همه نامه‌های اوباما به آیت‌الله خامنه‌ای
به تازگی گزارش شده است که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، نامه‌ای برای آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران فرستاده است.
رهبران دو کشور پیش از این نیز علیرغم بیش از سه دهه رابطه خصومت‌آمیز پیام‌هایی رد و بدل کرده‌اند، اما باراک اوباما با فرستادن چهار نامه برای رهبر ایران، نشان داده که بیش از هر رئیس‌جمهور دیگر آمریکا مایل به حل و فصل مستقیم اختلافات با ایران است.
اردیبهشت ۸۸: نامه اول
اولین اشاره به اولین نامه باراک اوباما در نماز جمعه تاریخی آیت‌الله خامنه‌ای در ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ انجام گرفت.
رهبر ایران در اولین سخنان خود پس از آغاز التهابات، معترضان را با قدرت‌های غربی مرتبط دانست و از حمایت دولت‌های غربی از معترضان انتقاد کرد.
او گفت: ''از قول رئیس جمهور آمریکا نقل شد که گفته ما منتظر چنین روزی بودیم که مردم به خیابانها بریزند. از آن طرف نامه بنویسند، اظهار علاقه به روابط کنند، ابراز احترام به جمهوری اسلامی بکنند، از این طرف این حرفها را بزنند. کدام را ما باور کنیم؟''
از این اشاره مشخص نبود که کدام مقام آمریکایی در چه زمانی و چه سطحی با مقام‌های ایرانی مکاتبه کرده است، اما چند روز بعد منابعی تایید کردند که آقای اوباما چند هفته پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ مستقیما نامه‌ای برای آیت‌الله خامنه‌ای فرستاده و خواهان بهبود روابط شده است.
در همان روزها سی‌ان‌ان گزارش کرد که دست کم تا آن موقع رهبر ایران پاسخی به نامه باراک اوباما نداده بود.
با تداوم بحران و سرکوب خشونت‌بار اعتراضات پس از انتخابات ۱۳۸۸ صحنه سیاسی ایران پیچیده‌تر از آن بود که آن نامه بتواند گره سیاست خارجی را باز کند.
شهریور ۸۸: نامه دوم
اوایل شهریور ۱۳۸۸ وبسایت تابناک گزارش داد که باراک اوباما نامه دیگری برای رهبر ایران فرستاده است.
تابناک خبر می‌داد که آیت‌الله خامنه‌ای نامه اول اوباما را همان موقع دریافت و پیش از برگزاری انتخابات جواب داده بود.
وبسایت تابناک منسوب به محسن رضایی است و آقای رضایی خود از نامزدهای معترض به انتخابات ۸۸ بود.
به نظر می‌رسید که نامه دوم باراک اوباما پس از تحلیف و تنفیذ محمود احمدی‌نژاد و با فروکش کردن نسبی اعتراضات فرستاده شده بود.
تابناک می‌گفت هرچند جزییات نامه روشن نیست اما رئیس‌جمهور آمریکا با فرستادن این نامه در پی راهی برای مذاکره با ایران است.
واشنگتن‌تایمز هم خبر داد که آقای اوباما در آن نامه خواهان ''همکاری بهتر'' دو کشور شده بود.
حدود دو ماه بعد آیت‌الله خامنه‌ای دوباره اشاره‌ای به نامه‌های باراک اوباما کرد.
او گفت: ''همین رئیس جمهور جدید آمریکا، حرفهای قشنگی زد؛ به ما هم مکرراً پیغام داد؛ شفاهی، کتبی، که بیایید صفحه را عوض کنیم، بیایید وضع تازه‌ای درست کنیم، بیایید در حل مشکلات عالم با همدیگر همکاری کنیم؛ تا این حد! ما هم گفتیم پیش‌داوری نکنیم؛ ما به عمل نگاه می‌کنیم. گفتند، می‌خواهیم تغییر ایجاد کنیم. گفتیم خوب، ببینیم تغییر را.''
اما از نظر آیت‌الله خامنه‌ای سیاست ''خصمانه'' آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی هنوز تغییر نکرده بود.
دی ۹۰: نامه سوم
علی مطهری، نماینده مجلس، اواخر دی ۱۳۹۰ در گفتگو با خبرگزاری فارس از نامه سوم باراک اوباما به رهبر ایران خبر داد.
آقای مطهری می‌گفت بخشی از این نامه از موضع تهدید و بخشی دیگر از موضع دوستی بوده است.
نامه سوم زمانی ارسال شده بود که مذاکرات هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهان عملا به بن‌بست رسیده و تنها توافق دو طرف در هر نشست بر سر زمان و مکان نشست بعدی بود.
بحث تحریم نفت ایران از اوایل دی ماه ۱۳۹۰ در اتحادیه اروپا جدی شده بود و برخی مقام‌های ایرانی تهدید می‌کردند که در صورت عملی شدن تحریم نفت، ایران با بستن تنگه هرمز جریان صادرات نفت خلیج فارس را به کلی قطع خواهد کرد.
به گفته علی مطهری باراک اوباما در نامه سوم خود به رهبر ایران نوشته بود: ''بستن تنگه هرمز خط قرمز ما است.''
تحریم نفت و نظام بانکی ایران عملی شد، اما ایران برای بستن تنگه هرمز اقدامی نکرد.
آیت‌الله خامنه‌ای گفت تحریم، ایران را به عقب‌نشینی در مساله هسته‌ای وادار نمی‌کند.
مهر ۹۳: نامه چهارم
برخلاف سه نامه قبلی باراک اوباما به رهبر ایران، که خبر ارسالشان نخست از طرف منابع ایرانی اعلام شده بود، رسانه‌ای آمریکایی از نامه چهارم خبر داد.
وال‌استریت‌ژورنال گزارش داد که باراک اوباما در نامه‌ای به ''منافع مشترک'' ایران و آمریکا اشاره کرده و مطالبی درباره حملات آمریکا علیه گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) گفته است.
نامه اخیر رئیس‌جمهور آمریکا در شرایطی به کلی متفاوت از سه نامه قبلی نوشته شده است.
در حالی که در زمان ارسال نامه‌های قبلی رابطه میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا بسیار محدود بود، با روی کار آمدن دولت حسن روحانی روسای جمهور ایران و آمریکا برای اولین بار با یکدیگر گفتگوی تلفنی داشته‌اند و دو کشور چندین بار در سطح وزرای خارجه با یکدیگر مذاکره کرده‌اند.
البته این مذاکرات مستقیم به طور محرمانه از دوره زمامداری محمود احمدی‌نژاد و با موافقت آیت‌الله خامنه‌ای آغاز شده بود.
این تنها سطح روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا نیست که تغییر کرده است؛ با اجرایی شدن تحریم‌های گسترده آمریکا و اتحادیه اروپا اقتصاد ایران به شدت ضربه خورده است. ریال سقوط کرده و رشد اقتصادی در دو سال متوالی منفی بوده است.
علاوه بر اینها نامه چهارم در آستانه ضرب‌الاجل مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵ (۲۴ نوامبر/۳ آذر) فرستاده شده است. مهلتی که ایران و ۱+۵ مقرر کرده‌اند در آن یا درباره همه موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای و تحریم‌ها به توافق برسند، یا توافقی در کار نخواهد بود.
