شگوفه دروني طالب
ملا محمد عمر، رهبر پيشين گروه طالبان با دلايل نامعلوم در شهر کراچي پاکستان مرد. مرگ او بيش از دو سال پنهان نگه داشته شد. اما زماني که خبر مرگ او در رسانه ها درز کرد تأثيري بر ساختار دروني گروه طالبان بر جاي گذاشت. در کنار اين مسئله، روابط حکومت افغانستان با گروه طالبان و حکومت پاکستان را نيز دگرگون ساخت. قبل از انتشار خبر مرگ ملا عمر، حکومت افغانستان با نماينده هاي گروه طالبان به صورت مستقيم گفتگو نمودند اما رسانه اي شدن مرگ ملا عمر باعث شد که گفتگوي صلح به بن بست برسد و حکومت افغانستان از شرکت در گفتگوي رو در رو امتناع ورزد. مرگ ملا عمر اما، بيش از همه به روابط و مناسبات دروني گروه طالبان ضربه زد.
بعد از رسانه ايي شدن مرگ ملا عمر، ملا اختر منصور جايگزين ملا عمر شد. خانواده ملا عمر و تعدادي از فرماندهان گروه طالبان با ملا اختر منصور بيعت نکردند. ملا اختر منصور، با يک گردهمايي فوري به عنوان رهبر اين گروه برگزيده شد. امري که مورد پذيرش تعدادي از فرماندهان گروه طالبان نبود. نارضايتي تعدادي از فرماندهان گروه طالبان منجر به انشعاب اين گروه شد. در روزهاي نخست براي انسجام اين گروه گفتگوي هاي در رده هاي بالاي گروه طالبان صورت گرفت اما، ملا يعقوب پسر ارشد ملا عمر و ملا عبدالمنان برادر کلان ملا عمر و تعدادي ديگر از فرماندهان گروه طالبان رهبري منصور را نپذيرفتند.
مخالفت خانواده ملا عمر تهديد جدي براي مشروعيت گروه طالبان و موقعيت ملا اختر منصور به شمار مي رفت. حداقل ترين پيامد آن کاهش کارکرد در رهبريت گروه طالبان بود. با اين حال، خانواده ملا محمد عمر با تهديد و يا تطميع از سوي ملا اختر منصور يا سازمان استخبارات پاکستان سکوت پيشه کرد. اما ملا محمد رسول، يکي از فرماندهان گروه طالبان به مخالفت خود ادامه داد.
مخالفت ملا رسول منجر به درگيري خونين ميان اين دو شاخه گروه طالبان شد. در ولايت زابل در ولسوالي خاک افغان درگيري شديد ميان اين دو جناح اتفاق افتاد که در اثر آن ملا داد الله، يکي از فرماندهان ملا رسول و تعدادي زيادي از افراد آن کشته شد. بعد از آن ميان اين د جناح درگيري هاي در ولايت هاي مختلف کشور ادامه داشته است. با وجود، جريان اصلي گروه طالبان تلاش نموده است تا ملا رسول را متقاعد سازد که از مخالفت دست بکشد. به نظر مي رسد که ديگر انسجام اين گروه سخت و دشوار شده است. در تازه ترين مورد، گروه دو صد نفري ملا اختر منصور در ولايت فارياب و در ولسوالي قيصار به جريان ملا محمد رسول پيوسته است. آن ها همچنان ادعا نموده است که با طالبان در ولسوالي هاي ديگر اين ولايت گفتگو دارد و در آينده تعدادي ديگري نيز از جريان گروه طالبان به رهبري ملا اختر منصور جدا خواهد شد.
ملا اختر منصور اما، موفق شد که ملا يعقوب، پسر ارشد ملا عمر و ملا عبدالمنان، برادر ملا عمر را وارد شوراي رهبري گروه طالبان نمايد. چندي پيش، در خبرنامه اي گروه طالبان آمده بود که ملا يعقوب به رياست کميسيون نظامي گروه طالبان در 15 ولايت افغانستان منصوب شده است و ملا عبدالمنان به عنوان رئيس کميسيون ارشاد گروه طالبان انتخاب شده است. کميسيون نظامي گروه طالبان موقف وزارت دفاع دارد. کميسيون ارشاد قدرتمندترين نهاد در دوره گروه طالبان بود. بيعت خانواده ملا عمر با اختر منصور نشان مي دهد که ملا اختر منصور همچنا خواب انسجام گروه طالبان را مي بيند. با اين حال، ريزش ها گاه و بي گاه نشان مي دهد که انسجام اين گروه يک آرزوي محال است.
