ايجاد پايگاه نظامي دايمي امريكا
ايجاد پايگاه نظامي دايمي امريكا و نفع و ضررهاي قابل تصور
دوشنبه 25 دلو 1389 ساعت 09:26 محمد هاشم قيام
با مطرح شدن طرح ايجاد پايگاه يا پايگاه‌های دايمي امريكا در خاك افغانستان، دو تحليل مبتني بر رد يا تاييد آن در رسانه‌ها مطرح می‌گردد. اگر به اين دو نوع ارزيابي كه يكي بر رد مطلق و ديگري بر تاييد مطلق آن استوار است، توجه شود، ديده می‌شود كه اين نظريات مبتني بر قضاوت پيش از وقت يا نگاهي آكنده از ذهنيت‌گرايي می‌باشد. در اين ميان كمتر ديده می‌شود كه اين موضوع با در نظر گرفتن جوانب و احتمالاتي‌كه در قرارداد يا معاهده مربوط به آن قابل طرح‌اند، به بحث گرفته شود.موضوع پايگاه دايمي امريكا در افغانستان بعد از آن جدي‌تر مطرح گرديد كه رييس جمهور كرزي در كنفرانس خبري خود تاييد كرد كه سخناني در مورد ایجاد چنين پايگاهي در افغانستان، از سوي مقامات امریکایی مطرح شده است. آقاي كرزي اعلام كرد كه تصميم‌گيري در خصوص اين موضوع به نهادهاي ملي افغانستان بستگي دارد. طرح اين موضوع به‌صورت سربسته از سوي آقاي كرزي باعث گرديد تا به طرفداري مطلق و يا در مخالفت مطلق با آن تحليل‌هايي در رسانه‌ها به نشر برسد.مخالفان ايجاد پايگاه دايمي امريكا در افغانستان، به اين نظراند كه ايجاد چنين پايگاه يا پايگاه‌هايي با حساسيت‌های منطقه‌اي و گرايش‌های ديني مردم ناسازگار می‌باشد. اين در حاليست كه در برخي از كشورهاي مهم اسلامي از جمله عربستان، امريكايي‌ها چنين پايگاهي دارند و اين كار با مخالفتي در اين كشورها مواجه نبوده و نشده است. از سوي ديگر حساسيت‌های منطقه‌ای نيز با اين‌كه قابل انكار نيست، اما از آنجايي كه در مورد ارزش‌نگاري حساسيت‌های منطقه‌ای و سود احتمالي كه افغانستان از استقرار پايگاه‌های امريكايي می‌تواند به‌دست بياورد، توجه مبتني بر مويدات قابل اطمينان صورت نگرفته، اين موضوع نيز نمی‌تواند يك استدلال شكست ناپذير و قويا معتنابه در رد پايگاه‌های دايمي امريكا در افغانستان تلقي شود.از سوي ديگر، طرفداران ايجاد چنين پايگاه نيز به صورت سربسته سخن گفته‌اند. با اين‌كه در طرفداري از ايجاد پايگاه يا پايگاه‌های دايمي امريكا در افغانستان گفته می‌شود كه اين كار موجب ثبات داخلي و منطقه‌ای می‌گردد، اما در مورد ميكانيزم به‌كارگيري نيروهاي اين پايگاه‌ها در راستاي تامين و تحكيم ثبات افغانستان و منطقه چندان شفاف سخن گفته نشده است. اخيرا جنرال عبدالرحیم وردگ، وزیر دفاع افغانستان از ایجاد پایگاه‌های دايمی امریکا در کشور استقبال کرده و گفته است که این اقدام می‌تواند در دراز مدت به ثبات در افغانستان منجر شود. در سايت انترنتي بي‌بي‌سي به نقل از جنرال وردك آمده است كه این پایگاه‌ها می‌تواند تضمینی برای امنیت منطقه باشند. طرفداري وزير دفاع از ايجاد پايگاه‌های نظامي امريكا در افغانستان، نشان می‌دهد كه مسوولان نظامي افغانستان بدين نظر می‌باشند كه حضور نظامي طولاني‌مدت امريكا در افغانستان بي‌فايده نمی‌باشد.به نظر می‌رسد در اين خصوص آنچه بايد بدان توجه شود اين است كه حضور نظامي امريكا در افغانستان به صورت طولاني‌مدت يا ايجاد پايگاه‌های نظامي امريكا در افغانستان بر مبناي چه موافقت نامه‌ای صورت می‌گيرد. طبيعي است كه ايجاد پايگاه نظامي امريكا در افغانستان، تعامل بين‌المللي است كه با حاكميت ملي افغانستان مرتبط می‌گردد و از اين‌رو بايد در قالب يك تعامل موجود در حقوق بين‌الملل مورد رسيدگي قرار گيرد.