جنګ در لیبیا و بحران در سوریه

در دمشق نیروهای امنیتی با گاز اشکاور و باتون با معترضان درگیر شدند تظاهرات ازجنوب تا شمال سوریه در "جمعه پا فشاری

هزاران شهروند سوریه روز جمعه 15-4-2011 در شهرهای مختلف

تظاهرات اعتراض آمیز با خواست آزادی راه انداختند. معترضان سوریه این روز را "جمعه پافشاری" نامیده بودند. سوریه از چهار هفته پیش شاهد تظاهرات اعتراض آمیز با خواست آزادی و اصلاحات است. نکته قابل توجه در نظاهرات چهارمین هفته این است که این تظاهرات یک روز پس از اعلام تشکیل دولت جدید سوریه برگزار می شود. دولت پیشین سوریه به ریاست ناجی العطری با آغاز اعتراض ها استعفا داد. پس از آن بشار اسد رئیس جمهور سوریه عادل سفر وزیر پیشین کشاورزی را مامور تشکیل دولت جدید کرد. انتظار می رود این دولت اصلاحات اعلام شده از سوی اسد را پیاده کند. مهمترین بندهای این اصلاحات می توان از،پایان دادن به وضعیت فوق العاده که از 48 سال پیش برقرار است، افزایش دستمزدها و وضع قوانین جدیدی برای رسانه نام برد. نیروهای امنیتی برای متفرق کردن هزاران معترض که از حومه های دمشق پایتخت به سمت میدان عباسیین این شهر در حال حرکت بودند، از گاز اشکاور و باتون استفاده کردند. یک شاهد عینی می گوید که 15 مینی بوس پلیس مخفی برای برای ممانعت از حرکت تظاهر کنندگان به سمت میدان عباسیین وارد عمل شده بودند. شماری از این تظاهر کنندگان برای سرنگونی نظام حاکم بر سوریه شعار دادند. حدود 250 نفر نیز در محله برزا در دمشق تظاهرات کردند که گزارشی از برخورد نیروهای امنیتی با آن ها منتشر نشده است. با این وجود خبرگزاری رویترز به نقل از یک شاهد عینی گزارش داد که هزاران نفر از شهروندان درعا واقع در جنوب سوریه پس از نماز جمعه با شعار آزادی به خیابان ها روانه شدند. این شهر در هفته های پیش شاهد شدیدترین و گسترده ترین اعتراض ها بود که دهها کشته در پی داشت. رویترز افزوده که شمار تظاهر کنندگان درعا که از مسجد عمری به خیابان آمدند از ده هزار نفر تجاوز می کند. این تظاهرات در غیاب نیروهای ارتش و نیروهای امنیتی و با آرامش برگزار شد. پنجشنبه شماری از معتمدان شهرهای درعا با بشار اسد دیدار کرده بودند. شهرک های دوما، رقهّ بانیاس، طرطوس و لاذقیه نیز شاهد تظاهرات گسترده با شعار آزادی بود. فعالان در شهرهای کرد نشین سوریه نیز در بیانیه ای همبستگی خود را دیگر معترضان سوریه اعلام کرده و به خیابان ها آمدند. از سویی دیده بان سوری حقوق بشر اعلام کرد که صدها نفر از معترضان طی پنجشنبه و جمعه آزاد شدند. بشار اسد دستور آزادی تمام تظاهر کنندگان را صادر کرده بود مگر آن که که به گفته او مرتکب اعمال خرابکاری و خلاف قانون شده اند. فیلم ضرب و شتم معترضانشبکه تلویزیونی" شام که مخالف حکومت سوریه است، فیلمی ویدویی پخش کرد که در آن ضرب و شتم دستگیر شدگان معترضان در منطقه بیضا توسط نیروهای امنیتی را نشان می دهد. این فیلم ویدویی دهها شهروند سوریه را نشان می دهد در حالی که دست و پاهایشان بسته شده است، بر روی هم در بروی آسفالت خیابان قرار داده شده اند و برخی از نیروهای امنیتی با ضربات لگد به آن ها می زنند. نیروهای امنیتی بر سر آن ها فریاد می زدند "خائن" و گاهی بر کمر دستگیر شده گان می ایستادند. دیده بان حقوق بشر نیز در بیانیه ای تاکید کرده شماری از آزاد شدگان اخیر از شکنجه آن ها به دست نیروهای امنیتی در مدت زمان بازداشت خبر داده اند