ملا اختر منصور، رهبر کنوني جريان اصلي گروه طالبان براي مشروعيت بخشيدن و نشان دادن شايستگي خود حملات خود را در ولايات مختلف کشور بر مواضع نيروهاي امنيتي افغانستان افزايش داد. او به موفقيت هاي هم دست يابد. کنترل شهر کندز را به دست گرفت. دندغوري را با امضاي يک تفاهم از کنترل دولت خارج کرد. دو ولسوالي هلمند را بدون جنگ تصاحب شد. در چند ولسوالي هلمند مزاحمت هاي جدي براي نيروهاي امنيتي افغانستان خلق کرد. مزاحمت هاي که منجر شد نيروهاي بين المللي به کمک نيروهاي امنيتي افغانستان بشتابد. با وجود اين اما، او نتوانسته است جريان انشعابي را از صحنه خارج نمايد.
اکنون جريان اصلي گروه طالبان از خطر فروپاشي نجات يافته است. ملا اختر منصور ديگر دغدغه فروپاشي اين گروه را ندارد اما، احتمال آن مي رود که در آينده صف آرايي ها دو جريان تشديد يابد. از يک طرف ملا اختر منصور همانند رهبر پيشين گروه طالبان از صحنه جنگ غائ است و از طرف ديگر، او کاريزماي ملا عمر، رهبر پيشين گروه طالبان را ندارد. به همين خاطر، احتمال ريزش وجود دارد. در کنار اين مسئله مخالفين او تبليغات وسيع عليه او راه انداخته است. جريان ملا رسول ملا اختر منصور را وفادار به استخبارات نظامي پاکستان مي داند. اين حربه تبليغاتي تا حدودي کارکرد واقع شده است. جدا شدن يک گروه دو صد نفري در فارياب يکي مصداق هاي موفقيت او به شمار مي رود.
گروه طالبان دچار انشعاب شد با اين حال، حکومت افغانستان کمتر توانسته است از انشعاب اين گروه سود جويد. بنا بر برخي گزارش ها، حکومت افغانستان با جريان ملا رسول ارتباط دارد و آن ها در برابر جريان اصلي گروه طالبان کمک مي کند. اين مسئله منجر به تضعيف گروه طالبان نمي شود بلکه منجر مي شود که جنگ به صورت نيابتي ميان حکومت افغانستان و پاکستان تشديد شود. زيرا، حکومت پاکستان با جريان اصلي گروه طالبان ارتباط وسيع دارد. آن ها حتي اعتراف نمودند که رهبران و خانواده گروه طالبان در اين کشور به سر مي برد و از خدمات صحي اين کشور استفاده مي کند. در آينده اگر جنگي ميان دو جريان گروه طالبان اتفاق افتاد به احتمال زياد جنگ نيابتي ميان امنيت ملي افغانستان و آي اس آي پاکستان خواهد بود. بنابراين، جنگ ميان اين دو جريان منجر به ويراني بيشتر کشور مي شود. بهتر آن است که حکومت افغانستان هر دو جريان را سرکوب نموده و به صورت مستقيم با حکومت پاکستان وارد گفتگو شود. زيرا، گفتگو با طالبان نتيجه اي در بر نخواهد داشت. زيرا، اين گروه در راستاي منافع پاکستان کار مي کند.
بنابراين، گروه طالبان موفق به انسجام دوباره نخواهد شد. ملا اختر منصور براي تعدادي زيادي از اعضاي گروه طالبان مشروعيت ندارد. ملا رسول به عنوان رهبر مخالفين در برابر ملا منصور خواهد جنگيد. در سال پيش رو، جنگ ميان اين دو جريان تشديد خواهد شد. با اين حال، جنگ ها منجر نمي شود که هيچ يک از اين دو جريان از ميان برود. حکومت افغانستان بيشتر با جريان اصلي گروه طالبان خواهد جنگيد. پروسه صلح همانند سال هاي سابق جريان خواهد داشت و حکومت موفق به آوردن صلح نخواهد شد.
