طالبان بدون القاعده وجود نخواهند داشت
از بی‌سرنشین تا B52؛ هواپیماهای امریکایی در حریم هوایی کشور چه می‌کنند؟
ایالات متحده امریکا پس از دو دهه حضور در افغانستان به مأموریت بیست‌‌ساله مبارزه با هراس‌افکنی در این کشور و حمایت از دولت پیشین افغانستان نقطه پایان گذاشته است، اما گشت‌زنی هوایی امریکا در حریم هوایی افغانستان همچنان ادامه دارد. هرچند طالبان در موافقت‌نامه دوحه به ایالات متحده تعهد سپرده بودند که با شبکه القاعده و سایر گروه‌های تروریستی روابط‌شان را قطع می‌کنند، اما کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر القاعده درکابل، تعهدشکنی طالبان به امریکا را آشکار ساخت. از همین‌رو، پس از کشته شدن ایمن الظواهری، گشت‌زنی هواپیماهای بی‌سرنشین امریکا در افغانستان افزایش یافت.
با آن‌که طالبان بارها در نشست‌های متعددی از امریکا خواسته‌اند که حریم هوایی افغانستان را نقض نکند، اما در تازه‌ترین مورد هواپیماهای B52 امریکا که دو دهه پیش طالبان را با شکست مواجه کرده بود، بار دیگر در فضای کشور به پرواز درآمده‌اند. با این حال، رحمت‌الله نبیل، رییس عمومی امنیت ملی پیشین، به این باور است که حملات هوایی امریکا در افغانستان براساس «ضمایم مخفی» موافقت‌نامه دوحه انجام می‌شود.
گشت‌زنی هواپیماهای امریکایی در حریم افغانستان پس از آن افزایش یافت که جو بایدن، رییسجمهور ایالات متحده امریکا، به تاریخ ۱۰ اسد سال جاری در قصر سفید اعلام کرد که ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده، به دستور او توسط هواپیماهای بی‌سرنشین در کابل کشته شده است. پس از کشته شدن ایمن الظواهری، طالبان و مقام‌های امریکایی یکدیگر را به نقض توافق دوحه متهم کردند.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا، در واکنش به کشته شدن رهبر شبکه القاعده در کابل، طالبان را به همکاری با القاعده و نقض توافق‌نامه دوحه متهم کرده بود. بلنکین گفته بود که طالبان با پناه دادن به ایمن الظواهری در کابل «به‌گونه شدید، توافق‌نامه دوحه و اطمینانی که به جهان داده بودند را نقض کرده‌اند.» او همچنان گفته است که طالبان به «مردم افغانستان و به حکومت خودشان که در پی به رسمیت شناخته شدن» هستند، خیانت کرده‌اند.
طالبان اما هنوز هم کشته شدن رهبر شبکه القاعده در کابل را تأیید نکرده‌اند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، دو هفته پیش در یک نشست خبری در کابل گفت که هیچ جسدی در خانه‌ای که امریکا آن را آماج قرار داده، پیدا نشده است. او افزوده است: «تا هنوز هم در حد ادعا مانده، تحقیقات جریان دارد، نتیجه تا هنوز معلوم نشده. در آنجا جسد هم دریافت نشده، به‌خاطریکه کدام مزایل که چیزی را هدف گرفته بیخی از بین رفته و هیچ چیز به دست نیامده.»
با این وصف، در تازه‌ترین مورد، امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، هنگام ارایه گزارش سالانه‌اش هفته گذشته در کابل، از امریکا خواست که به توافق‌نامه دوحه پابند بماند و حریم هوایی افغانستان را دیگر نقض نکند.
پس از اتهام‌های دو طرف، مبنی بر نقض توافق‌نامه دوحه، گشت‌زنی و حمله‌های هوایی امریکا در افغانستان افزایش یافته و از زمان کشته شدن ایمن الظواهری در کابل تاکنون هواپیماهای بی‌سرنشین اهدافی را در ولایات تخار و کابل مورد حمله قرار داده و گشت‌زنی این هواپیماها در ولایت‌های غزنی، قندهار، ننگرهار، پنجشیر و بغلان دیده شده است.
