ترکیب جدید پارلمان افغانستان
بررسي تركيب جديد مجلس نمايندگان افغانستان
یکشنبه, 03 بهمن 1389 ساعت
یکشنبه, 03 بهمن 1389 ساعت
11:38 مركز مطالعات استراتژيك كابل
در بخش اول اين تحقيق، سعي شده تا تركيب نمايندگان مجلس نمايندگان جديد از لحاظ گرايشات سياسي مورد بررسي قرار گيرد و جناحهاي مشخص سياسي به خصوص سه جناح عمده گروههاي طرفدار حكومت، گروههاي اپوزيسيون و چهرههاي مستقل و كيفيت فعاليت آن‌ها شناسايي گردد. در اين قسمت، نگاهي به گرايشهاي حزبي در ميان نمايندگان جديد مردم در ولسيجرگه شده و اطلاعات جمعآوري شده پژوهشکده مطالعات پارلماني مركز مطالعات استراتژيك كابل در اين زمينه ارائه شده است.
بررسي گرايشهاي سياسي در تركيب نمايندگان مجلس دوم
1ـ گروه حكومت
در مورد گروههاي طرفدار حكومت، آنچه كه مشخص است، اين گروهها در نتيجه قاطعيت و شفافيت در عملكرد كميسيونهاي انتخاباتي و ايستادگي اين كميسيونها در برابر فشارها و درخواستهاي غيرقانوني حلقات حكومتي، در اين دوره از فعاليت مجلس نمايندگان، برخلاف انتظارشان نتوانستهاند حضور قابل توجهي داشته باشند. اما برخي مسائل و گرايشات ديگر وجود دارد كه ميتواند در مجموع، بر تعداد نمايندگان طرفدار حكومت بيافزايد. يكي از اين گرايشات، تمايل حزب اسلامي افغانستان و نمايندگان و هواداران اين حزب به حكومت است. البته احتمال اين مسئله نيز وجود دارد كه گروههايي از ميان چهرههاي مستقل، در موضعگيريهاي مختلف، موضع جناح حكومت را اختيار كنند و با اين جناح هماهنگ شوند؛ به عنوان مثال، گروههاي تاجر و سرمايهدار در داخل مجلس نمايندگان كه به نظر ميرسد تعدادشان اينبار بيش از دوره قبلي است.
2ـ گروه اپوزيسيون
در مقابل گروه يا گروههاي طرفدار حكومت در مجلس نمايندگان جديد، حضور اپوزيسيون در اين دوره، به لحاظ حضور برخي از افراد و چهرههاي شاخص، قويتر و چشمگيرتر خواهد بود. داكتر عبدالله، رهبر ائتلاف تغيير و اميد پس از اعلام نتيجه نهايي انتخابات پارلماني، اعلان كرد كه 90 نفر از چهرههاي مرتبط به اين ائتلاف به مجلس نمايندگان جديد راه يافتهاند. البته با توجه به تلاشهاي مركز مطالعات استراتژيك كابل، ما نتوانستيم چنين ليستي را به دست بياوريم.
يك انتقاد در مورد ادعاي ليست 90 نفري نمايندگان ائتلاف تغيير و اميد اين است كه اين ائتلاف يك تعداد از كساني كه منتقد حكومت و به نوعي اپوزيسيون هستند، اما عناصري مستقل ميباشند را نيز جزء نيروهاي خود حساب كرده است.
در كنار اين ائتلاف، ما شاهد حضور چهرههاي شاخص اپوزيسيون در مجلس جديد، از جمله حفيظ منصور، عبدالطيف پدرام، حاجي عبدالظاهر قدير فرزند حاجي عبدالقدير، وزير فوائد عامه كابينه دولت انتقالي افغانستان كه در آن زمان ترور شد، و... هستيم، اما اين مسئله به اين معنا نيست كه اين چهرهها، رويكردها و موضعگيريهاي يكسان و به تبع آن، يك جريان واحد، هماهنگ و قوي اپوزيسيون را در داخل مجلس به وجود آورند. به اين سبب، ترديدهايي در مورد شكلگيري يك اپوزيسيون قوي و جدي در داخل ولسيجرگه جديد وجود دارد. در عين حال، با توجه به حضور چهرههاي شاخص اپوزيسيون در مجلس دوم، برخي اين تحليل را رد ميكنند كه گويا، اپوزيسيون در اين مجلس، اكثريت را در اختيار خواهد داشت.
