا برای نظارت مستقیم و مهندسی انتخابات پارلمانی نیز دارد.
اهمیت مهندسی انتخابات پارلمانی برای آمریکا
ایالات متحده طی هفده سال اخیر تلاش‌های زیادی برای نفوذ بالای خود در افغانستان و تمرکز قدرت سیاسی در کابل و همچنین جابجایی نیروهای خودی در ارگ ریاست جمهوری را به خرج داد.
طی این مدت، خلیلزاد نقش فرستاده‌ای را داشت تا جزیره‌های قدرت و احزاب سیاسی را خلع سلاح و حاکمیت مرکزی را حول محور افرادی که با حمایت واشنگتن در ارگ منصوب می‌شوند قوی کند و همچنین به عنوان یک مشاور و ناظر آمریکا در امور دولت‌داری کابل، از روند دموکراسی و نظام‌داری مبتنی بر منافع آمریکا حمایت نماید.
پس از اختلاف‌نظرهای جدی میان «حامد کرزی» رئیس جمهور پیشین افغانستان و دولت «اوباما» در سال 2014 که در پیشبرد برنامه‌های کاخ سفید در افغانستان خلل کوتاه مدت ایجاد کرد، آمریکا دریافت که در رابطه با چینش مهره‌های سیاسی افغانستان باید محتاطانه‌تر و با دقت بیشتری حرکت کند.
از همین رو ایالات متحده این بار می‌خواهد تا در تبانی با ارگ، یک پارلمان کاملا همسو ایجاد کند تا اکثریت کسانی که به نهاد قانونگذاری افغانستان راه می‌یابند، افرادی مورد اعتماد سفارت آمریکا در کابل باشند و از این رهگذر میزان نفوذ خود در این کشور را بیشتر کنند.
دولت افغانستان و مهندسی انتخابات پارلمانی
طبق گزارش‌هایی که تاکنون منتشر شده است، اشرف غنی نیز از مدت زیادی بدین سو در همین راستا فعالیت می‌کند تا از این طریق بقای خود را در پنج ساله بعدی دولت حفظ نماید.
«همایون همایون» معاون اول مجلس نمایندگان در تالار عمومی مجلس گفت که رئیس جمهور به اعضای کمیسیون انتخابات یک لیست از کاندیداها را داده و تهدید کرده است که اگر زمینه پیروزی این افراد فراهم نشود باید آنها استعفانامه‌هایشان را به وی ارایه کنند.
چندی قبل نیز همایون در مجلس گفت: من خبر دقیق دارم که اشرف غنی به وزیر دفاع دستور داده تا در قراردادهای آمریکا برای وزارت دفاع تقلب گسترده کند و هزینه‌های کمپین انتخاباتی وی را فراهم کند.
اخیرا نیز روزنامه «ویسا» چاپ کابل نوشت که «اجمل غنی» پسر عمومی اشرف غنی و «داوود نورزی» رئیس سابق اداره امور ریاست جمهوری افغانستان و از نزدیکان اشرف غنی، از گذر مدیریت یک موسسه با حمایت غرب تحت نام «دموکراسی برای افغانستان» جلساتی را با 150 نفر از نامزدهای انتخابات پارلمانی دایر کرده و می‌خواهند موفقیت آنها را در انتخابات تضمین کنند.
این موارد نمونه‌هایی از اتهام‌ها بر حکومت افغانستان به مهندسی کردن انتخابات پارلمانی‌اند و بارها چهره‌های مطرح سیاسی و نهادهای مدنی ناظر بر انتخابات نیز نگرانی خود را از دخالت‌های دولت در کار کمیسیون انتخابات ابراز کرده‌اند.
این مسائل نشانی از منافع مشترک دولت افغانستان و کاخ سفید برای مهندسی کردن انتخابات پارلمانی و میزان اهمیت آن برای آمریکا دارد که خلیلزاد قرار است تا در زیر چتر مذاکرات صلح، به مسائل پیرامون انتخابات نیز بپردازد.