حمله‌های هواپیماهایی بی‌سرنشین
پیش از این روز جمعه، ۱۱ سنبله، هواپیماهای بی‌سرنشین روستاهای کتک‌جر و کهنه‌شاخ، مرز میان ولسوالی‌های خواجه بهاوالدین و درقد تخار با تاجیکستان را مورد هدف قرار داده است. این در حالی است که جمعه‌شب، ۱۱ سنبله، نیز این هواپیماها موتر حامل حاجی احمد، معاون محافظت رجال برجسته طالبان را در منطقه دهمزنگ از مربوطات حوزه سوم امنتی شهر کابل هدف قرار داد. براساس گزارش‌ها، در این حمله ابوحسن مجاهد، یکی از اعضای شبکه القاعده نیز کشته شده است.
با این حال، منابع محلی در غزنی پنج روز پیش به روزنامه ۸صبح گفتند که یک فروند هواپیمای بی‌سرنشین امریکایی بر فراز شهر غزنی و ولسوالی ده‌یک این ولایت دیده شده است. افزون بر این، یک روز بعد چند فروند هواپیمای نوع B52 و F34 در آسمان ولایت قندهار دیده شده است.
منابع در ولسوالی گرشک ولایت هلمند روز پنج‌شبنه، ۱۷ سنبله، به روزنامه ۸صبح گفتند که در نتیجه حمله هواپیمای بی‌سرنشین در این ولایت، فرمانده لوا و ۲۰ جنگ‌جوی دیگر گروه طالبان کشته شدند؛ اما انجام چنین حمله‌ای از سوی وزارت دفاع طالبان رد شد.
در ماه اسد سال‌جاری نیز هواپیماهای بی‌سرنشین ایالات متحده در برخی از ولایت‌های کشور دیده شده است. براساس اظهارات منابع، این هواپیماها روز یک‌شنبه، ۳۰ اسد، بر فراز دره عبدالله‌خیل در ولسوالی دره ولایت پنجشیر نیز مشاهده شده است. در نوارهای تصویری‌ای که در رسانه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شوند، هواپیمایی را در حال گشت‌زنی بر فراز کوه‌های پنجشیر نشان می‌دهد. اندراب‌های بغلان نیز شاهد گشت‌زنی هواپیماهای بی‌سرنشین بوده است.
علاوه بر حمله‌های هوایی امریکا، پاکستان نیز مواضع تحریک طالبان پاکستانی را در خاک افغانستان هدف قرار داده است. روز شنبه، ۲۲ اسد، در نیتجه حمله هواپیمای بی‌سرنشین پاکستانی در روستای دهوز ولسوالی وته‌پور کنر، یک فرمانده مهم تحریک طالبان پاکستان یا «تی‌تی‌پی» با اعضای خانواده‌اش کشته شد.
این همه در حالی است که جبهه مقاومت ملی از ادامه رابطه طالبان با شبکه‌های تروریستی انتقاد کرده و گفته است که افغانستان به پناهگاه امن تروریستان بدل شده و پیش از آن‌که حادثه مشابه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ اتفاق بیفتد، جهان باید فشارهای حداکثری را بر این گروه وارد کند. این جبهه گفته است که برای مقابله با تروریسم باید از مبارزه مردم افغانستان علیه طالبان، حمایت صورت گیرد.
از سوی دیگر، همزمان با افزایش حمه‌های هواپیماهای بی‌سرنشین در کشور، سیاست‌گران امریکایی و شماری از مقام‌های پیشین ایالات متحده از خروج عجولانه امریکا از افغانستان بارها انتقاد کرده‌اند. به گفته آنان با روی کار آمدن رژیم طالبان، القاعده و سایر گروه‌های هراس‌افگن فضای بیشتری برای کار خواهند داشت و افغانستان به مکانی امن برای آن‌ها بدل خواهد شد.
با این وصف، جو بایدن، رییسجمهور امریکا، در بیانیه‌ای به مناسبت سالروز حمله خونین در نزدیکی میدان هوایی کابل، گفته است که امریکا فشار بر تهدیدات تروریستی در افغانستان را بدون حفظ هزاران سرباز در معرض خطر افزایش می‌دهد. او تاکید کرده که امریکا تروریست‌هایی را که تلاش می‌کنند به این کشور آسیب برساند، در هرجایی که باشند، شکار می‌کند.
در همین حال رحمت‌الله نبیل، رییس عمومی امنیت ملی پیشین در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که در مذاکرات دوحه یکی از ضمایم مخفی که با جامعه جهانی و مردم افغانستان شریک ساخته نشده، موافقه مبارزه مشترک طالبان و ایالات متحده امریکا در برابر گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان است که تهدیدی را متوجه منافع ایالات متحده بسازند. به سخن او، میان دو طرف هسته‌های مشترک تبادل اطلاعات در این رابطه ایجاد شده است.