اوضاع سوریه و عملیات نظامی علیه ارتش لیبی در هفته نامه های فرانسه

فواد روستائی

عملیات نظامی نیروهای ائتلاف بین المللی در لیبی، جنبش های اعتراضی و آزادی خواهانه در کشورهای عرب و به ویژه درسوریه مهم ترین مسائل خارجی و پیامدهای انتخابات استانی اخیر فرانسه و به خصوص پیشرفت حزب راست افراطی "جبهۀ ملی" در این انتخابات، مهم ترین مسألۀ داخلی مورد بحث در هفته نامه های فرانسه درهفتۀ جاری است. هفته نامۀ "کوریه انترناسیونال" که هر هفته گزیده ای از مقالات مهم نشریه های جهان را به فرانسه برگردانده و منتشر می کند در سرمقالۀ این هفتۀ خود به سیاست "یک بام و دو هوای" غرب در مقابل سوریه و لیبی پرداخته است. نویسندۀ این سرمقاله پس از تأکید بر این که رژیم سوریه در بی رحمی و شقاوت نه تنها دست کمی از رژیم لیبی ندارد بلکه گهگاه گوی سبقت را نیز از آن ربوده است، می نویسد با وجود این نه قطعنامه ای علیه سوریه صادر می شود و نه اقدامی برای حفاظت از غیر نظامیان این کشور صورت می گیرد. در این سرمقاله پس از یادآوری این نکته که حافظ اسد، رئیس جمهوری پیشین و پدر رئیس جمهوری کنونی سوریه، در سال ١٩٨٢ برای سرکوب اعتراض مردم در شهر "حما" به نیروی هوائی و توپخانه متوسل شد و به کشتار ٢٠٠٠٠ نفر دست زد، به این نکته پرداخته شده است که واشنگتن که برای نیل به صلح در خاورمیانه روی سوریه حساب کرده و هنوز هم می کند، در این روزها در ارتباط با سرکوب مردم سوریه به فراخواندن بشار اسد، رئیس جمهوری کنونی سوریه، به "میانه روی" بسنده کرده است. سرمقاله نویس "کوریه انترناسیونال" این نکته را هم ناگفته نمی گذارد که نیکلا سارکوزی، رئیس جمهوری فرانسه، نیز پس از انتخاب به این مقام در سال ٢٠٠٧ ، بدون توجه به قتل های سیاسی که سوریه در لبنان سازمان داده و می دهد، تلاش کرده است به بشار اسد نزدیک شود. در بخش دیگری از سرمقالۀ "کوریه انترناسیونال" می خوانیم بدین سان است که پایتخت های غربی یک رژیم "اقتدارگرا" را در کشوری که نفت ندارد اما دارای اهمیت ژئوپلیتیک است می پذیرند. "اکسپرس"، یکی دیگر از هفته نامه های فرانسه، در بررسی اوضاع در سوریه پس از اشاره به رویدادهای اخیر مصر و تونس، رویدادهائی که در هر دو کشور به برکناری رؤسای جمهوری از مقام آنان منجر شد، می نویسد هر چند هنوز بسیار زود است که سرنوشتی مشابه سرنوشت زین العابدین بن علی یا حسنی مبارک، رؤسای جمهوری تونس و مصر، را برای بشار اسد پیش بینی کنیم اما یک مسأله نیز کاملاً قطعی است و آن این که جنبش اعتراضی کنونی سوریه در یازده سالی که از دوران ریاست جمهوری بشار اسد می گذرد جنبشی بی سابقه است. اکسپرس یادآور می شود که وعده های بشار اسد مبنی بر لغو حالت اضطراری در کشور و