3ـ طيف مستقل
در كنار دو گروه طرفدار حكومت و اپوزيسيون، بر اساس نتايج نهايي دومين انتخابات ولسيجرگه، اكثريت را در مجلس نمايندگان جديد، چهرههاي مستقل تشكيل ميدهند. بر اساس اطلاعات جمعآوري شده توسط مركز مطالعات استراتژيك كابل، اكثر اعضاي مجلس نمايندگان جديد، چهرههاي مستقل هستند؛ البته اين طيف نيز در ميان خود داراي گرايشات مختلف سياسي و حزبي، قومي، فكري و همچنين اقتصادي ميباشند و ممكن در جريان موضعگيريهاي سياسي، يكي از دو جناح ديگر را اختيار كنند.
در نتيجه تلاشهاي مركز مطالعات استراتژيك كابل، 121 نفر داراي گرايشهاي سياسي در ميان نمايندگان ولسيجرگه جديد مشخص گرديده و براي 128 نفر ديگر، گرايش حزبي مشخصي به دست نيامده و اين نمايندگان در جمع وكلاي مستقل قرار گرفتهاند كه 51 درصد مجموع نمايندگان را به خود اختصاص داده‌اند.
تفكيك نمايندگان بر اساس گرايشات حزبي
براي نگاهي دقيقتر به گرايشات حزبي در پارلمان جديد، پژوهشکده مطالعات پارلماني مركز مطالعات استراتژيك كابل در اين بخش تا حد توان تلاش كرده گرايشات و تمايلات حزبي نمايندگان دومين ولسيجرگه كشور را به دست آورد.
الف ـ حزب اسلامي
بر اساس اطلاعات پژوهشكده مطالعات پارلماني مركز مطالعات استراتژيك كابل، حزب اسلامي كه به رياست عبدالهادي ارغنديوال در وزارت عدليه ثبت شده، در مجموع 16 درصد كل نمايندگان ولسيجرگه جديد يا 41 نماينده را به خود اختصاص داده است. اين 41 نماينده شامل 24 نماينده عضو حزب اسلامي و 17 نماينده متمايل به اين حزب ميباشد.
ب ـ جمعيت اسلامي
به دنبال حزب اسلامي، حزب جمعيت اسلامي، بيشترين نماينده، هوادار و وكلاي با سابقه اين حزب را به خود اختصاص داده است. بر اساس اطلاعات جمعآوري شده، 14 تن از اعضاي اين حزب، 13 تن از متمايلين به جمعيت و 8 نماينده با سابقه جمعيت اسلامي در ميان نمايندگان دومين ولسيجرگه ديده مي‌شود كه 14 درصد كل نمايندگان را تشكيل ميدهند.
ج ـ در كنار حزب اسلامي و حزب جمعيت اسلامي، حزب ديگري كه بيشترين نماينده را در تركيب مجلس دوم به خود اختصاص داده، "حزب وحدت اسلامي" مردم افغانستان به رهبري حاجي محمد محقق و از احزاب شيعي است كه توانسته 8 نماينده از هواداران خود را به شمول رئيس اين حزب، وارد مجلس نمايندگان كند و 3 درصد از كل نمايندگان را به خود اختصاص دهد.
د ـ پس از حزب وحدت اسلامي مردم افغانستان، حزب اسلامي افغانستان به رهبري كريم خليلي، معاون دوم رئيسجمهور، صرف توانسته 5 نماينده را به مجلس نمايندگان بفرستد و 2 درصد از كل اعضاي مجلس را به خود اختصاص دهد.
هـ ـ "حزب پيوند ملي افغانستان" به رهبري سيد منصور نادري نيز 4 نماينده در مجلس جديد دارند كه 3 تن آن از خانواده نادري به شمول سيد منصور نادري است و فرد چهارم نيز از مريدان سيد منصور نادري و اسماعيليه است كه از كابل به مجلس نمايندگان راه يافته است.
و ـ احزاب چپ كه مربوط به جريانهاي كمونيستي هستند نيز در كل 4 نماينده در مجلس دارند. البته چهرههاي شاخص اين احزاب چون سيد محمد گلابزوي، كبير رنجبر و نورالحق علومي، نتوانستهاند به مجلس راه پيدا كنند.
ي ـ حزب جنبش اسلامي افغانستان به رهبري عبدالرشيد دوستم نيز صرف توانسته 4 نماينده به مجلس بفرستد.
