چرا بيت المقدس اين قدر مهم است
اوضاع در بیت‌المقدس روز به روز بحرانی‌تر می‌شود. شهری که سرنوشت‌اش یکی بحث‌انگیزترین موضوعات در مناقشه اعراب و اسرائیل است.
اریکا چرنوفسکی، خبرنگار بی‌بی‌سی سعی کرده بفهمد چرا این شهر این‌قدر برای مسیحیان، مسلمانان و یهودیان – یعنی پیروان سه دینی که دست‌کم یک ریشه مشترک به نام ابراهیم دارند – مهم است.
جروسلم، یا اورشلیم، یا بیت‌المقدس، فرقی ندارد، شهری است که نامش دل مسلمان و یهودی و مسیحی را می‌لرزاند. نامی که پژواکش از پس قرن‌ها تاریخ مشترک – و البته مورد مناقشه – همچنان به گوش می‌رسد.
در زبان عبری به این شهر یروشلاییم می‌گویند، در عربی قدس. شهری که از کهن‌ترین‌های جهان است. بارها فتح شده، ویران شده، و باز ساخته شده. در هر لایه خاکش تکه‌ای از گذشته مردمانی نهفته. نامش دیرزمانی است با داستان درگیری و جنگ بین پیروان ادیان مختلف عجین شده. مردمی که هرچه هست در احترام به این سرزمین مقدس هم‌نظرند.
قلب بیت‌المقدس "شهر قدیمی" است، با کوچه‌های باریک و تودرتو، با معماری تاریخی که مشخصه هر چهار محله‌اش است – محله مسیحی‌ها، محله مسلمانان، محله یهودی‌ها، و محله ارمنی‌ها. دورادور این "شهر قدیمی" را دیواری سنگی مثل دیوار قلعه‌های قدیمی گرفته. دیوارهایی که برخی از مقدس‌ترین مکان‌های روی زمین را در خود جای داده‌اند.
هر محله به نام دینی است که پیروانش بیشتر در آن زندگی می‌کنند. البته مسیحی‌ها در حقیقت دو محله دارند، چون ارمنی‌ها هم مسیحی‌اند. محله ارمنی‌ها از سه محله دیگر کوچک‌تر است و یکی از قدیمی‌ترین مناطق ارمنی‌نشین دنیاست. محله ارمنی‌ها از این جهت که فرهنگ و تمدن خاص خودش را در قالب کلیسای جامع یعقوب مقدس (سنت جیمز) و صومعه آن حفظ کرده منحصربه‌فرد است.
کلیسا
محله مسیحی‌ها خانه "کلیسای مقبره مقدس" است، بنایی که برای همه مسیحی‌های جهان مهم است چون به باور مسیحیان داستان زندگی عیسی، از مصلوب شدن تا مرگ و رستاخیز، همین‌جا رخ داده.
آن‌طور که در اکثر روایت‌های مسیحی آمده، عیسی را همین‌جا، در جلجتا یا تپه کال‌وری، به صلیب کشیدند. قبرش هم داخل آرام‌گاه است، و رستاخیزش هم همین‌جا بوده.
کلیسا را گروهی متشکل از نمایندگان شاخه‌های مختلف مسیحیت اداره می‌کنند. گردانندگان اصلی کلیسای ارتودکس یونان، راهبان فرانسیسکن کلیسای کاتولیک و کلیسای ارامنه‌اند، اما اتیوپی‌ها، قبطی‌ها و کلیسای ارتودکس سریانی هم مشارکت دارند.
هر سال میلیون‌ها مسیحی از سراسر جهان برای زیارت قبر خالی عیسی این‌جا می‌آیند و طلب آرامش و رستگاری می‌کنند.
مسجد
محله مسلمان‌ها از سه محله دیگر بزرگ‌تر است. مهم‌ترین جای محله فضایی است که مسلمان‌ها به آن حرم شریف می‌گویند. هم مسجدالاقصی هم قبه‌الصخره در همین فضا واقع شده‌اند.
مسجدالاقصی پس از مسجد الحرام در مکه و مسجد النبی در مدینه مقدس‌ترین مکان در دین اسلام است، و اداره آن به عهده بنیاد وقف – و در رأس آن مفتی اعظیم بیت‌المقدس – است.
مسلمانان معتقدند پیامبر اسلام از مکه به این‌جا سفر کرده و با روح همه پیامبران پیش از خود عبادت کرده بوده است. چند قدم آن‌ورتر، بنای قبه‌الصخره قرار گرفته. صخره در واقع سنگی است که مسلمانان معتقدند پیامبر اسلام از روی آن به معراج رفته.
مسلمان‌ها در تمام طول سال به این مکان مقدس می‌آیند، اما معمولا شلوغ‌ترین زمان ماه رمضان است که هر جمعه‌اش صدها هزار نفر برای نماز به مسجد می‌آیند.
دیوار
محله یهودی‌ها خانه دیوار ندبه یا دیوار غربی یا دیوار براق است – که در زبان عبری به آن کتل می‌گویند. یهودیان معتقدند پرستش‌گاه اورشلیم (یا هیکل مقدس) این‌جا قرار داشته. حرم درونی‌‌اش یا همان قدس‌الاقداس – کدش هاکدوشیم در زبان عبری – مقدس‌ترین مکان یهودیان بوده و هست.
یهودیان معتقدند سنگی که جهان با آن بنا شده این‌جا بوده، و همین‌جا بوده که ابراهیم می‌خواسته پسرش اسحاق را قربانی کند. یهودی‌های بسیاری بر این باورند که قبه‌الصخره جایی است که قدس‌الاقداس قرار گرفته بوده.
امروزه دیوار ندبه (یا دیوار غربی) نزدیک‌ترین جا به قدس‌الاقداس است که یهودی‌ها می‌توانند در آن عبادت کنند.
اداره دیوار بر عهده خاخامی است که به خاخام دیوار ندبه معروف است. هر سال میلیون‌ها نفر از این دیوار بازدید می‌کنند. یهودی‌های بسیاری هم از سراسر دنیا برای عبادت و نزدیکی با میراث‌شان این‌جا می‌آیند، به‌ویژه در ایام مقدس مثل روش هشانا یا یوم کیپور.
