هندو پاكستان هم دوست و هم دشمن
پاکستان و هند؛ خیلی دور، خیلی نزدیک
اسلام آباد - ایرنا - نزدیک به هفت دهه از استقلال پاکستان می گذرد و با وجود نزدیک به سه هزار کیلومتر مرز مشترک میان دو کشور، ابر سیاه اختلافات سیاسی و تنش های مرزی 70 ساله، همچنان بر روابط دو همسایه قدرتمند جنوب آسیا سایه افکنده و موجب سردی روابط شده است.
اگرچه در بهار سال گذشته و به هنگام شروع نخست وزیری نارندار مودی، نسیمی آرام در راستای بهبود روابط دو کشور وزیدن گرفت، اما این نسیم آن قدر توان و دوام نداشت که بتواند انبوه ابرهای اختلافات را از آسمان روابط دو کشور کنار بزند.
روز 26 ماه می سال گذشته میلادی، زمانی که محمد نواز شریف نخست وزیر پاکستان بنا به دعوت هند، برای شرکت در مراسم تحلیف نارندارا مودی همتای هندی خود به دهلی نو سفر کرد، رهبران دو کشور در گپ و گفتی صمیمی، واژه های زیبایی رد و بدل کردند و وعده های خوبی به یکدیگر دادند اما اکنون که بیش از یک سال از این روز تاریخی در روابط دو کشور می گذرد، مشخص شده که تمام آن وعده ها، حباب روی آب بوده است.
از زمان آغاز نخست وزیر مودی، نه تنها تنش های مرزی میان دو کشور در منطقه کشمیر، به ویژه در ماه های گذشته به نقطه اوج خود رسید، بلکه جنگ های لفظی فراوانی میان مقامات عالی سیاسی و نظامی دوطرف در گرفته که این روزها، اسلام آباد و دهلی نو، به عنوان دو قدرت هسته ای جنوب آسیا، سرگرم رد و بدل کردن الفاظ شدیدالحن در پاسخ به رجز خوانی های یکدیگر هستند.
این دوره جنگ لفظی میان دو کشور، از اظهارات چند روز پیش نارندار مودی در جریان سفر اخیر وی به بنگلادش آغاز شد. وی در سخنرانی که در دانشگاه داکا انجام داد، حرف های تحریک آمیزی درباره تاریخ پاکستان و ماجرای جدا شدن بنگلادش از پاکستان در سال 1971 مطرح کرد. مودی در سخنانش به طور تلویحی تایید کرد که هند در جدا شدن بنگلادش از پاکستان و تبدیل شدن به یک کشور مستقل، نقش داشته است.
مودی همچنین بار دیگر پاکستان را به حمایت از تروریسم متهم کرد و گفت که پاکستان با این کار، مزاحمت ها و مشکلات زیادی برای هند ایجاد کرده است.
بنگلادش امروزی، اگرچه هزاران کیلومتر دورتر از پاکستان در شرق هند قرار گرفته است، تا قبل از رویدادهای سال 1971، با نام ایالت بنگال پرجمعیت ترین ایالت پاکستان و جزئی از این کشور و تحت حاکمیت آن بود. جنبش های جدایی طلبانه در این منطقه در نهایت موجب جدایی بنگلادش از پاکستان و تشکیل کشور مستقلی به این نام شد.
سرتاج عزیز مشاور نخست وزیر پاکستان در امور خارجی و امنیت ملی در واکنش به این اظهارات مودی گفته است که این سخنان باعث تنش آلوده تر شدن فضای روابط دو کشور و کاهش امیدها برای صلح میان دو همسایه می شود.
قاضی خلیل الله سخنگوی وزارت خارجه پاکستان نیز در واکنش به اظهارات مودی، آن را مایه تاسف دانست.
فرماندهان عالی ارتش پاکستان نیز در دیداری که روز گذشته با ژنرال راحیل شریف مرد شماره یک ارتش این کشور داشتند، با مقامات سیاسی پاکستان همراه شدند و در واکنش به اظهارات مودی، اعلام کردند که توطئه های هند برای بی ثبات کردن پاکستان را خنثی خواهند کرد.