ن ـ حزب افغان ملت هم كه در اين دوره از انتخابات پارلماني، شكست سختي خورده، يك نامزد مشخص و 2 نامزد متمايل به خود را در تركيب پارلمان جديد با خود دارد.
ك ـ در مورد باقي احزاب نيز بايد گفت كه صرف رئيس و موسس و يا يك عضو از اين احزاب توانستهاند به مجلس راه پيدا كنند.
گرايشات قومي در پارلمان جديد
به لحاظ مرزبنديهاي قومي، ما شاهد يك تحول و دگرگوني قابل توجه در پارلمان جديد هستيم. بر اساس اين دگرگوني، تعداد نمايندگان مربوط به قوم هزاره به دليل اشتراك گسترده مردم اين قوم در انتخابات، به طور قابل ملاحظهاي افزايش يافته و در مقابل از تعداد نمايندگان مربوط به قوم پشتون، كاسته شده است. بر اين اساس، تحقيق حاضر به اين نتيجه رسيده است كه در پارلمان جديد، مسائل قومي حتي بيشتر از پارلمان گذشته مطرح خواهد بود.
تفكيك نمايندگان ولسيجرگه جديد بر اساس قوميت:
الف ـ پشتونها:
بر اساس تحقيق مركز مطالعات استراتژيك كابل، پشتونها در پارلمان جديد داراي 96 نماينده از مجموع 249 نماينده ميباشد كه 39 درصد كل اعضاي جديد مجلس نمايندگان را تشكيل ميدهد، در حاليكه اين قوم در پارلمان گذشته، 102 نماينده داشت.
ب ـ تاجيكها
21 درصد از مجموع نمايندگان مجلس جديد يعني برابر با 53 نماينده از قوم تاجيك هستند. اين در حالي است كه در پارلمان گذشته، قوم تاجيك 59 نماينده را در اختيار داشت.
ج ـ هزارهها:
25 درصد از مجموع نمايندگان ولسيجرگه جديد با 61 نماينده، از آن قوم هزاره است. اين قوم در دومين انتخابات پارلماني، حضوري گسترده و چشمگير داشت و در نهايت توانست نمايندگان بيشتري را به مجلس بفرستد. اين در حالي است كه قوم هزاره در پارلمان گذشته 43 نماينده داشتند. اختصاص تمام كرسيهاي ولايت غزني به نمايندگان هزاره، به حضور اين قوم در پارلمان جديد، هويت و اقتدار بيشتري بخشيده است.
د ـ ازبكها: قوم ازبك در تركيب نمايندگان جديد ولسيجرگه، داراي 15 چهره است كه 6 درصد مجموع نمايندگان را تشكيل ميدهد.
هـ ـ ايماقها: بعد از قوم ازبك، قوم ايماق با 3 درصد مجموع نمايندگان و با 8 نماينده در تركيب مجلس نمايندگان جديد حضور دارد.
ي ـ عربها: 3 درصد از مجموع نمايندگان در تركيب اعضاي جديد ولسيجرگه، از قوم عرب ميباشد. اين قوم داراي 8 نماينده در مجلس جديد نمايندگان است.
هـ ـ تركمنها: قوم تركمن با 3 نماينده در فهرست نهايي مجلس نمايندگان جديد، 1 درصد از مجموع نمايندگان ولسيجرگه را به خود اختصاص داده است.
ن ـ نورستانيها: قوم نورستاني 2 نماينده در مجلس نمايندگان جديد دارد كه هر دوي آن‌ها مربوط به ولايت نورستان ميباشد.
ك ـ بلوچها: قوم بلوچ صرف يك نماينده در تركيب پارلمان جديد دارد كه از ولايت نيمروز است.
گ ـ پشهايها: قوم پشهاي نيز صرف يك نماينده در تركيب پارلمان جديد دارد كه از ولايت ننگرهار است.
ل ـ تركها: قوم ترك تنها يك نماينده در تركيب ولسيجرگه جديد دارد كه از ولايت باغيس است.
گرايشات ايدئولوژيك در تركيب مجلس نمايندگان جديد
در مورد گرايشات ايدئولوژيك در تركيب مجلس نمايندگان جديد، يك تغيير محسوس ديگر، تغيير در گرايشات ايدئولوژيك در تركيب پارلمان جديد ميباشد. گفته مي‌شود بيشتر از 90 درصد نماينده‌هاي پارلمان جديد يا مستقيما مربوط به گروههاي جهادي هستند و يا هم به نحوي از سوي آن‌ها مورد حمايت بودهاند. البته بر اساس يك تحليل، چهرههاي جهادي پيروز، چهرههايي نو و در واقع نسل دوم از مجاهدين هستند، نسل جديدي كه در زمان جهاد جوان و كوچك بودند، اما با تفكر جديد خودشان توانستند به پارلمان راه پيدا بكنند.