آنچه می‌تواند زمينه ساز حضور قانونمند نظاميان امريكايي به صورت طولاني در افغانستان گردد، معاهده دو جانبه‌ای است كه بايد بين دولت‌های افغانستان و ايالات متحده امريكا منعقد گردد. طبيعي است كه در اين معاهده زمان، مكان و چوكات استقرار نيروهاي امريكايي در افغانستان مطرح می‌گردد و روي هريك از اين مسايل بايد توافق صورت گيرد. شكي نيست كه حضور نظاميان امريكايي بدون موافقت دولت افغانستان و بدور از مجوزهاي موجود در عرصه بين‌المللي قابل توجيه نمی‌باشد.بنا بر اين، معاهده‌ای كه ميان افغانستان و امريكا در رابطه به حضور احتمالي دايمي نظاميان امريكايي در افغانستان به امضا می‌رسد، از اهميت برخوردار است. در واقع اين معاهده است كه مشخص خواهد ساخت، افغانستان از حضور نيروهاي امريكايي در خاك كشورش مستفيد می‌گردد يا اين‌كه از آن متضرر می‌شود. زيرا تضمين‌هايي‌كه در راستاي عدم آسيب رساني به همسايگان در معاهده در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند در كاستن يا افزودن حساسيت‌های منطقه‌ای به خصوص از سوي كشورهاي همسايه نقش داشته باشد. از سوي ديگر، تعهدات احتمالي كه امريكا در راستاي استفاده از اين نيروها در خصوص كمك به امنيت افغانستان می‌پذيرند و مسووليت‌هايي را كه در قبال حمايت از ثبات افغانستان از ناحيه تهديدات منطقه‌ای متقبل می‌شوند، می‌تواند كارآيي احتمالي يا عدم كارآيي احتمالي حضور دايمي اين نيروها در كمك به ثبات داخلي و منطقه‌ای را تعيين كند.هم‌اكنون بسياري از كشورها در قالب همكاري‌های استراتيژيك با ايالات متحده امريكا، به اين كشور اجازه داده اند تا پايگاه‌های نظامي خويش‌را در اين كشورها ايجاد كند. اين كشورها از ايجاد اين پايگاه به عنوان يك وزنه در راستاي تامين ثبات منطقه‌ای استفاده كرده‌اند. افغانستان اگرچه از نظر موقعيت استراتيژيك جغرافيايي در نقطه تلاقي تمايلات استيلاجويانه مختلف قرار دارد، اما اين مساله مانع از آن نمی‌شود كه بتواند از همكاري‌های استراتيژيك با كشورهاي تاثيرگذار بر سياست‌های جهاني بهره‌مند شود.
دوشنبه 25 دلو 1389 ساعت 09:26 محمد هاشم قيام
با مطرح شدن طرح ايجاد پايگاه يا پايگاه‌های دايمي امريكا در خاك افغانستان، دو تحليل مبتني بر رد يا تاييد آن در رسانه‌ها مطرح می‌گردد. اگر به اين دو نوع ارزيابي كه يكي بر رد مطلق و ديگري بر تاييد مطلق آن استوار است، توجه شود، ديده می‌شود كه اين نظريات مبتني بر قضاوت پيش از وقت يا نگاهي آكنده از ذهنيت‌گرايي می‌باشد. در اين ميان كمتر ديده می‌شود كه اين موضوع با در نظر گرفتن جوانب و احتمالاتي‌كه در قرارداد يا معاهده مربوط به آن قابل طرح‌اند، به بحث گرفته شود.موضوع پايگاه دايمي امريكا در افغانستان بعد از آن جدي‌تر مطرح گرديد كه رييس جمهور كرزي در كنفرانس خبري خود تاييد كرد كه سخناني در مورد ایجاد چنين پايگاهي در افغانستان، از سوي مقامات امریکایی مطرح شده است. آقاي كرزي اعلام كرد كه تصميم‌گيري در خصوص اين موضوع به نهادهاي ملي افغانستان بستگي دارد. طرح اين موضوع به‌صورت سربسته از سوي آقاي كرزي باعث گرديد تا به طرفداري مطلق و يا در مخالفت مطلق با آن تحليل‌هايي در رسانه‌ها به نشر برسد.مخالفان ايجاد پايگاه دايمي امريكا در افغانستان، به اين نظراند كه ايجاد چنين پايگاه يا پايگاه‌هايي با حساسيت‌های منطقه‌اي و گرايش‌های ديني مردم ناسازگار می‌باشد. اين در حاليست كه در برخي از كشورهاي مهم اسلامي از جمله عربستان، امريكايي‌ها چنين پايگاهي دارند و اين كار با مخالفتي در اين كشورها مواجه نبوده و نشده است. از سوي ديگر حساسيت‌های منطقه‌ای نيز با اين‌كه قابل انكار نيست، اما از آنجايي كه در مورد ارزش‌نگاري حساسيت‌های منطقه‌ای و سود احتمالي كه افغانستان از استقرار پايگاه‌های امريكايي می‌تواند به‌دست بياورد، توجه مبتني بر مويدات قابل اطمينان صورت نگرفته، اين موضوع نيز نمی‌تواند يك استدلال شكست ناپذير و قويا معتنابه در رد پايگاه‌های دايمي امريكا در افغانستان تلقي شود.