غني:آغاز دور جديد افغانستان پاكستان

سفر غنی به پاکستان، آغاز دور جدید در روابط دو کشور

مریم امانبی‌بی‌سی

• 13 نوامبر 2014 - 22 آبان 1393

به اشتراک گذاری

قرار است اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان همراه با هیاتی روز جمعه (۱۴ نوامبر/۲۳ عقرب) برای یک سفر دو روزه به پاکستان سفر کند. این نخستین سفر آقای غنی بعد از ایجاد حکومت وحدت ملی در ۲۹ سپتامبر، به پاکستان است.

محور گفت‌و‌گو‌های دو روز آینده از سوی دولت افغانستان روشن نشده است؛ ولی بنظر می‌رسد روند صلح با طالبان یکی از اهداف اصلی این سفر باشد.

رئیس جمهوری افغانستان دو هفته پیش به چین سفر کرد. و یکی از خواسته‌های او از دولت چین کمک آن کشور به روند صلح در افغانستان بود، خواستی که برای اولین بار با استقبال روشن دولت چین مواجه شد.

همچنین هفته گذشته ژنرال راحیل شریف، فرمانده ارتش پاکستان به افغانستان سفر کرد؛ او گفت که کشورش می‌خواهد فصل جدیدی از دوستی را با افغانستان باز کند و از آقای غنی خواست که به پاکستان سفر کند.

تا حال رویکرد دولت وحدت ملی در ارتباط با گروه طالبان بسیار روشن نبود. رئیس جمهوری افغانستان چند روز پیش در مراسم گشایش نشست وزرای خارجه قلب آسیا(روند استانبول) که در شهر پکن چین برگزار شده بود، سخنرانی می‌کرد، از گروه طالبان به عنوان مخالفان سیاسی افغانستان یاد کرد و از جامعه جهانی به شمول چین خواست که از روند صلح کشورش حمایت کنند.

رئیس جمهوری افغانستان دو هفته پیش به چین سفر کرد. و یکی از خواسته‌های او از دولت چین کمک آن کشور به روند صلح در افغانستان بود، خواستی که برای اولین بار با استقبال روشن دولت چین مواجه شد.

حالا چشم‌ها و امیدها بسته شده است به سفر دو روزه آقای غنی به پاکستان.

احمد رشید، نویسنده پاکستانی، به بی‌بی‌سی فارسی گفت که او بر این باور نیست که این سفر نتیجه بسیار زیادی داشته باشد. به نظر او شاید دولت افغانستان در قدم اول بخواهد که آنها به رهبران ارشد گروه طالبان دسترسی داشته باشند.

خواست پاکستان از افغانستان؟

پندار حاکم در میان بسیاری از مردم و همچنین دولتمردان افغانستان این است که پاکستان همواره از گروه‌های افراطی مخالف این کشور مانند گروه طالبان و یا شبکه حقانی نه تنها حمایت می‌کند بلکه رهبران این گروه‌ها از جمله ملا محمد عمر را در خاک خودش جا داده است؛ اتهامی که پاکستان رد می‌کند.

اما سوال این است که پاکستان از دولت افغانستان چه می‌خواهد؟

آقای رشید می‌گوید که جای شکی نیست که پاکستان از گروه‌های افراطی برای اعمال فشار بر دولت افغانستان استفاده می‌کند؛ ولی مشکل در اینجاست که پاکستان به شکل واضح خواسته‌های خود را مطرح نکرده است.

به گفته احمد رشید، "نه تنها مقام‌های افغان بلکه مقام‌های آمریکایی هم بارها از سیاستمداران پاکستانی پرسیده‌اند که خواست آنها چیست؟ می‌خواهید تکلیف خط دیورند روشن شود؟ می‌خواهید طالبان به قدرت بیایند؟ چه نقشی برای کشور هند در افغانستان می‌‌خواهید؟ اما جواب پاکستان هیچگاه روشن نبوده است."

در این میان آنچه را که به عنوان عامل نارضایتی پاکستان می شود یاد کرد؛ نزدیکی دولت افغانستان با هند است.

نقش چین در روند صلح افغانستان

دولت افغانستان به رهبری حامدکرزی، رئیس جمهور سابق افغانستان، از نقش آمریکا در روند صلح افغانستان ناراضی بود. آقای کرزی باور داشت که کلید صلح افغانستان در دست پاکستان است و آمریکا اگر بخواهد می‌تواند پاکستان را مجبور سازد که از حمایت نیروهای افراطی مخالف دولت افغانستان دست بردارد.

احمد رشید در پاسخ به این سوال که وقتی آمریکا موفق نشد پاکستان را مجبور کند تا از حمایت نیروهای افراطی دست بردارد، کشور چین چطور می‌تواند این کار را بکند گفت: "باور دارم پاکستان از سوی کشورهای مخالف محاصره هست. با هند مشکل دارد، مردم افغانستان از دست پاکستان خسته‌اند و در این اواخر این کشور با ایران هم در افتاده است. تنها دوست باقی مانده برای پاکستان، چین است."