خروج آمریکا از افغانستان؛ شرط اصلی طالبان
خبرنامه وزارت خارجه آمریکا سفر خلیلزاد را به منظور هماهنگی و رهبری تلاش‌های ایالات متحده برای کشاندن طالبان به میز مذاکره خوانده است.
وزارت خارجه می‌گوید: زلمی خلیلزاد در هماهنگی نزدیک با حکومت افغانستان و دیگر کشورهای مرتبط، برای پیدا کردن بهترین گزینه به منظور دستیابی به یک راه‌حل توافق شده برای جنگ این کشور کار خواهد کرد.
یکی از دلایلی که گروه طالبان تاکنون دولت کابل را به رسمیت نشناخته و تمام امتیازات افغانستان به این گروه را رد کرده است، شرط اصلی آنها یعنی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان است.
گروه طالبان نشان داده که کارشیوه‌های سیاسی آنها با حضور و نفوذ آمریکا در افغانستان به کلی مغایر است و آنها نمی‌خواهند افغانستان به عنوان یک کشور اسلامی تحت نظارت و دخالت یک کشور غربی باشد.
گروه طالبان اگرچه که تاکنون انعطاف‌پذیری‌هایی انجام داده و پوست‌اندازی‌هایی نسبت به رویکرد گذشته‌اش داشته است، اما در بعضی خطوط قرمز خود که ماهیت سیاسی‌شان به نحوی به آن گره خورده است نه تنها منعطف نبوده‌اند که بسا سختگیری افراطی نیز داشته‌اند.
ترک آمریکا تا آخرین سرباز این کشور از افغانستان، از جمله همین خطوط اساسی مانیفست سیاسی طالبان است که خلیلزاد بدون آن نخواهد توانست تا برای یک ادبیات مشترک با طالبان زمینه‌سازی گفت‌وگو ایجاد کند.
نتیجه
«رحمت‌الله بیژن پور» از کارشناسان افغان بر این نظر است که آمریکا توسط خلیلزاد، برنامه‌های بلندمدتی را در افغانستان مدیریت می‌کند و به دلیل میزان تاثیرگذاری وی بر پاکستان احتمالا به سمت نمایندگی در امور صلح منصوب شده است.
اما رجوع به «خلیلزاد» نمی‌تواند وضعیت ماموریت شکست خورده آمریکا را بهبود ببخشد، چرا که حنای خلیلزاد در جامعه افغانستان رنگ باخته و او متهم به دنبال کردن سیاست‌های پرتنش و مناقشه‌برانگیز قومی در قالب ماموریت‌هایش از سوی آمریکا است.
در حال حاضر نه طالبان به عنوان گروه مخالف دولت و نه شخصیت‌های برجسته افغانستان به عنوان جناح‌های اپوزیسیون دولت، هیچ یک اعتماد کامل به خلیلزاد را ندارند.
آمریکا با حمایت خلیلزاد برای مهندسی انتخابات پارلمانی تنها بحران‌های پسا انتخاباتی را شدید خواهد کرد و افغانستان که پس از هر انتخابات یک بحران و آنارشیسم را پشت سر می‌گذراند، این بار بیش از قبل ممکن است موجودیت نظام فعلی‌اش در معرض تهدید قرار بگیرد.
وضعیت امنیتی و سیاسی افغانستان پس از هفده سال مداخله‌های متعدد آمریکا، ایجاد پایگاه‌های نظامی و فراقانونی در این کشور و همچنین ایجاد و حمایت کاخ سفید از گروه داعش در افغانستان، به اندازه‌ای شکننده شده است که اقدام کشورهای غربی و آمریکا برای دستبرد در آرای مردم افغانستان می‌تواند آخرین ضربه بر پیکر بی‌رمق نظام حاکم در کابل باشد.
بهتر است کشورهای غربی و ارگ ریاست جمهوری افغانستان از دخالت در انتخابات پارلمانی این کشور دست بردارند و اجازه دهند تا مردم افغانستان، سرنوشت‌شان را با دستان خود تعیین کرده و منافع‌شان برای ایجاد یک پارلمان قوی را لحاظ کنند.
