انتخابات ٢٠١٩ دو روايت
انتخابات 2019؛ جدالِ دو روایت
/7.1.2019
| نویسنده: آنیتا احمدی با نزدیک‌شدن انتخابات ریاست‌جمهوری، نزاع میان دو طیف سیاسی و اجتماعی در حوزۀ ائلاف شمال یا جبهۀ موسوم به جهاد و مقاومت تشدید گردیده است. انتخابات در افغانستان که همواره رنگ و بوی قومی و زبانی می‌گرفت، اکنون به ابعاد تازه‌یی یافته است. در آغاز تشکیل حکومت نوین (2001) همۀ گروه‌های اجتماعی خود را شایسته دست‌یابی به قدرت و کرسی ریاست جمهوری می‌دانستند. به همین دلیل، اکثریت رهبران قومی در سال 2004 نامزد انتخابات ریاست جمهوری شدند. جنرال دوستم، محمد محقق، یونس قانونی، عبدالطیف پدرام، عبدالستار سیرت و جمعی دیگر نامزد شدند؛ اما این چهره‌ها و دیگر رهبران اقوام با گذشت چندسالی متوجه شدند که تا رسیدن به نظام دموکراتیک و مردم‌سالار در نظام سیاسی افغانستان، فاصلۀ طولانی دارند و تغییر ساختار بسته و قومی کنونی، نیازمند مبارزۀ مستمر و دوام‌دار می‌باشد. شرایط حاکم در هژده سال اخیر این ذهنیت را تقویت کرده که جامعۀ جهانی خواهان حضور یک چهرۀ پشتون در رأس قدرت و زعامت سیاسی افغانستان است. با توجه به همین ذهنیت شکل گرفته، دیگر چهره‌های درشت اقوام غیرپشتون جرأت حضور در میدان انتخابات و رقابت با نامزدان پشتون را نمی‌کنند. با فرارسیدن انتخابات ریاست‌جمهوری 2019، درگیری‌های «بیرون قومی» به نزاع‌های «درون قومی» جا عوض کرده است. در صف مجاهدین و یا غیرپشتون‌ها، طرف‌داران دو روایت سیاسی به جان هم افتیده‌اند. به کمتر از اول‌شدن نمی‌اندیشیم روایت نخست. بخشی از مردم و چهره‌های سیاسی خواهان ارایۀ نامزد در انتخابات و گرفتن ارگ ریاست جمهوری هستند. آنان می‌گویند که با وجود مخالفت‌های جامعۀ جهانی در سال‌های 2009 و 2014 توانسته‌اند به پشتیبانی مردم قدرت را به چالش بکشند و تا دست‌یابی به ارگ پیش بروند. آنان بر حفظ سنت سیاسی یک‌ونیم دهۀ پسین تأکید دارند و می‌گویند که به کمتر از رسیدن به ریاست جمهوری و اول‌شدن قانع نیستند. تغییر ساختار نظام سیاسی و دست‌یابی به رأس قدرت، از اهداف این دسته می‌باشد. آنان باور دارند که در ساختار بستۀ کنونی، رییس‌جمهور از صلاحیت‌های گسترده‌یی برخوردار است و معاونان ریاست‌جمهوری، نقش سمبولیک و تشریافتی دارند. سرنوشت بدفرجام احمدضیا مسعود، مارشال فهیم و کریم خلیلی در دورۀ حامد کرزی، تحقیر و بدنامی جنرال دوستم، احمدضیا مسعود و شماری دیگر در دورۀ اشرف‌غنی، بهانۀ خوبی به این جمع داده است. آنان باور دارند که بدون رسیدن به ریاست‌جمهوری، امکان تغییر قانون اساسی، تعویض نظام ریاستی متمرکز، مشارکت سیاسی و سپردن صلاحیت‌ها به ادارات محلی وجود ندارد. به همین دلیل، این جمع خواهان ارایۀ یک نامزد واحد از حوزۀ سیاسی «جهاد و مقاومت» می‌باشند. آنان