بر اساس بررسيهايي كه در فهرست اين دوره صورت گرفته، از افراد شاخص مربوط به جريانهاي كمونيستي گذشته نسبت به دور پيشين اندك ديده مي‌شود. همچنين در تركيب پارلمان جديد چهرههايي كه گرايشات ليبرال يا سكولار دارند يا اصطلاحا به آن‌ها تكنوكرات گفته مي‌شود و در ميان عوام به غربيها شهرت دارند، كمتر ديده ميشوند.
نكته قابل توجه ديگر، اينكه در دوره گذشته تعدادي از افراد مرتبط با طالبان توانستند خود را كانديد كنند و به پارلمان راه بيابند، از جمله ملاعبدالسلام راكتي و ديگران، اما در اين دوره نظر به ناامنيها و ديگر اينكه مردم هم به اين چهرهها رأي ندادند، چهرههاي مشخصي از مرتبطين با طالبان به ولسيجرگه راه نيافتهاند.
چالشهاي پيش روي پارلمان جديد
الف ـ تعامل پارلمان جديد با قوه مجريه
يكي از چالشهاي عمده در برابر ولسيجرگه گذشته، تقابل قوه مجريه با قوه مقننه بود كه در نهايت، موجب شد تا قوه مقننه نتواند جايگاه واقعي خود را در جامعه به دست آورد. اين تقابل در طول سالهاي گذشته از نظارت بر عملكرد حكومت گرفته تا تصويب قوانين، موجب شد تا پتانسيل و ظرفيتهاي موجود در دو قوه خصوصا در قوه مقننه، صرف تنشها و اصطكاكهاي سياسي شد و نتيجه آن، مستقيما بر وضعيت مردم افغانستان، وارد آمد.
پيرامون تعامل قوه مجريه با قوه مقننه در پارلمان جديد، به نظر ميرسد با توجه به موضعگيريهاي رئيسجمهور در مورد نتايج نهايي انتخابات پارلماني و عدم تأمين منافع و خواستههاي گروههاي حكومتي در اين انتخابات، شاهد تقابلهاي جدي و بيشتري در روابط ميان دو قوه باشيم، به خصوص اينكه با مداخلات آشكار و پنهان رئيسجمهور و حلقات فشار حكومتي، اصل تفكيك قوا ميان سه قوه نيز از بين رفته و قانون اساسي نقض شده است. در قضيه انتخابات اخير شاهد هستيم كه پاي لوي سارنوالي و ستره محكمه يا به عبارتي پاي قوه قضائيه نيز به جنجالهاي پشت پرده انتخابات كشيده شده و اين قوه نيز همانند برخي موارد در گذشته، بار ديگر در صدد تأمين خواستهها و منافع حكومت برآمده است.
از سوي ديگر، رئيسجمهور بنابر فيصله دادگاه ويژه بررسي شكايات انتخاباتي، زمان افتتاح پارلمان جدي را برخلاف آمادگيها و وعدههاي داده شده، يك ماه به تعويق انداخت و به سوم حوت موكول كرد. اين در شرايطي است كه مجلس نمايندگان اعلام كرده فعاليت خود را 3 دلو، رسما آغاز خواهد كرد.
با اين وجود، پيرامون تعامل ميان قوه مجريه با قوه مقننه در دوره جديد فعاليتهاي پارلماني، بايد گفت كه به نظر نميرسد حداقل رابطهاي بهتر از رابطه گذشته حكومت با مجلس نمايندگان، در دوره جديد فعاليتهاي ولسيجرگه به وجود بيايد، چه اينكه احتمال ميرود تقابل ميان اين دو قوه، جديتر از قبل ظاهر شود.
ب ـ چالشهاي ساختاري و ملي پيش روي مجلس نمايندگان جديد
ولسيجرگه افغانستان در اولين دوره خود پس از حاكميت طالبان، با چالشهاي اساسي و عمدهاي روبهرو بود كه اين چالشها در پارلمان جديد نيز روياروي نمايندگان مردم خواهد بود. در يك نگاه، ميتوان چالشهاي فرا روي نمايندگان مردم را به چالشهاي ساختاري كه مربوط به امور داخلي مجلس مي‌شود و چالشهاي ملي اشاره كرد.
