دشمنِ دشمن من دوست من
دشمنِ دشمن من دوست من
© AP Photo/ Ishtiaq Mahsud
سیاسی
21:45 30.05.2016
افغانستان پناهگاه دیگری برای « داعش» می شود.
مطابق با اخبار رسانه ها، ایران به همکاری با دشمن قدیمی خود — جنبش « طالبان» افغانستان شدت می بخشد. هدف از این همکاری — مبارزه با «دولت اسلامی» است که در افغانستان نیرو می گیرد و ایجاد منطقه حائل در مرز ایران — افغانستان برای سرنگونی داعش. چه دلایلی می توان برای این همکاری پیش کشید؟
ولادیمیر ساژین کارشناس سیاسی و خاورشناس روسیه در این خصوص اظهار نظر نموده گفت: اوضاع در افغانستان همچنان متشنج و حتی خطرناکتر شده است. این کشور پس از عراق و سوریه به یک پناهگاه دیگر برای سازمان بین المللی تروریستی و افراطی اسلامی مبدل می شود. داعش « دولت اسلامی» — در واقع انترناسیونال تروریستی اسلامی — در این جا نقش اصلی سیاه (همانند پرچم سازمان) را بازی می کند.
ولادیمیر ساژین در ادامه گفت: البته می توان این نکته را مورد تأیید قرار داد که « طالبان» تفاوت چندانی با داعش ندارند و از نظر دیدگاه سیاسی و ایدئولوژیکی، طالبان و داعش دو قلو و برادر هستند. اما تفاوت ریشه ای این دو جنبش افراطی در اهداف نهایی آنهاست. اگر « طالبان» به عنوان جنبش ملی پشتون به فکر حکومت در افغانستان و حفظ کشور پشتون هستند، هدف داعش حکومت بر کل جهان است. آدمکشان « داعش» رسما اعلام کردند که هدف آنها ایجاد خلیفه اسلامی در سراسر جهان است که افغانستان و پاکستان و بخشی از آسیای مرکزی و مناطق شرقی ایران باید جزئی از « امارات» باشد.
اما اهداف طالبان افغانستان بمراتب محدود تر است و بلندپروازی های آنها به مرزهای افغانستان محدود می شود. همانا از بذر مخالفت و درگیری بین آنها می توان در نقشه های استراتژیک بر ضد دو « نیروی سیاه» استفاده کرد. «طالبان» نمی خواهند «ایالتی» در کشور بزرگی باشند که «داعش» به عنوان یک پروژه عربی پیاده خواهد کرد. طالبان نیرو و سرمایه زیادی طی دهسال مبارزه با قدرت حاکمه در افغانستان برای دستیابی به اهداف خود صرف کردند و حتی در سال 1996 میلادی توانستند قدرت را بدست گرفته و تا سال 2001 میلادی حکومت کنند. جای تعجب نیست که « طالبان» و «داعش» بر علیه یکدیگر جهاد اعلام کردند و به مبارزه مسلحانه پرداختند.
ایران شیعه جنبش سنی « طالبان» را به عنوان خطری برای منافع خود در افغانستان تلقی می کرد (البته نه به عنوان خطر مستقیم موجودیت ایران). تهران تسلحیات و کمک های دیگری در اختیار « ائتلاف شمال» افغانی در جنگ آن ائتلاف با « طالبان» می گذاشت و تا حد معینی موفقیت عملیات نیروهای ائتلاف بریاست آمریکا در آزادی افغانستان از وجود طالبان در سال 2001 میلادی را تأمین نمود.
امروزه، اوضاع تغییر کرده است: در شرق، یک دشمن نیرومند جاه طلب ظاهر شده است که موجودیت ایران را بطور مستقیم به خطر می اندازد. ایران در چنگال داعشی های عراقی ضد ایرانی در غرب و برادران افغانی آنها در شرق قرار گرفته است. در سال 2014 میلادی ابو محمد العدنانی یکی از رهبران داعش اعلام کرد که شبه نظامیان قصد دارند « دریای خون در ایران به راه بیاندازند».
در این اواخر، مواضع داعش در افغانستان تحکیم می یابد. چند هزار نفر ( از 3 تا 6 هزار نفر) طرفداران داعش در 25 از 34 شهرستان افغانستان بر علیه دولت مرکزی در کابل و طالبان در حال جنگ هستند. شهرستان ننگرهار (هممرز با پاکستان) « دژ» داعش در افعانستان شده است.
داعش با پرداخت پول هنگفتی (از 200 تا 600 دلار) — با توجه به وضعیت اقتصادی در افغانستان، طالبان و فرماندهان آن جنبش را بسوی خود جلب می کند و افراد ساده بدور از سیاست را استخدام می کند.
بسیاری از کارشناسان سیاسی از جمله افغانی معتقدند که کابل از قدرت و نیروی کافی برای جنگ در دو جبهه برخوردار نیست و از اینرو می توان گفت که جنگ بر سر افغانستان (و نه فقط افغانستان) بین طالبان و داعشی ها جریان دارد.
در چنین شرایطی، ایران حساب خود را روی « شر کوچکتر» — طالبان — بنا می کند. تهران مطابق با اطلاعات رسانه ها و مطبوعات، پول و محموله های کوچک اسلحه را در اختیار طالبان می گذارد: مسلسل، نارنجک انداز و مهمات. ایران امیدوار است که طالبان بتوانند مانع از تصرف اراضی جدید توسط داعشی ها، رواج ایده های ضد ایرانی در بین افغان ها و مانع از رسیدن داعشی ها به مرز ایران — افغانستان شوند و به ایجاد منطقه حائل از « قندوز شمالی» تا هیلمند جنوبی مساعدت کنند.
در واشنگتن با نگرانی خاصی نسبت به کمک ایران به طالبان واکنش نشان دادند. بدون شک، در آمریکا موافق تلاش ایران در مبارزه با شعبات داعش در افغانستان هستند اما نگران آن هستند که بخشی از پول و تسلیحاتی که در اختیار « طالبان» گذاشته می شود بر علیه آمریکا مورد استفاده قرار بگیرد. جون کیربی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا متذکر شد که آمریکا می خواهد « ایران همکاری سازنده ای با دولت افغانستان داشته باشد و از ثبات و تمامیت ارضی و استقلال کشور افغانستان حمایت کند». در عین حال وی متذکر شد که « هیچ کشوری نباید از « طالبان» حمایت مالی بکند.
ولادیمیر ساژین در خاتمه گفت: ایران مانند هر کشور دیگری نگران امنیت خود است که همین مهم باعث آن شد تا از دشمنان قدیمی — « طالبان» حمایت کند. اما شایان ذکر است که مسأله افراط گرایی اسلامی در چهره «داعش» فقط توسط یک کشور قابل حل و فصل نیست ، حال می خواهد ایران باشد یا آمریکا و یا در یک کشور- افغانستان. این یک مسأله جهانی است که کل بشریت باید برای نابودی آن متحد
اسپوتنيك