تبلیغات گسترده‌یی را برضد چهره‌هایی آغاز کرده‌اند که به دنبال معاونیت و معامله با نامزدان پشتون‌تبار به ویژه اشرف‌غنی احمدزی و حنیف اتمر هستند. عبدالله عبدالله، احمدولی مسعود و لطیف پدرام در میان تاجیک‌ها از این جمع محسوب می‌شوند. این سه برای رقابت در انتخابات پیش رو اعلام حضور کرده‌اند. طرف‌داران آنان، چهره‌هایی را که در صدد تعامل با نامزدان اقوام دیگر هستند، با کلمات رکیکِ «خاین، معامله‌گر و اهریمن» مورد حمله قرار می‌دهند. واقع‌گرایی پیشه کنیم روایت دوم. در صف دوم چهره‌هایی قرار دارند که باور دارند به تنهایی قادر به گرفتن ریاست‌جمهوری و قدرت نیستند. آنان سه دوره انتخابات 2004، 2009 و 2014 را مثال می‌زنند که با تمام توان تلاش کردند که ریاست‌جمهوری را به دست آورند و با وجود این‌که رأی قابل ملاحظه کسب کردند، اما مورد قبول جامعۀ جهانی واقع نشدند و حتا از بدنۀ قدرت حذف شدند. اکثریت جریان‌های سیاسی و مردم افغانستان معتقد هستند که در انتخابات سال 2014، عبدالله عبدالله با کسب اکثریت آرا پیروز گردید. اما شماری از کشورهای تأثیرگذار در قضایای افغانستان، از پذیرش او به عنوان رییس‌جمهور اجتناب کردند. این جمع باورمند هستند که اگر باردیگر نامزد واحدی ارایه کنیم، مورد قبول جامعۀ جهانی واقع نخواهد شد. مصلحت این است که در یکی از تکت‌های انتخاباتی به حیث معاون و شریک قدرت شامل شویم. در این دسته، چهره‌هایی مثل یونس قانونی، محمد اسماعیل‌خان، عطا محمد نور و جمعی دیگر قرار دارند. آنان به توافقاتی با محمد حنیف اتمر دست یافته‌اند. قرار است یونس قانونی به حیث معاون اول حنیف اتمر، محمد محقق به عنوان معاون دوم و عطا محمد نور به حیث صدراعظم اجرایی، وارد رقابت‌های انتخاباتی شوند. اما صلاح‌الدین ربانی، رییس جمعیت اسلامی، مخالف توافق یک‌جانبۀ آن‌ها می‌باشد. صلاح‌الدین ربانی، مذاکرات فشرده‌یی را با اشرف‌غنی آغاز کرده و همچنان سرگرم گفتگو با عبداله عبدالله است. احتمالاً از میان دو رهبر حکومت در انتخابات حمایت کند. این چهره‌ها، رییس اجرایی کنونی را مقصر تضعیف روحیۀ بلندپروازانۀ مردم برای گرفتن ارگ و ناکامی در پایان زعامت سیاسی یک قشر مشخص سیاسی میدانند. آنان معتقد هستند که رییس اجراییه به در پاسداری و حراست از رأی مردم کوتاه آمده است. به هر رو، جدال میان دو روایت، منجر به پراکندگی صف و نزاع‌های بی‌سابقه در جبهۀ سیاسی «ائتلاف شمال» و جمعیت اسلامی گردیده است. این درحالی است که بر بنیاد جدول زمانی کمیسیون انتخابات، نامزدان انتخابات ریاست جمهوری 1398 باید تا ده روز دیگر با معاونان‌شان در کمیسیون انتخابات حضور یابند و ثبت نام کنند. انتخابات ریاست‌جمهوری با سه ماه تأخیر به تاریخ 31 سرطان 1398 برگزار خواهد شد. |
| فارسی.رو |