در بخش اول اين تحقيق، سعي شده تا تركيب نمايندگان مجلس نمايندگان جديد از لحاظ گرايشات سياسي مورد بررسي قرار گيرد و جناحهاي مشخص سياسي به خصوص سه جناح عمده گروههاي طرفدار حكومت، گروههاي اپوزيسيون و چهرههاي مستقل و كيفيت فعاليت آن‌ها شناسايي گردد. در اين قسمت، نگاهي به گرايشهاي حزبي در ميان نمايندگان جديد مردم در ولسيجرگه شده و اطلاعات جمعآوري شده پژوهشکده مطالعات پارلماني مركز مطالعات استراتژيك كابل در اين زمينه ارائه شده است.
بررسي گرايشهاي سياسي در تركيب نمايندگان مجلس دوم
1ـ گروه حكومت
در مورد گروههاي طرفدار حكومت، آنچه كه مشخص است، اين گروهها در نتيجه قاطعيت و شفافيت در عملكرد كميسيونهاي انتخاباتي و ايستادگي اين كميسيونها در برابر فشارها و درخواستهاي غيرقانوني حلقات حكومتي، در اين دوره از فعاليت مجلس نمايندگان، برخلاف انتظارشان نتوانستهاند حضور قابل توجهي داشته باشند. اما برخي مسائل و گرايشات ديگر وجود دارد كه ميتواند در مجموع، بر تعداد نمايندگان طرفدار حكومت بيافزايد. يكي از اين گرايشات، تمايل حزب اسلامي افغانستان و نمايندگان و هواداران اين حزب به حكومت است. البته احتمال اين مسئله نيز وجود دارد كه گروههايي از ميان چهرههاي مستقل، در موضعگيريهاي مختلف، موضع جناح حكومت را اختيار كنند و با اين جناح هماهنگ شوند؛ به عنوان مثال، گروههاي تاجر و سرمايهدار در داخل مجلس نمايندگان كه به نظر ميرسد تعدادشان اينبار بيش از دوره قبلي است.
2ـ گروه اپوزيسيون
در مقابل گروه يا گروههاي طرفدار حكومت در مجلس نمايندگان جديد، حضور اپوزيسيون در اين دوره، به لحاظ حضور برخي از افراد و چهرههاي شاخص، قويتر و چشمگيرتر خواهد بود. داكتر عبدالله، رهبر ائتلاف تغيير و اميد پس از اعلام نتيجه نهايي انتخابات پارلماني، اعلان كرد كه 90 نفر از چهرههاي مرتبط به اين ائتلاف به مجلس نمايندگان جديد راه يافتهاند. البته با توجه به تلاشهاي مركز مطالعات استراتژيك كابل، ما نتوانستيم چنين ليستي را به دست بياوريم.
يك انتقاد در مورد ادعاي ليست 90 نفري نمايندگان ائتلاف تغيير و اميد اين است كه اين ائتلاف يك تعداد از كساني كه منتقد حكومت و به نوعي اپوزيسيون هستند، اما عناصري مستقل ميباشند را نيز جزء نيروهاي خود حساب كرده است.
در كنار اين ائتلاف، ما شاهد حضور چهرههاي شاخص اپوزيسيون در مجلس جديد، از جمله حفيظ منصور، عبدالطيف پدرام، حاجي عبدالظاهر قدير فرزند حاجي عبدالقدير، وزير فوائد عامه كابينه دولت انتقالي افغانستان كه در آن زمان ترور شد، و... هستيم، اما اين مسئله به اين معنا نيست كه اين چهرهها، رويكردها و موضعگيريهاي يكسان و به تبع آن، يك جريان واحد، هماهنگ و قوي اپوزيسيون را در داخل مجلس به وجود آورند. به اين سبب، ترديدهايي در مورد شكلگيري يك اپوزيسيون قوي و جدي در داخل ولسيجرگه جديد وجود دارد. در عين حال، با توجه به حضور چهرههاي شاخص اپوزيسيون در مجلس دوم، برخي اين تحليل را رد ميكنند كه گويا، اپوزيسيون در اين مجلس، اكثريت را در اختيار خواهد داشت.
