به قدرت رسیدن طالبان برای پاکستان به چه معناست؟
- جیمز لندیل
- خبرنگار دیپلماتیک بی‌بی‌سی
برخی از قدرتهای غربی که می‌خواهند بر دولت جدید طالبان تأثیری بگذارند، امیدوارند که پاکستان بتواند نقش میانجی را ایفا کند.
این کشور روابط بی‌نظیری با افغانستان دارد. آنها مرز مشترک ۲۵۷۰ کیلومتری (۱۶۰۰ مایل) باهم دارند. شرکای تجاری مهم هم هستند. ارتباطات فرهنگی، قومی و مذهبی متعددی دارند. حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان، زمانی دو کشور را "برادران جدا ناشدنی" توصیف کرد.
اما، حالا برای برخی از پایتخت‌ها که برای احیای رابطه خود با اسلام آباد صف می‌کشند، احساسات متفاوتی وجود دارد.
از نظر همه پاکستان به عنوان متحد محکم در نبرد با تروریسم جهادی دیده نمی‌شود. مدتهاست که توسط بسیاری در ایالات متحده و جاهای دیگر متهم به حمایت از طالبان است، چیزی که پاکستان آن را رد می کند.
با این حال، دیپلمات‌های غربی می‌خواهند طالبان را متقاعد کنند که به اتباع آنها اجازه ترک افغانستان را بدهد، اجازه ورود کمک‌های بشردوستانه داده شود و به صورت معتدل حکومت کنند. و این بدان معناست که آنها باید با کشورهایی مانند پاکستان و دیگر کشورهای منطقه صحبت کنند.
رابطه پاکستان با افغانستان و طالبان چگونه است؟
منتقدان پاکستان این کشور را متهم می‌کنند که قمار خود را روی افغانستان و طالبان زده است.
پس از حملات ۱۱ سپتامبر که در افغانستان برنامه ریزی شده بود، پاکستان خود را به عنوان متحد ایالات متحده در "جنگ علیه تروریسم" معرفی کرد.
اما در عین حال، بخش‌هایی از نهاد نظامی و استخباراتی این کشور با گروه‌های اسلام گرا در افغانستان مانند طالبان ارتباط داشتند. با این ارتباطات، گفته می‌شود که این پیوندها زمانی به پشتیبانی مهم مادی و لجستیکی تبدیل شدند.
اعتقاد استراتژیست‌ها این بود که پاکستان خواهان سهمی در افغانستان است تا اطمینان حاصل کند که این کشور دارای دولتی طرفدار هند نشود. در مورد میزان و مدت حمایت پاکستان از طالبان مورد اختلاف است.
اما وقتی آخرین بار طالبان ۲۰ سال پیش در قدرت بودند، پاکستان یکی از معدود کشورهایی بود که به طور رسمی این دولت را به رسمیت شناخت. و هنگامی که طالبان ماه گذشته کابل را تصرف کردند، عمران خان نخست وزیر پاکستان اعلام کرد که این گروه "زنجیرهای بردگی را شکستند".
افغانها در مرز پاکستان و تلاش برای عبور
پاکستان نگران چیست؟
با این حال، حمایت تاریخی پاکستان از طالبان به این معنا نیست که درباره تسلط این گروه در کابل کاملاً راحت است. پاکستانی‌ها در طول این سالها از دست گروه‌های تروریستی اسلام گرا که از مرزهای افغانستان حمله می‌کنند، متحمل آسیب‌های شدیدی شده اند.
پاکستان علاقه زیادی به تضمین گروه‌هایی مانند القاعده و شاخه محلی داعش - داعش- شاخه خراسان توسط دولت جدید طالبان دارد. این بدان معناست که پاکستان علاقه‌مند است که طالبان قاطعانه عمل کند و اجازه ندهد که این کشور به یک فضای بی‌حکومت تنزل کند.
نگرانی بزرگ دیگر پاکستان بحران پناهندگان است. این کشور در حال حاضر حدود سه میلیون مهاجر افغان از جنگ‌های قبلی دارد و با اقتصاد خراب خود، دیگر از عهده جریان بیشتر مهاجران بر نمی‌آید.
معظم احمد خان، کمیسر عالی پاکستان در بریتانیا در برنامه بی‌بی‌سی امروز گفت: "ما واقعاً ظرفیت پذیرش پناهجویان بیشتر را نداریم و به همین دلیل است که پیشنهاد می‌کنیم - و درخواست می‌کنیم که باهم بنشینیم و کار کنیم تا این اتفاق (هجوم مهاجران) پیشگیری شود.
برای مناسبات با غرب چه معنایی دارد؟
پایان پادکست
روابط پاکستان با غرب فوق العاده نیست.
شاید بدترین رابطه با ایالات متحده باشد. جو بایدن حتی از زمان ریاست جمهوری با عمران خان، نخست وزیر پاکستان تماس نگرفته است.
ژنرال مک مستر، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا، این هفته در سیمینار سیاستگذاری گفت که اگر پاکستان حمایت خود از گروه‌های جهادی را متوقف نکند، باید با آن به عنوان یک "دولت وحشی" رفتار کرد.
وی گفت: "ما باید تظاهر به اینکه شریک ما پاکستان است، بس کنیم." پاکستان با سازماندهی، آموزش و تجهیز این نیروها و با استفاده از سازمان‌های تروریستی جهادی به عنوان بازوی سیاست خارجی خود به عنوان یک ملت دشمن علیه ما عمل کرده است."
اما این دیدگاه آمریکایی مانع ایستادن قدرتهای غربی پشت دروازه پاکستان نشده است. در روزهای اخیر وزرای خارجه بریتانیا و آلمان از اسلام آباد دیدن کرده اند. ایتالیا نیز به زودی می‌رود.
دیپلمات‌ها معتقدند - یا حداقل امیدوارند - که پاکستان هنوز بر طالبان نفوذ دارد. آنها همچنین نگران اند که دور زدن پاکستان باعث تشویق بیشتر این کشور در افتادن به آغوش گرم چین شود.
البته این سوال مطرح است که آیا پاکستان واقعاً می‌تواند بر طالبان تأثیر بگذارد؟
ملا عبدالغنی برادر، که گفته می‌شود رهبر دولت جدید طالبان است، در گذشته در بازداشت پاکستان به سر برده است. تا چه اندازه او با هم‌بازی‌های سابق خود گرم است، باید دیده شود