افزایش حقوق ها نتوانسته است از شدت اعتراض ها بکاهد. این هفته نامه به نقل از دو روشنفکر و فعال سیاسی مخالف دولت می نویسد مردم معترض دیگر به وعده و وعید قانع نشده و مصصم هستند تا نیل به اهداف خود و تحقق دمکراسی در سوریه به مبارزه ادامه دهند. به نوشتۀ "اکسپرس" در سوریه، کشوری که ارباب قدرت واقعی "مخابرات" یا پلیس مخفی است، رژیم خالق و الهام بخش "ترس" است و اگر این "ترس" از بین برود کار صاحبان قدرت نیز به احتمال زیاد ساخته است. عملیات نظامی نیروهای ائتلاف علیه ارتش لیبی موضوعی است که به تفصیل و از زوایای مختلف در این هفته نامه ها مورد بحث قرار گرفته است. هفته نامۀ "نوول ابسرواتور" در یکی از مقالات خود که به این موضوع اختصاص داده است می نویسد غربی ها بالاخره تصمیم گرفتند در بحبوحۀ شور و هیجان مردم کشورهای عرب برای آزادی و دموکراسی به مداخلۀ نظامی در لیبی اقدام کنند حتا اگر این کار "معنا و مفهوم" این آزادی خواهی را آلوده و فاسد کند و مردمی نیز که از این مداخله سود می برند به ستایش یا تحسین آنان نپردازند. از نظر نویسنده این مقاله، این مداخله ایراد دیگری نیز دارد و آن ضربه ای است که در عمل با رأی ممتنع آلمان به قطعنامۀ شورای امنیت برای مداخله در لیبی به "انسجام و پیوستگی" اتحادیۀ اروپا وارد شده است. به باور نویسنده، غربی ها با مداخلۀ نظامی خود در لیبی- مداخله ای که بدون اندیشیدن به پرسش هائی آغاز شد که این مداخله بر خواهد انگیخت- مرتکب اشتباه شده اند. مفسر نوول ابسرواتور از بدبینی و نگاه توأم با تردید افکار عمومی جهان عرب به این مداخله به عنوان یکی از شاخص های این اشتباه غرب یاد می کند. این هفته نامه در مقاله دیگری به تفصیل به وجود دو نگاه متفاوت به لیبی در اتحادیۀ اروپا پرداخته و رویکرد پاریس و لندن را با رویکرد برلن و رم مقایسه کرده و پس از ذکر جزئیات اختلاف دیگاه ها در این دو مورد به این نتیجه می رسد که مبارزۀ مردم لیبی برای آزادی می توانست مبارزۀ مشترک دموکراسی های اروپائی باشد اما در عمل عکس این ماجرا اتفاق افتاده است چرا که به باور نویسنده آلمان و فرانسه که در رسانه ها و محافل سیاسی از آن ها با عنوان "زوج فرانسه- آلمان" یاد می شود هیچگاه بدین سان نامتحد و دور از هم نبوده اند. نوول ابسرواتور یادآوری می کند که آلمان با رأی ممتنع خود در شورای امنیت برای نخستین بار در تاریخ این کشور پس از جنگ جهانی دوم نه در کنار متحدان طبیعی خود یعنی آمریکا و اروپا بل در جبهۀ مقابل یعنی روسیه و چین قرار گرفته است. از نظر نویسندۀ این مقاله سیاست خارجی اتحادیۀ اروپا، امید به ایجاد یک ارتش یا دفاع مشترک اروپا و روابط دو جانبۀ آلمان و فرانسه قربانیان سه گانۀ این مداخلۀ نظامی هستند.