3ـ طيف مستقل
در كنار دو گروه طرفدار حكومت و اپوزيسيون، بر اساس نتايج نهايي دومين انتخابات ولسيجرگه، اكثريت را در مجلس نمايندگان جديد، چهرههاي مستقل تشكيل ميدهند. بر اساس اطلاعات جمعآوري شده توسط مركز مطالعات استراتژيك كابل، اكثر اعضاي مجلس نمايندگان جديد، چهرههاي مستقل هستند؛ البته اين طيف نيز در ميان خود داراي گرايشات مختلف سياسي و حزبي، قومي، فكري و همچنين اقتصادي ميباشند و ممكن در جريان موضعگيريهاي سياسي، يكي از دو جناح ديگر را اختيار كنند.
در نتيجه تلاشهاي مركز مطالعات استراتژيك كابل، 121 نفر داراي گرايشهاي سياسي در ميان نمايندگان ولسيجرگه جديد مشخص گرديده و براي 128 نفر ديگر، گرايش حزبي مشخصي به دست نيامده و اين نمايندگان در جمع وكلاي مستقل قرار گرفتهاند كه 51 درصد مجموع نمايندگان را به خود اختصاص داده‌اند.
تفكيك نمايندگان بر اساس گرايشات حزبي
براي نگاهي دقيقتر به گرايشات حزبي در پارلمان جديد، پژوهشکده مطالعات پارلماني مركز مطالعات استراتژيك كابل در اين بخش تا حد توان تلاش كرده گرايشات و تمايلات حزبي نمايندگان دومين ولسيجرگه كشور را به دست آورد.
الف ـ حزب اسلامي
بر اساس اطلاعات پژوهشكده مطالعات پارلماني مركز مطالعات استراتژيك كابل، حزب اسلامي كه به رياست عبدالهادي ارغنديوال در وزارت عدليه ثبت شده، در مجموع 16 درصد كل نمايندگان ولسيجرگه جديد يا 41 نماينده را به خود اختصاص داده است. اين 41 نماينده شامل 24 نماينده عضو حزب اسلامي و 17 نماينده متمايل به اين حزب ميباشد.
ب ـ جمعيت اسلامي
به دنبال حزب اسلامي، حزب جمعيت اسلامي، بيشترين نماينده، هوادار و وكلاي با سابقه اين حزب را به خود اختصاص داده است. بر اساس اطلاعات جمعآوري شده، 14 تن از اعضاي اين حزب، 13 تن از متمايلين به جمعيت و 8 نماينده با سابقه جمعيت اسلامي در ميان نمايندگان دومين ولسيجرگه ديده مي‌شود كه 14 درصد كل نمايندگان را تشكيل ميدهند.
ج ـ در كنار حزب اسلامي و حزب جمعيت اسلامي، حزب ديگري كه بيشترين نماينده را در تركيب مجلس دوم به خود اختصاص داده، "حزب وحدت اسلامي" مردم افغانستان به رهبري حاجي محمد محقق و از احزاب شيعي است كه توانسته 8 نماينده از هواداران خود را به شمول رئيس اين حزب، وارد مجلس نمايندگان كند و 3 درصد از كل نمايندگان را به خود اختصاص دهد.
د ـ پس از حزب وحدت اسلامي مردم افغانستان، حزب اسلامي افغانستان به رهبري كريم خليلي، معاون دوم رئيسجمهور، صرف توانسته 5 نماينده را به مجلس نمايندگان بفرستد و 2 درصد از كل اعضاي مجلس را به خود اختصاص دهد.
هـ ـ "حزب پيوند ملي افغانستان" به رهبري سيد منصور نادري نيز 4 نماينده در مجلس جديد دارند كه 3 تن آن از خانواده نادري به شمول سيد منصور نادري است و فرد چهارم نيز از مريدان سيد منصور نادري و اسماعيليه است كه از كابل به مجلس نمايندگان راه يافته است.
و ـ احزاب چپ كه مربوط به جريانهاي كمونيستي هستند نيز در كل 4 نماينده در مجلس دارند. البته چهرههاي شاخص اين احزاب چون سيد محمد گلابزوي، كبير رنجبر و نورالحق علومي، نتوانستهاند به مجلس راه پيدا كنند.
ي ـ حزب جنبش اسلامي افغانستان به رهبري عبدالرشيد دوستم نيز صرف توانسته 4 نماينده به مجلس بفرستد.
ن ـ حزب افغان ملت هم كه در اين دوره از انتخابات پارلماني، شكست سختي خورده، يك نامزد مشخص و 2 نامزد متمايل به خود را در تركيب پارلمان جديد با خود دارد.
