خط لوله گاز تاپی؛ آرزوی دیرینه
خط لوله گاز تاپی؛ آرزوی دیرینه افغانستان برآورده میشودهارون نجفی زاده
بی بی سی
مهم‌ترین موافقتنامه اقتصادی که حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان در نه سال حاکمیت خود امضا کرد، موافقتنامه ساخت خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به شبه قاره بود.
این موافقتنامه که موسوم به "تاپی" (TAPI: Turkmenistan, Afghanistan, Pakistan, India) است، دیروز (شنبه، ۱۱ دسامبر) در عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان به امضا رسید.
سه کشور آسیای جنوبی با ترکمنستان پیمان بستند تا گاز این کشور را از خاک افغانستان به هند و پاکستان انتقال بدهند.
ایران رقیب اصلی افغانستان جنگ‌زده در این پروژه ۸ میلیارد دلاری بود.
از این رو، افغانستان که از دست‌کم ۱۵ سال چشم به‌راه بهره‌برداری از احداث و حق عبور این خط لوله گاز است، با تحول دیروز، گام بزرگی در این راستا برداشت.
این پروژه که ظرفیت انتقال سالانه بیش ۳۰ میلیارد متر مکعب گاز دارد، برای هر چهار شریک نو، سودآور است.
پخش با "ریل پلیر" یا "ویندوز میدیا پلیر"
ترکمنستان که چهارمین ذخایر بزرگ گاز جهان را دارد، به‌دنبال مشتریان جدید است. عشق‌آباد می‌خواهد از وابستگی فروش نفتش به روسیه و کشورهای شوروی سابق آزاد شود. تلاش این کشور برای انتقال نفت از قلمروی جماهیر شوروی سابق به اروپا، هم‌چنان یک رویا باقی مانده است.
بعد از ۱۴۷ کیلومتر در خاک ترکمنستان، این خط لوله وارد هرات خواهد شد. افغانستان که ۷۳۵ کیلومتر خط لوله را از ولایت‌های هرات، فراه، هلمند و قندهار انتقال خواهد داد، انتظار دارد برای ۱۲ هزار نفر فرصت شغلی مستقیم فراهم کند.
سالانه میلیون‌ها دلار دیگر هم از محل پرداخت حق عبور لوله به دولت افغانستان پرداخت خواهد شد و بخشی از نیازمندی افغانستان به گاز هم رفع خواهد شد.
افغانستان هم‌چنین امیدوار است که این پروژه به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای منجر شود.
۸۰۰ کیلومتر دیگر این خط لوله در نظر است از خاک پاکستان تا شهرک فاضیلکا در آن‌سوی مرز در هند بگذرد. این بخشی از لوله گاز از مناطق عمدتاً ناامن پاکستان به کویته و بعداً به پنجاب پاکستان کشیده خواهد شد.
آصف‌علی زرداری، رئیس جمهوری پاکستان هم پذیرفته که اجرای این پروژه به توسعه و پیشرفت منطقه‌ای کمک خواهد کرد.
پاکستان که یکی از دو مقصد اصلی این خط لوله است، هم اکنون شدیداً به کمبود انرژی رو به‌روست.
از ۹۰ میلیون متر مکعب گاز روزانه که این لوله انتقال می‌دهد، پاکستان و هند هر یک ۳۸ میلیون متر مکعب می‌خواهند. پاکستان برعلاوه صنایع، برای تامین نیازمندی خانه‌ها هم محتاج گاز است.
مردم پاکستان در اعتراض به کمبود برق و گاز در خانه‌های‌شان بارها اعتراض کرده اند.
اما هند که به قدرت بزرگ منطقه‌ای تبدیل شده، برای توسعه بیشتر باز هم به انرژی نیاز دارد. مان‌موهان سینگ، نخست وزیر هند، جلسه همکاری‌های اقتصادی کشورش با اتحادیه اروپا را بر نشست عشق‌آباد ترجیح داد. نخست وزیر هند که گفته این دو نشست اتفاقاً همزمان شده، برای امضای توافقنامه مورلی دیورا، وزیر انرژی را به این جلسه فرستاده بود.
آن‌طور که سران کشورهای منطقه امیدوارند، پروژه لوله گاز "تاپی" (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) به‌زودی کارش را آغاز خواهد کرد و تا سال ۲۰۱۴ تکمیل خواهد شد.
اما تردیدهای زیادی هم وجود دارد که اجرای این پروژه را با سئوال رو برو می‌کند.
حامد کرزی و آصف علی زرداری وعده داده اند که امنیت لوله گاز تاپی را تامین می کنند.
بسیاری نگران امنیت این پروژه چند میلیارد دلاری در ولایت‌های ناامن هلمند و قندهار افغانستان و مناطق آشوب‌زده پاکستان اند. هرچند حامد کرزی و آصف‌علی زرداری هر دو وعده تامین امنیت لوله را داده و گفته اند که بخشی از این خط از زیر زمین خواهد گذشت.
نرخ گاز ترکمنستان و هزینه عبور خط از خاک افغانستان و پاکستان هم هنوز توافق نشده مانده است. کل ایده انتقال این خط لوله از این مسیر، بهای کمتر گاز ترکمنستان است و اگر توافقی در این زمینه به‌دست نیاید، بار دیگر آرزوی افغانستان برای اجرای این پروژه برآورده نخواهد شد. هند مخصوصاً از چگونگی تعیین هزینه عبور خط لوله از ۸۰۰ کیلومتر خاک پاکستان نگران است.
