دو روسیه در برابر یک لیبی
دو روسیه در برابر یک لیبی
فئودور لوکیانوف" تحلیل گر سیاسی، ویژه خبرگزاری
« ریا نووستی» ! عملیات نظامی در لیبی دارای پی آمد های غیر منتظره بود. برای نخستین بار اختلاف نظر ها میان دو مقام حاکم در روسیه بطور درخشان و آشکار بروز کرده و مواضع رییس جمهور و نخست وزیر مغایر یکدیگر بود. مرزبندی آشکار میان آنها نشان داد که روند تعیین هویت روسیه در صحنه سیاست خارجی بر سر دوراهی قراردارد. وقتی درباره مسایل جنگ و صلح تصمیم گیری می شود، قدرت های خواهان ایفای نقش جهانی باید دارای موضع واضح باشند. آنها باید یا موافق یا مخالف باشند. مسکو در جریان رای گیری در شورای امنیت سازمان ملل متحد رای ممتنع داد. این باعث تعجب بسیاری از کشور ها گردید چون مغایراصل مورد پیروی روسیه در سابق یعنی مخالفت با دخالت خارجی در امور داخلی کشورها است. روسیه فقط یک بار در 20 سال قبل اجازه اجرای عملیات نظامی بر ضد یک کشور مستقل را داد. در آن زمان سخن بر سر مجازات عراق بخاطر تجاوز به کویت و اشغال این کشور بود. روسیه در رابطه با یوگسلاوی و عراق در سال 2003 میلادی رای مخالف داد. اینکه مسکو در گرماگرم بحران زیمبابوه در سال 2008 میلادی، قطعنامه شورای امنیت درباره برقراری تحریم ها بر ضد رژیم "موگابه" را وتو کرد و این کار باعث عصبانیت آمریکا و بریتانیا شد، جالب توجه است. در حال حاضر کرملین بیطرفی خود را حفظ کرده اما در مواردی بطور شدیداللحنی اظهار نظر می نماید. نمی ارزد در رابطه با هدف واقعی دچار خیالات واهی شویم . هدف تغییر رژیم در این کشور است. حالا هر گزینه برای حفظ سرهنگ قذافی در قدرت به معنای شکست معنوی ـ سیاسی غرب و رژیم های دوست غرب در منطقه خواهد بود. به این ترتیب نه ائتلاف و نه قذافی نمی توانند عقب نشینی کنند. مخصوصا که قذافی با توجه به نمونه رژیم صدام حسین سرنوشت خود در صورت سرنگونی را می داند. روسیه بطور مصلحت گرایانه ای رای داد. مدتهاست که قذافی فقط یکی از شرکای روسیه است. قربانی کردن مناسبات خوب با آمریکا و اتحادیه اروپا بخاطر مناسبات خوب با طرابلس معنا ندارد. چون در این راستاها تعدادی از مسایل مهم وجود دارد که باید حل شوند. مخصوصا که بزرگترین کشور های خاور نزدیک از جمله حتی لبنان که تحت کنترل ایران قرار دارد، عملیات نظامی علیه لیبی را مورد تایید قرار داده اند. معنای ژئوپلتیک عملیات"ادیسه سحرگاه" برای آمریکا، احیای نفوذ خود در خاورنزدیک و برای اروپا جلوگیری از آن است که نقش بین المللی خود را بطور نهایی از دست بدهد. اگر بسرعت به موجودیت قذافی پایان داده شود، این هدف حداقل برای مدتی تحقق خواهد یافت اما اگر عملیات طولانی شده و ضرورت خارج شدن از چارچوب حملات هوایی بوجود آید که احتمال آن زیاد است، نتیجه کاملا بر عکس بوده و نفوذ غرب در منطقه بشدت کاهش خواهد یافت. همچنین کشور های عربی حامی عملیات غرب در وضع بسیار آسیب پذیری قرار خواهند گرفت. آنها امیدوار بودند به این شکل توجه را از مسایل داخلی خودمنحرف سازند اما در نهایت با خطر تشدید اعتراضات مردم روبرو خواهند گردید که حاکمان خود را به خیانت به منافع اعراب و حمایت از خارجیان متهم خواهند کرد. کلا تمام گزینه ها امکان پذیر هستند. ضمنا این احساس وجود دارد که آغاز کنندگان جنگ به هیچ وجه نمی دانند که کد
امیک از گزینه ها محتمل تر هستند.
امیک از گزینه ها محتمل تر هستند.مسکو پس از فروپاشی اتحاد شوروی مدت طولانی بفکرآن بود که موقعیت خود به عنوان یک قدرت جهانی را که در تمام تصمیم گیری ها شرکت می نماید، ثابت کند. روسیه در اواخر دهه اول قرن 21 میلادی بتدریج خود را کشوری شبیه اتحاد شوروی سابق و به عنوان یک قدرت بزرگ و بانفوذ منطقه ای احساس کرد که منافع آن دارای خطوط جغرافیایی مشخص است. معنای جمله "دمیتری مدودف" درباره "عرصه منافع ممتاز" که سر وصدای زیادی بپا کرد، همانا چنین است. مسکو همچون در رابطه با اوستیای جنوبی آماده توسل به زور برای دفاع ازاین منافع است. اظهارات درخشان "ولادیمیر پوتین" نخست وزیر روسیه راهکار متضاد و برعکسی رانشان می دهد. وی به قطعنامه سازمان ملل حمله کرده و عملیت بر ضد لیبی را "لشگر کشی صلیبی قرون وسطایی" و نظامی گری امریکا را گرایش ثابتی نامید. به این ترتیب دولت روسیه بر اصول (مصونیت استقلال) و ضرورت مقاومت در مقابل سلطه طلبی جهانی پافشاری می کند. این به معنای آن است که منافع روسیه به عنوان یک قدرت جهانی به چارچوب های منطقه ای محدود نیست و به این ترتیب نباید هنگام تصمیم گیری های اصولی رای ممتنع داد. هر دو راهکار از حق موجودیت برخوردار هستند. اما بهتر است یکی از آنها انتخاب شده و مورد پیروی قرار گیرد. آخراعلام همزمان هر دوراهکار، کشور ما را در وضع عجیب و غیر جدی قرار داده و بوضوح نشان می دهد که مقامات روسیه دارای درک مشترک و سیاست هماهنگ نیستند. این وضع بویژه در شرایط هرج و مرج روزافزون فعلی در سراسر جهان ناراحت کننده خواهد بود.