ك ـ در مورد باقي احزاب نيز بايد گفت كه صرف رئيس و موسس و يا يك عضو از اين احزاب توانستهاند به مجلس راه پيدا كنند.
گرايشات قومي در پارلمان جديد
به لحاظ مرزبنديهاي قومي، ما شاهد يك تحول و دگرگوني قابل توجه در پارلمان جديد هستيم. بر اساس اين دگرگوني، تعداد نمايندگان مربوط به قوم هزاره به دليل اشتراك گسترده مردم اين قوم در انتخابات، به طور قابل ملاحظهاي افزايش يافته و در مقابل از تعداد نمايندگان مربوط به قوم پشتون، كاسته شده است. بر اين اساس، تحقيق حاضر به اين نتيجه رسيده است كه در پارلمان جديد، مسائل قومي حتي بيشتر از پارلمان گذشته مطرح خواهد بود.
تفكيك نمايندگان ولسيجرگه جديد بر اساس قوميت:
الف ـ پشتونها:
بر اساس تحقيق مركز مطالعات استراتژيك كابل، پشتونها در پارلمان جديد داراي 96 نماينده از مجموع 249 نماينده ميباشد كه 39 درصد كل اعضاي جديد مجلس نمايندگان را تشكيل ميدهد، در حاليكه اين قوم در پارلمان گذشته، 102 نماينده داشت.
ب ـ تاجيكها
21 درصد از مجموع نمايندگان مجلس جديد يعني برابر با 53 نماينده از قوم تاجيك هستند. اين در حالي است كه در پارلمان گذشته، قوم تاجيك 59 نماينده را در اختيار داشت.
ج ـ هزارهها:
25 درصد از مجموع نمايندگان ولسيجرگه جديد با 61 نماينده، از آن قوم هزاره است. اين قوم در دومين انتخابات پارلماني، حضوري گسترده و چشمگير داشت و در نهايت توانست نمايندگان بيشتري را به مجلس بفرستد. اين در حالي است كه قوم هزاره در پارلمان گذشته 43 نماينده داشتند. اختصاص تمام كرسيهاي ولايت غزني به نمايندگان هزاره، به حضور اين قوم در پارلمان جديد، هويت و اقتدار بيشتري بخشيده است.
د ـ ازبكها: قوم ازبك در تركيب نمايندگان جديد ولسيجرگه، داراي 15 چهره است كه 6 درصد مجموع نمايندگان را تشكيل ميدهد.
هـ ـ ايماقها: بعد از قوم ازبك، قوم ايماق با 3 درصد مجموع نمايندگان و با 8 نماينده در تركيب مجلس نمايندگان جديد حضور دارد.
ي ـ عربها: 3 درصد از مجموع نمايندگان در تركيب اعضاي جديد ولسيجرگه، از قوم عرب ميباشد. اين قوم داراي 8 نماينده در مجلس جديد نمايندگان است.
هـ ـ تركمنها: قوم تركمن با 3 نماينده در فهرست نهايي مجلس نمايندگان جديد، 1 درصد از مجموع نمايندگان ولسيجرگه را به خود اختصاص داده است.
ن ـ نورستانيها: قوم نورستاني 2 نماينده در مجلس نمايندگان جديد دارد كه هر دوي آن‌ها مربوط به ولايت نورستان ميباشد.
ك ـ بلوچها: قوم بلوچ صرف يك نماينده در تركيب پارلمان جديد دارد كه از ولايت نيمروز است.
گ ـ پشهايها: قوم پشهاي نيز صرف يك نماينده در تركيب پارلمان جديد دارد كه از ولايت ننگرهار است.
ل ـ تركها: قوم ترك تنها يك نماينده در تركيب ولسيجرگه جديد دارد كه از ولايت باغيس است.
گرايشات ايدئولوژيك در تركيب مجلس نمايندگان جديد
در مورد گرايشات ايدئولوژيك در تركيب مجلس نمايندگان جديد، يك تغيير محسوس ديگر، تغيير در گرايشات ايدئولوژيك در تركيب پارلمان جديد ميباشد. گفته مي‌شود بيشتر از 90 درصد نماينده‌هاي پارلمان جديد يا مستقيما مربوط به گروههاي جهادي هستند و يا هم به نحوي از سوي آن‌ها مورد حمايت بودهاند. البته بر اساس يك تحليل، چهرههاي جهادي پيروز، چهرههايي نو و در واقع نسل دوم از مجاهدين هستند، نسل جديدي كه در زمان جهاد جوان و كوچك بودند، اما با تفكر جديد خودشان توانستند به پارلمان راه پيدا بكنند.
