/21.1.2019
ثبت نام نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری روز یک‌شنبه (30 جدی) پایان یافت. 15تن برای احراز کرسی ریاست‌جمهوری و شرکت در رقابت‌های انتخاباتی 29 سرطان ثبت نام کرده‌اند. اکثر چهره‌های تأثیر گذار سیاسی یا به حیث نامزد و یا در ترکیب‌های تکت‌های انتخاباتی، وارد میدان شده‌اند. از همین حالا پیداست که رقابت‌ها در انتخابات 1398خورشیدی، بسیار فشرده و نزدیک خواهد بود.
حنیف اتمر، عبدالله عبدالله، محمد اشرف‌غنی، گلبدین حکمتیار، لطیف پدرام، احمدولی مسعود، رحمت‌الله نبیل، زلمی رسول، شیدا محمد ابدالی، فرامرز تمنا، عنایت‌الله حفیظ، محمد ابراهیم الکوزی، محمد حکمیم تورس، نورالحق علومی و نورالرحمن لیوال، از نامزدان این دور انتخابات ریاست جمهوری هستند.
اکثر ناظران معتقد هستند که در انتخابات پیش‌رو، رقابت اصلی میان سه دستۀ شاخص انتخاباتی، تیم «دولت‌ساز» به رهبری محمد اشرف‌غنی، تیم «ثبات و همگرایی» به رهبری عبدالله عبدالله و تیم «صلح و اعتدال» به رهبری محمد حنیف اتمر خواهد بود.
تیم «دولت‌ساز»
اشرف‌غنی، با شعار دولت‌سازی و زدودن فقر وارد رقابت‌های انتخاباتی شد. غنی، امرالله صالح، وزیر داخله پیشین را به عنوان معاون اول، سرور دانش را معاون دوم و اسدالله غضنفر را معاون سوم انتخاب کرده است. در ترکیب انتخاباتی غنی، هیچ چهرۀ با نفوذ قومی و سیاسی حضور ندارد. معاونان او هم از شهرت و وزن اجتماعی – سیاسی لازم برخوردار نیستند. اکثر چهره‌های درشت سیاسی از تیم غنی بریده‌اند. اما او به لطف حضور در قدرت و نفوذ بر کمیسیون‌های انتخاباتی، وارد رقابت‌های انتخاباتی شده است. غنی در روی کاغذ از بخت‌های اصلی پیروزی است. اما بدقولی و پشت‌کردن به تعهدات در پنج سال پسین سبب شده است که دیگر جریان‌ها و احزاب سیاسی، جرأت معامله با غنی را نکنند.
البته غنی در میان پشتون‌ها جا باز کرده است. او اکثر فیگورهای قومی و سیاسی را زمین‌گیر کرد. به قول خودش، شاخ‌های رهبران زورگو و بانک‌های رأی را شکستاند و با اقتدار و صلابت به حکومت‌داری پرداخت. اما برای پیروزی در انتخابات حمایت پشتون‌ها به تنهایی کافی نخواهد بود. کما این‌که اکثر مناطق پشتون‌نشین دست‌خوش جنگ و در کنترل مخالفان مسلح است.
تلاش تیم رییس‌جمهور غنی این است که به افغان‌ها تفهیم کند که گزینۀ مورد حمایت امریکا است. اما منابع باور دارند که امریکایی‌ها از سیاست‌های آقای غنی در مسایل خارجی و مذاکرات صلح ناامید شده‌اند. از اظهارات تیم ریاست جمهوری پیداست که در تقابل با برنامۀ مصالحۀ تیم مذاکره‌کنندۀ امریکا قرار دارند. غنی امروز اعلام کرد که صلح را گدایی نمی‌کنند.
تیم صلح و اعتدال
تیم اعتدال و صلح به رهبری حنیف اتمر با معاونیت یونس قانونی و محمد محقق از بخت‌های اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری است. اکثر نخبگان سیاسی و چهره‌های شاخص قومی، از این دستۀ انتخاباتی حمایت می‌کنند. صبغت‌الله مجددی، پیرسید حامد گیلانی، سید منصور نادری، عطا محمد نور، اسماعیل‌خان، بسم‌الله خان و ده‌ها چهرۀ با نفوذ دیگر، شامل این تیم انتخاباتی هستند. حنیف اتمر مدعی است که حامد کرزی رییس‌جمهور اسبق و عبدرب الرسول سیاف، از رهبران جهادی، نیز از آنان پشتیبانی می‌کنند. اما دفاتر کرزی و سیاف در زمینه هیچ‌گونه ابراز نظری نکرده‌اند. علاوه بر نخبگان قومی، اکثر افراد وابسته به دولت پیشین از این تیم انتخاباتی پشتیبانی می‌کنند.