آقای نبیل می‌افزاید که حملات پهبادی اخیر از سوی امریکا و یا هم پاکستان را می‌توان در تبانی با همان بندهای مخفی توافق‌نامه دوحه دانست و به عبارت دیگر، به قدرت رسیدن طالبان برای یک تعداد از کشورها در راستای رسیدن به عمق استراتژیک‌شان کمک نکرد، بلکه توافق‌نامه دوحه و گرفتن اقتدار سرزمین افغانستان برای تروریستان بین‌المللی به عمق استراتیژیک مبدل شد و منطقه و جهان تازه به این اشتباه‌شان پی برده‌اند.
آقای نبیل می‌افزاید که حملات اخیر از خاک افغانستان از آدرس داعش به کشورهای منطقه، در عکس العمل به توافق‌نامه دوحه است و از جانب دیگر فعال شدن گروه‌های تروریستی منطقه‌ای و کشته شدن ظواهری در ساحه امن و تحت‌الحمایه طالبان، زنگ خطری است به منطقه؛ چون کشورهای منطقه، افغانستان را حیات خلوت برای تهدید منافع و امنیت داخلی خود می‌بینند و با استفاده از بی حکومتی/دولتی به خود حق می‌دهند تا در خاک افغانستان خلاف همه موازین بین المللی این چنین حملات را اجرا کنند.
چنان‌که رییس عمومی امنیت ملی پیشین کشور می‌گوید، هواپیماهای بی‌سرنشین بیشتر آن‌عده افرادی را هدف قرار می‌دهد که در هماهنگی و در رابطه با ترورستان بین‌المللی فعالیت می‌کنند و تسهیل‌کننده‌های این گروه‌های تروریستی هستند. به سخن او، تا هنوز سران مطرح طالبان هدف قرار نگرفته‌اند و شاید هم بیشتر جهت فرستادن پیام به سران طالبان و ازدیاد فشار بالای آن‌ها برای تمکین به تطبیق همه‌جانبه قرارداد دوحه باشد.
رحمت‌الله نبیل خاطرنشان می‌سازد که ایالات متحده امریکا نه‌تنها گشت‌زنی در حریم هوایی و انجام حملات هوایی در خاک افغانستان را از این پس متوقف نخواهد کرد؛ بلکه افزایش نیز خواهد داد. به گفته او، دوام وضعیت، بهانه‌ای خواهد شد به کشورهای منطقه تا آن‌ها نیز حملات مشابه را علیه اهداف خود در داخل خاک افغانستان انجام دهند. آقای نبیل علاوه می‌کند که صلح نیابتی افغانستان را عملاً به میدان جنگ‌های نیابتی تبدیل کرده است.
آقای نبیل چگونه‌گی ورود شماری از رهبران شبکه‌های القاعده، داعش و گروه‌های تروریستی دیگر را این‌گونه توضیح می‌دهد که در سال ۲۰۱۴ میلادی، هنگامی که نیروهای امنیتی افغانستان تقریباً برای مدت یک سال مصروف تأمین امنیت انتخابات جنجالی ریاست جمهوری بودند، ایالات متحده امریکا همه وسایل تخنیکی رصد و گردآوری اطلاعاتی را از زمین و فضای افغانستان کاهش داد و نیروهای آیساف نیز در حال تغییر لایحه وظایف به قوت‌های کمک‌کننده برای نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان بود، نظامیان پاکستان عملیاتی را به نام «ضرب الغضب» در آن سوی خط دیورند در برابر طالبان پاکستانی به راه انداختند.
آقای نبیل می‌افزاید که نظامیان پاکستانی پیش از راه‌اندازی عملیات یادشده، تعداد زیادی از تروریستان بین‌المللی و منطقه‌ای مربوط به القاعده و متحدین عنعنوی القاعده را در همکاری و تحت پوشش طالبان افغان از راه‌های مختلف به داخل خاک افغانستان منتقل کردند و در قسمت‌های مختلف کشور با استفاده از پوشش‌های محلی در نقاط صعب‌العبور جابه‌جا کردند. به سخن او، این تروریستان مدتی منتظر خروج نیروهای امریکایی و ناتو از افغانستان بودند و به تقویت و سربازگیری ساختارهای‌شان پرداختند.
با این همه هنوز روشن نیست که گشت‌زنی هواپیماهای نظامی امریکا و حملات نیروهای هوایی ایالات متحده در خاک افغانستان چه پیامدی خواهد داشت و به چه منظوری انجام می‌شوند.