اما امیدواری این است که منافع اقتصادی چهار کشور و حمایت آمریکا از اجرای این پروژه به‌عنوان بخشی از استراتژی اقتصادی‌اش برای افغانستان و پاکستان، به عملی شدن بیانجامد
این موافقتنامه که موسوم به "تاپی" (TAPI: Turkmenistan, Afghanistan, Pakistan, India) است، دیروز (شنبه، ۱۱ دسامبر) در عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان به امضا رسید.
سه کشور آسیای جنوبی با ترکمنستان پیمان بستند تا گاز این کشور را از خاک افغانستان به هند و پاکستان انتقال بدهند.
ایران رقیب اصلی افغانستان جنگ‌زده در این پروژه ۸ میلیارد دلاری بود.
از این رو، افغانستان که از دست‌کم ۱۵ سال چشم به‌راه بهره‌برداری از احداث و حق عبور این خط لوله گاز است، با تحول دیروز، گام بزرگی در این راستا برداشت.
این پروژه که ظرفیت انتقال سالانه بیش ۳۰ میلیارد متر مکعب گاز دارد، برای هر چهار شریک نو، سودآور است.
پخش با "ریل پلیر" یا "ویندوز میدیا پلیر"
ترکمنستان که چهارمین ذخایر بزرگ گاز جهان را دارد، به‌دنبال مشتریان جدید است. عشق‌آباد می‌خواهد از وابستگی فروش نفتش به روسیه و کشورهای شوروی سابق آزاد شود. تلاش این کشور برای انتقال نفت از قلمروی جماهیر شوروی سابق به اروپا، هم‌چنان یک رویا باقی مانده است.
بعد از ۱۴۷ کیلومتر در خاک ترکمنستان، این خط لوله وارد هرات خواهد شد. افغانستان که ۷۳۵ کیلومتر خط لوله را از ولایت‌های هرات، فراه، هلمند و قندهار انتقال خواهد داد، انتظار دارد برای ۱۲ هزار نفر فرصت شغلی مستقیم فراهم کند.
سالانه میلیون‌ها دلار دیگر هم از محل پرداخت حق عبور لوله به دولت افغانستان پرداخت خواهد شد و بخشی از نیازمندی افغانستان به گاز هم رفع خواهد شد.
افغانستان هم‌چنین امیدوار است که این پروژه به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای منجر شود.
۸۰۰ کیلومتر دیگر این خط لوله در نظر است از خاک پاکستان تا شهرک فاضیلکا در آن‌سوی مرز در هند بگذرد. این بخشی از لوله گاز از مناطق عمدتاً ناامن پاکستان به کویته و بعداً به پنجاب پاکستان کشیده خواهد شد.
آصف‌علی زرداری، رئیس جمهوری پاکستان هم پذیرفته که اجرای این پروژه به توسعه و پیشرفت منطقه‌ای کمک خواهد کرد.
پاکستان که یکی از دو مقصد اصلی این خط لوله است، هم اکنون شدیداً به کمبود انرژی رو به‌روست.
از ۹۰ میلیون متر مکعب گاز روزانه که این لوله انتقال می‌دهد، پاکستان و هند هر یک ۳۸ میلیون متر مکعب می‌خواهند. پاکستان برعلاوه صنایع، برای تامین نیازمندی خانه‌ها هم محتاج گاز است.
مردم پاکستان در اعتراض به کمبود برق و گاز در خانه‌های‌شان بارها اعتراض کرده اند.
اما هند که به قدرت بزرگ منطقه‌ای تبدیل شده، برای توسعه بیشتر باز هم به انرژی نیاز دارد. مان‌موهان سینگ، نخست وزیر هند، جلسه همکاری‌های اقتصادی کشورش با اتحادیه اروپا را بر نشست عشق‌آباد ترجیح داد. نخست وزیر هند که گفته این دو نشست اتفاقاً همزمان شده، برای امضای توافقنامه مورلی دیورا، وزیر انرژی را به این جلسه فرستاده بود.
آن‌طور که سران کشورهای منطقه امیدوارند، پروژه لوله گاز "تاپی" (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) به‌زودی کارش را آغاز خواهد کرد و تا سال ۲۰۱۴ تکمیل خواهد شد.
اما تردیدهای زیادی هم وجود دارد که اجرای این پروژه را با سئوال رو برو می‌کند.
حامد کرزی و آصف علی زرداری وعده داده اند که امنیت لوله گاز تاپی را تامین می کنند.
بسیاری نگران امنیت این پروژه چند میلیارد دلاری در ولایت‌های ناامن هلمند و قندهار افغانستان و مناطق آشوب‌زده پاکستان اند. هرچند حامد کرزی و آصف‌علی زرداری هر دو وعده تامین امنیت لوله را داده و گفته اند که بخشی از این خط از زیر زمین خواهد گذشت.
نرخ گاز ترکمنستان و هزینه عبور خط از خاک افغانستان و پاکستان هم هنوز توافق نشده مانده است. کل ایده انتقال این خط لوله از این مسیر، بهای کمتر گاز ترکمنستان است و اگر توافقی در این زمینه به‌دست نیاید، بار دیگر آرزوی افغانستان برای اجرای این پروژه برآورده نخواهد شد. هند مخصوصاً از چگونگی تعیین هزینه عبور خط لوله از ۸۰۰ کیلومتر خاک پاکستان نگران است.
اما امیدواری این است که منافع اقتصادی چهار کشور و حمایت آمریکا از اجرای این پروژه به‌عنوان بخشی از استراتژی اقتصادی‌اش برای افغانستان و پاکستان، به عملی شدن بیانجامد