فرماندهان عالی ارتش پاکستان تاکید کردند درصورتی که هند بخواهد به اقدامی تجاوزکارانه علیه پاکستان دست بزند، ارتش به هرقیمتی از تمامیت ارضی پاکستان دفاع خواهد کرد و پاسخ قاطع خواهد داد.
خواجه محمد آصف وزیر دفاع پاکستان هم گفته است که اظهارات تحریک آمیز مقامات هندی قابل قبول نیست و پاکستان از وجب به به وجب خاک خود به هر قیمتی، دفاع خواهد کرد. او گفته است که پاکستان خواستار همزیستی مسالمت آمیز و بدور از خشونت با هند است اما هند نباید درباره قدرت و توان دفاعی پاکستان مرتکب اشتباه شود.
آصف علی زرداری رییس جمهوری سابق و رییس حزب مردم پاکستان نیز در واکنش به اظهارت نخست وزیر هند گفته است که مودی باید بخاطر اعتراف به توطئه علیه تمامیت ارض و حاکمیت ملی پاکستان، در دادگاه های بین المللی محاکمه شود.
زرداری همچنین از سازمان ملل خواسته است تا اظهارات مودی را نادیده نگیرد.
پرویز مشریف رییس جمهوری پیشین پاکستان هم گفته است که هند قصد دارد ثبات پاکستان را بر هم بزند. او گفته است: باید با هندی ها با قدرت برخورد کرد زیرا اگر در برابر هند عقب نشینی کنیم، آنها جسورتر خواهند شد.
کمیسیون امور داخلی مجلس سنای پاکستان هم از دولت این کشور خواسته است تا با هماهنگی با سازمان ملل، پرونده ای علیه مودی در دادگاه بین المللی تشکیل دهد.
علاوه بر اظهارات تحریک آمیز نارندرا مودی نخست وزیر هند، راجیاواردان راتور وزیر اطلاع رسانی هند نیز اخیر گفته است که عملیات ضدتروریستی ارتش هند در میانمار، باید پیام روشنی به همه کشورها از جمله پاکستان باشد که بدنبال حمایت از گروه های تروریستی برای بی ثبات کردن هند است.
چودری نثار علی خان وزیر کشور پاکستان در واکنشی تند به اظهارات این وزیر هند، گفته است که 'پاکستان، میانمار نیست' و نیروهای مسلح پاکستان قادر هستند به هرگونه تجاوز خارجی پاسخ کوبنده بدهند و بهتر است که هند از این خیال پردازی ها دست بردارد.
حدود دو ماه پیش یکی از مقامات عالی وزارت امور خارجه هند برای از سرگیری مذاکرات صلح با پاکستان به اسلام آباد سفر کرد اما به نظر می رسد این سفر دستاوردهای چندان موافقیت آمیزی نداشت. قرار بود بعد از انجام این سفر، برای ادامه این مذاکرات هیاتی از اسلام آباد به دهلی نو سفر کند اما هنوز چنین اتفاقی رخ نداده است.
درصورتی که روابط میان دو همسایه قدرتمند جنوب آسیا، به همین شکل و همراه با جنگ های لفظی و تنش های مرزی ادامه یابد و دو طرف دست از اتهام زنی و طرح اظهارات تحریک آمیز علیه یکدیگر برندارند، برقراری صلح میان دو همسایه، آرزویی دست نیافتنی برای مردم دو کشور خواهد بود.
ادامه تنش های میان هند و پاکستان هرگز به نفع جنوب آسیا نیست. دو کشور که در سالهای گذشته سه بار در جنگ های تمام عیار مقابل یکدیگر قرار گرفته اند، اکنون مجهز به سلاح اتمی هستند.
هند و پاکستان اگر چه خود را متعهد می دانند که سلاح هسته ای را فقط به عنوان یک عامل بازدارنده و دفاعی در اختیار دارند، اما گاهی جنگ ها ممکن است باعث فراموش تعهدات و خلق یک فاجعه شود.