بر اساس بررسيهايي كه در فهرست اين دوره صورت گرفته، از افراد شاخص مربوط به جريانهاي كمونيستي گذشته نسبت به دور پيشين اندك ديده مي‌شود. همچنين در تركيب پارلمان جديد چهرههايي كه گرايشات ليبرال يا سكولار دارند يا اصطلاحا به آن‌ها تكنوكرات گفته مي‌شود و در ميان عوام به غربيها شهرت دارند، كمتر ديده ميشوند.
نكته قابل توجه ديگر، اينكه در دوره گذشته تعدادي از افراد مرتبط با طالبان توانستند خود را كانديد كنند و به پارلمان راه بيابند، از جمله ملاعبدالسلام راكتي و ديگران، اما در اين دوره نظر به ناامنيها و ديگر اينكه مردم هم به اين چهرهها رأي ندادند، چهرههاي مشخصي از مرتبطين با طالبان به ولسيجرگه راه نيافتهاند.
چالشهاي پيش روي پارلمان جديد
الف ـ تعامل پارلمان جديد با قوه مجريه
يكي از چالشهاي عمده در برابر ولسيجرگه گذشته، تقابل قوه مجريه با قوه مقننه بود كه در نهايت، موجب شد تا قوه مقننه نتواند جايگاه واقعي خود را در جامعه به دست آورد. اين تقابل در طول سالهاي گذشته از نظارت بر عملكرد حكومت گرفته تا تصويب قوانين، موجب شد تا پتانسيل و ظرفيتهاي موجود در دو قوه خصوصا در قوه مقننه، صرف تنشها و اصطكاكهاي سياسي شد و نتيجه آن، مستقيما بر وضعيت مردم افغانستان، وارد آمد.
پيرامون تعامل قوه مجريه با قوه مقننه در پارلمان جديد، به نظر ميرسد با توجه به موضعگيريهاي رئيسجمهور در مورد نتايج نهايي انتخابات پارلماني و عدم تأمين منافع و خواستههاي گروههاي حكومتي در اين انتخابات، شاهد تقابلهاي جدي و بيشتري در روابط ميان دو قوه باشيم، به خصوص اينكه با مداخلات آشكار و پنهان رئيسجمهور و حلقات فشار حكومتي، اصل تفكيك قوا ميان سه قوه نيز از بين رفته و قانون اساسي نقض شده است. در قضيه انتخابات اخير شاهد هستيم كه پاي لوي سارنوالي و ستره محكمه يا به عبارتي پاي قوه قضائيه نيز به جنجالهاي پشت پرده انتخابات كشيده شده و اين قوه نيز همانند برخي موارد در گذشته، بار ديگر در صدد تأمين خواستهها و منافع حكومت برآمده است.
از سوي ديگر، رئيسجمهور بنابر فيصله دادگاه ويژه بررسي شكايات انتخاباتي، زمان افتتاح پارلمان جدي را برخلاف آمادگيها و وعدههاي داده شده، يك ماه به تعويق انداخت و به سوم حوت موكول كرد. اين در شرايطي است كه مجلس نمايندگان اعلام كرده فعاليت خود را 3 دلو، رسما آغاز خواهد كرد.
با اين وجود، پيرامون تعامل ميان قوه مجريه با قوه مقننه در دوره جديد فعاليتهاي پارلماني، بايد گفت كه به نظر نميرسد حداقل رابطهاي بهتر از رابطه گذشته حكومت با مجلس نمايندگان، در دوره جديد فعاليتهاي ولسيجرگه به وجود بيايد، چه اينكه احتمال ميرود تقابل ميان اين دو قوه، جديتر از قبل ظاهر شود.
ب ـ چالشهاي ساختاري و ملي پيش روي مجلس نمايندگان جديد
ولسيجرگه افغانستان در اولين دوره خود پس از حاكميت طالبان، با چالشهاي اساسي و عمدهاي روبهرو بود كه اين چالشها در پارلمان جديد نيز روياروي نمايندگان مردم خواهد بود. در يك نگاه، ميتوان چالشهاي فرا روي نمايندگان مردم را به چالشهاي ساختاري كه مربوط به امور داخلي مجلس مي‌شود و چالشهاي ملي اشاره كرد.