از سوي ديگر، طرفداران ايجاد چنين پايگاه نيز به صورت سربسته سخن گفته‌اند. با اين‌كه در طرفداري از ايجاد پايگاه يا پايگاه‌های دايمي امريكا در افغانستان گفته می‌شود كه اين كار موجب ثبات داخلي و منطقه‌ای می‌گردد، اما در مورد ميكانيزم به‌كارگيري نيروهاي اين پايگاه‌ها در راستاي تامين و تحكيم ثبات افغانستان و منطقه چندان شفاف سخن گفته نشده است. اخيرا جنرال عبدالرحیم وردگ، وزیر دفاع افغانستان از ایجاد پایگاه‌های دايمی امریکا در کشور استقبال کرده و گفته است که این اقدام می‌تواند در دراز مدت به ثبات در افغانستان منجر شود. در سايت انترنتي بي‌بي‌سي به نقل از جنرال وردك آمده است كه این پایگاه‌ها می‌تواند تضمینی برای امنیت منطقه باشند. طرفداري وزير دفاع از ايجاد پايگاه‌های نظامي امريكا در افغانستان، نشان می‌دهد كه مسوولان نظامي افغانستان بدين نظر می‌باشند كه حضور نظامي طولاني‌مدت امريكا در افغانستان بي‌فايده نمی‌باشد.به نظر می‌رسد در اين خصوص آنچه بايد بدان توجه شود اين است كه حضور نظامي امريكا در افغانستان به صورت طولاني‌مدت يا ايجاد پايگاه‌های نظامي امريكا در افغانستان بر مبناي چه موافقت نامه‌ای صورت می‌گيرد. طبيعي است كه ايجاد پايگاه نظامي امريكا در افغانستان، تعامل بين‌المللي است كه با حاكميت ملي افغانستان مرتبط می‌گردد و از اين‌رو بايد در قالب يك تعامل موجود در حقوق بين‌الملل مورد رسيدگي قرار گيرد.آنچه می‌تواند زمينه ساز حضور قانونمند نظاميان امريكايي به صورت طولاني در افغانستان گردد، معاهده دو جانبه‌ای است كه بايد بين دولت‌های افغانستان و ايالات متحده امريكا منعقد گردد. طبيعي است كه در اين معاهده زمان، مكان و چوكات استقرار نيروهاي امريكايي در افغانستان مطرح می‌گردد و روي هريك از اين مسايل بايد توافق صورت گيرد. شكي نيست كه حضور نظاميان امريكايي بدون موافقت دولت افغانستان و بدور از مجوزهاي موجود در عرصه بين‌المللي قابل توجيه نمی‌باشد.بنا بر اين، معاهده‌ای كه ميان افغانستان و امريكا در رابطه به حضور احتمالي دايمي نظاميان امريكايي در افغانستان به امضا می‌رسد، از اهميت برخوردار است. در واقع اين معاهده است كه مشخص خواهد ساخت، افغانستان از حضور نيروهاي امريكايي در خاك كشورش مستفيد می‌گردد يا اين‌كه از آن متضرر می‌شود. زيرا تضمين‌هايي‌كه در راستاي عدم آسيب رساني به همسايگان در معاهده در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند در كاستن يا افزودن حساسيت‌های منطقه‌ای به خصوص از سوي كشورهاي همسايه نقش داشته باشد. از سوي ديگر، تعهدات احتمالي كه امريكا در راستاي استفاده از اين نيروها در خصوص كمك به امنيت افغانستان می‌پذيرند و مسووليت‌هايي را كه در قبال حمايت از ثبات افغانستان از ناحيه تهديدات منطقه‌ای متقبل می‌شوند، می‌تواند كارآيي احتمالي يا عدم كارآيي احتمالي حضور دايمي اين نيروها در كمك به ثبات داخلي و منطقه‌ای را تعيين كند.هم‌اكنون بسياري از كشورها در قالب همكاري‌های استراتيژيك با ايالات متحده امريكا، به اين كشور اجازه داده اند تا پايگاه‌های نظامي خويش‌را در اين كشورها ايجاد كند. اين كشورها از ايجاد اين پايگاه به عنوان يك وزنه در راستاي تامين ثبات منطقه‌ای استفاده كرده‌اند. افغانستان اگرچه از نظر موقعيت استراتيژيك جغرافيايي در نقطه تلاقي تمايلات استيلاجويانه مختلف قرار دارد، اما اين مساله مانع از آن نمی‌شود كه بتواند از همكاري‌های استراتيژيك با كشورهاي تاثيرگذار بر سياست‌های جهاني بهره‌مند شود.