بحث تغییر ساختار سیاسی، احیای صدارت و سپردن صلاحیت‌ها به ولایات، از اهداف این تیم انتخاباتی است.
عدم حضور سران تکت انتخاباتی صلح و اعتدال در قدرت و تبلیغات هدف‌مند دو تیم مدعی دیگر، کار این دستۀ انتخاباتی را دشوار ساخته است. پشتون‌ها بر حنیف اتمر معترض هستند که با رهبران جمعیت و ائتلاف شمال، روی تغییر ساختار قدرت و غیرمتمرکزسازی نظام معامله کرده است. تاجیک‌ها، به رهبران‌شان خرده گرفته‌اند که با دشمن و رقیب سیاسی سابق‌شان ائتلاف کرده‌اند.
دستۀ انتخاباتی صلح و اعتدال نگران تقلب و مهندسی انتخابات هستند. آنان باور دارند که کمیسیون‌های انتخاباتی تحت تأثیر حکومت عمل می‌کنند. علی‌رغم آن، یکی از رهبران این تکت گفته که انتخابات در دور اول به نفع آنان تمام خواهد شد.
ثبات و همگرایی
تیم ثبات و همگرایی با ترکیب بحث‌برانگیزی وارد رقابت‌ها شده است. احزاب جمعیت اسلامی، جنبش ملی و وحدت اسلامی، این تیم را تشکیل داده‌اند. عبدالله عبدالله نامزد جمعیت با معاونیت بابر فرهمند از جنبش ملی و اسدالله سعادتی از وحدت اسلامی در رهبری ثبات و همگرایی قرار دارند. عبدالله عبدالله باردیگر شعار تغییر ساختار قدرت و غیرمتمرکزسازی نظام را مطرح کرده است. در تکت انتخاباتی ثبات و همگرایی، رییس اجرایی با دو معاونش نیز معرفی می‌شود. اما احزاب سه‌گانه تاهنوز قادر به معرفی نامزد ریاست اجرایی و معاونانش نگردیده است. عبدالله عبدالله در پی معرفی حکمت کرزی معین اسبق سیاسی وزارت خارجه به ریاست اجرایی بود. اما کرزی از شرکت در رقابت‌های انتخاباتی امتناع ورزید و گفت که اولویت او کار در راستای تأمین صلح در کشور می‌باشد.
حضور چهره‌هایی مثل جنرال دوستم، محمد کریم خلیلی و صلاح‌الدین ربانی، دستۀ انتخاباتی ثبات و همگرایی را به یکی از تیم‌های مدعی پیروزی و کسب قدرت تبدیل کرده است.
همچنان، حضور رییس اجرایی در قدرت و نفوذ او در کمیسیون‌های انتخاباتی، امیدواری‌هایی را به این تیم ایجاد کرده است. اما نبود یک چهرۀ سیاسی پشتون در ترکیب ثبات و همگرایی، کار این تیم را دشوار ساخته است. عبدالله عبدالله به نمایندگی از تاجیک‌ها و کریم خلیلی به نمایندگی از هزاره‌ها و جنرال دوستم به نمایندگی از ترک‌تباران در این تیم حضور دارند.
هواداران تیم انتخاباتی اصلاحات و همگرایی با انتباه از حوادث انتخاباتی سال‌های 2009 و 2014 امیدوار نیستند که عبدالله عبدالله بتواند از آرای آنان حراست و پاسداری کند. به تازگی یکی نویسندۀ امریکایی در تحقیق خویش زیر عنوان «افسانۀ انتخابات ریاست‌جمهوری 2014» دریافته است که ارقام و شواهد معتبر علمی و ریاضی نشان می‌دهد که عبدالله در دور اول و دوم انتخابات 2014 پیروز گردیده بود. اما نبود قاطعیت و ایستادگی در تیم اصلاحات و همگرایی سابق سبب گردید که عبدالله بازندۀ انتخابات شود. حالا هواداران این دستۀ انتخاباتی نگران هستند که سناریوی انتخابات 2014 باردیگر تکرار نشود.
به هر رو، پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری 29 سرطان 1398، از میان این سه تیم انتخاباتی خواهد بود. باور حاکم این است که انتخابات در دور اول نتیجه نخواهد داد و به دور دوم خواهد رفت.