این روزنامه‌نگار پاکستانی که سالها مسایل مربوط به تحولات منطقه را از نزدیک دنبال می‌کند می‌افزاید: "در معادلات منطقه‌ای وقتی پای هند در میان باشد ارتش پاکستان به حمایت چین نیازمند است. اما در عین حال امنیت ملی چین از سوی گروه‌های افراطی که در پاکستان و افغانستان آموزش می‌ببنند و پناهگاه دارند تهدید می‌شود."

چین از بزرگترین شرکای تجاری پاکستان است. نواز شریف، نخست وزیر پاکستان، در سفر اخیرش به چین، قراردادهای کلان تجاری به ارزش بیش از ۴۰ میلیارد دلار با این کشور بست.

از سوی دیگر چین علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری در افغانستان دارد. قرارداد بزرگ "مس عینک" در افغانستان از نمونه‌های جدی سرمایه‌گذاری این کشور در افغانستان است. اما نکته جالب شاید در آن باشد که در جریان سالهای گذشته، سرمایه‌گذارهای پکن در افغانستان به ندرت با تهدید جدی امنیتی از سوی ستیزه‌جویان مواجه شده است.

پاکستان از اهمیت افغانستان برای چین و در عین حال از اهمیت چین برای خودش آگاه است.

آقای رشید باور دارد که "شاید چین در جزئیات روند صلح افغانستان دخیل نشود ولی در یک نگاه کلی‌تر، منافع چین در کامیابی این روند خواهد بود."

دوام حکومت وحدت ملی

دولت وحدت ملی افغانستان بر بنیاد توافقی میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله دو نامزد دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به میان آمد. هر دو طرف اما تفسیر متفاوتی از مواد موافقت شده دارند. شاید همین تفاوت دیدگاه باعث شده تا بر سر وزرای دولت تازه هنوز توافقی نهایی صورت نگرفته باشد.

احمد رشید می‌گوید: "واقعت این است که من خودم هم بسیار خوشبین نیستم که این دولت وحدت ملی که ایجاد آن با جنجال‌های بسیاری همراه بود بتواند دوام بیارد. برای کامیاب شدن روند صلح در افغانستان ثبات سیاسی در این کشور مهم است. شاید چین و پاکستان به این نظر داشته باشند که آقای غنی چقدر می‌تواند بر وعده‌های خود وفادار بماند در حالیکه دولتش در شکننده بنظر می‌رسد. آقای غنی نیاز دارد که نیم‌نگاهی به وضعیت سیاسی کشور خودش هم داشته باشد."

تفاوت غنی و کرزی

دولت به رهبری حامد کرزی، رئیس جمهور سابق افغانستان، بخاطر نداشتن سیاست روشن در ارتباط با گروه طالبان مورد انتقاد شدید شمار زیادی بود. آقای کرزی، گروه طالبان را "برادر" خطاب می‌کرد و بر این عقیده بود که دشمنان افغانستان آنها را به بازی گرفته‌اند.

این نکته‌ای بود که تکرار آن به طور مثال بعد از انجام هر حمله انتحاری و یا بروز خشونت در افغانستان از سوی ستیزه‌جویان، مردم را خشمگین‌تر می‌ساخت.

از سوی دیگر تنش روز افزون دولت حامد کرزی با کشورهای غربی، به ویژه آمریکا موضع آقای کرزی را ضعیف ساخته بود و شاید هم به همین دلیل تلاش او برای دستیابی به صلح موفقیت چندانی نداشت.

با ایجاد دولت وحدت ملی در افغانستان، طیف‌های مختلف و گاهی هم مخالف زیر یک چتر قرار گرفته‌اند.

با ایجاد دولت وحدت ملی در افغانستان، طیف‌های مختلف و گاهی هم مخالف زیر یک چتر قرار گرفته‌اند.

عبدالله عبدالله که در سالهای گذشته رهبری اپوزیسیون آقای کرزی را بدست داشت و از منتقدین شدید رویکرد آقای کرزی در برابر طالبان و پاکستان بود، حالا رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی است. هم اشرف غنی و هم عبدالله عبدالله روابط نیکی با کشورهای غربی دارند.

امضای موافقتنامه امنیتی دوجانبه با آمریکا و همچنین امضای موافقتنامه وضعیت نیروهای ناتو فقط یک روز پس از روی کار آمدن دولت جدید، روابط حکومت وحدت ملی با غرب و به ویژه با آمریکا را در بهترین حالتش قرار داده است.

و در این چارچوب است که جدای از تمام مشکلات بنظر می‌رسد دست‌کم آقای غنی در تلاشهایش برای ایجاد صلح و ثبات در کشور از موضع محمکتر و مشروعیت بیشتری نسبت به دولت آقای کرزی برخوردار باشد.