کشته شدن ایمن الظواهری
کشته شدن ایمن الظواهری؛ جانشین احتمالی رهبر القاعده کیست؟
ایمن الظواهری، رهبر القاعده، که توسطه پهپادهای آمریکایی در کابل کشته شد
جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، در سخنانی شب گذشته (دوشنبه، دهم مرداد/اسد) در کاخ سفید گفت که آمریکا در عملیاتی در کابل ایمن الظواهری، رهبر القاعده را در حمله‌ای پهپادی کشته است.
ظواهری بعد از مرگ اسامه بن لادن در سال ۲۰۱۱ هدایت شبکه القاعده را به دست گرفت. او و بن لادن طراح حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به آمریکا بودند و نام او در آمریکا در فهرست «بزرگترین تروریست‌های تحت تعقیب» قرار داشت.
به دنبال کشته شدن ایمن الظواهری، اکنون گمانه‌زنی‌ها درخصوص جانشین احتمالی وی افزایش یافته است. پیشتر نیز گمانه‌زنی‌های مشابهی صورت گرفته بود و در همین خصوص از ابو‌محمد المصری و سیف العدل به عنوان جانشیان احتمالی الظواهری نام برده می‌شد.
دو سال پیش، در اواسط ماه نوامبر گزارش شد که ماموران اسرائیلی حدود سه ماه پیش از آن، المصری (عبدلله احمد عبدالله) را در تهران به قتل رسانده‌اند. کشته شدن مصری هیچگاه از سوی القاعده تایید نشد، اما حامیان بلند‌پایه طرفدار القاعده برای المصری در شبکه‌های اجتماعی سوگواری کردند.
العدل و المصری، هر دو اهل مصر، از پنج مقام ارشد القاعده بودند که در سال ۲۰۱۵ در جریان تبادل زندانیان با القاعده از زندانی در ایران آزاد شدند.
العدل و المصری بنا به گزارش‌ها در ایران ماندند. ولی سه نفر دیگر به سوریه رفتند و تا زمان کشته شدنشان به فعالیت‌های «جهادی» خود ادامه دادند. این سه نفر اردنی بودند: ابوالقاسم اردنی (خالد مصطفى خليفه العاروری، در ژوئن/جون ۲۰۲۰ در سوریه کشته شد)، ابوخلاد المهندس (ساری شهاب، در اوت/آگوست ۲۰۱۹ در سوریه کشته شد)، و ابوالخیر المصری (در سال ۲۰۱۷ در سوریه کشته شد).
ایمن الظواهری، رهبر القاعده، که توسطه پهپادهای آمریکایی در کابل کشته شد
با کشته شدن الظواهری در حمله پهپادی آمریکا و اخبار مربوط به كشته شدن المصری، سیف العدل که از او به عنوان شخصیتی بسیار مورد احترام در صفوف القاعده یاد می‌شود، تنها بازمانده پنج شخصیت اصلی خواهد بود که بالقوه می‌تواند رهبری القاعده را در دست گیرد.
حمزه بن لادن، پسر رهبر سابق القاعده که پیش از این گمان می‌رفت جانشین الظواهری بشود، سال ۲۰۱۹ توسط ماموران آمریکایی در جریان عملیاتی ضدتروریستی در مرز پاکستان و افغانستان کشته شد. او نیز گمان می‌رفت که پیش از آن در ایران تحت حصر خانگی بوده باشد. به دنبال سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ رهبران طالبان از افغانستان خارج شدند، بسیاری به پاکستان، و گفته می‌شود که برخی نیز به ایران رفتند.
بنا به گزارش‌ها، سیف العدل و چهار مقام القاعده، پس از فرار از جنگ در افغانستان که در نهایت در سال ۲۰۰۱ منجر به تهاجم آمریکا به این کشور شد، در ایران دستگیر شدند؛ اما گفته می‌شود که سال ۲۰۱۵ در تبادل زندانیان با القاعده در یمن (سازمان القاعده در شبه‌جزیره عربستان) آزاد شدند.
سیف العدل؛ «مغز متفکر»
بنا به دلایل امنیتی سیف العدل سال‌ها خود را مخفی کرده بود و حتی القاعده هم کمتر از او حرفی به میان می‌آورد، جز آن که در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ خبر زنده بودن او را اعلام کرد.
سیف العدل (که سیف العادل هم خوانده می‌شود) از پیکارجویان کهنه‌کار و یکی از معدود بنیانگذاران زنده القاعده است و به ندرت در رسانه‌ها حاضر شده است.
نام او در صدر فهرست تروریست‌های تحت تعقیب اف‌بی‌آی قرار دارد و برای هر گونه اطلاعاتی که منجر به دستگیری او شود جایزه تعیین شده است. در اطلاعیه پلیس فدرال آمریکا، تاریخ تولد او ۱۹۶۰ یا ۱۹۶۳ نوشته شده است.
به گزارش اف‌بی‌آی، العدل از اعضای «جهاد اسلامی مصر» بوده است، گروهی که پیش از این ظواهری رهبر آن بود.
همانند ابو‌محمد المصری، العدل هم متهم به همدستی در بمب‌گذاری‌های سال ۱۹۹۸ سفارت‌های آمریکا در تانزانیا و کنیاست.
او همچنین از نام‌های مستعار جهادی «عابر سبیل» و «محمد صلاح‌الدین زیدان» هم استفاده می‌کرده است.
سیف العدل در فهرست افراد تحت تعقیب اف‌بی‌آی
در نوامبر ۲۰۱۷، العدل و المصری حضور کوتاهی در پیام تصویری ظواهری داشتند که در آن ظواهری درباره تداوم فعالیت این گروه بحث و گفتگو می‌کند. العدل در میان مقامات ارشد القاعده در مراسم جشن ادغام جهاد اسلامی مصر و القاعده در سال ۲۰۰۱ نشان داده می‌شود، اما در این فیلم هیچ اطلاعاتی درباره او ذکر نمی‌شود.
در فوریه/فبروری ۲۰۱۷، القاعده با پخش سخنرانی قدیمی سیف العدل، اشاره می‌کند که او هنوز زنده است. سخنرانی مربوط به سال ۲۰۰۰ بود که به اهمیت آدم‌ربایی برای جهادی‌ها اشاره می‌کند و از یهودی‌‌ها، آمریکایی‌ها و بریتانیایی‌ها به عنوان هدف نام می‌برد.
در اوت/آگوست ۲۰۱۹، حامیان القاعده به طور گسترده توصیه‌های بدون تاریخ سیف العدل را درباره وضعیت جهاد در سوریه بازنشر می‌کنند، بدون آنکه به محل استقرار او اشاره‌ای کنند فقط اشاره می‌کنند که او هنوز زنده است.
در اوت ۲۰۱۹، وقتی القاعده پیام اعلام مرگ ابوخلاد المهندس را منتشر کرد به سیف العدل هم تسلیت گفت، چون چنان که گفته می‌شود نسبت سببی با او داشته است.
یک ویدیوی القاعده، سیف العدل را در هنگام برگزاری جشن در سال ۲۰۰۱ نشان می‌دهد
سیف العدل در گذشته به طور گسترده در زمینه «اطلاعات و امنیت» می‌نوشت و توصیه‌های دقیقی درمورد موضوعاتی مثل آدم‌ربایی و «خانه‌های امن» به جهادی‌ها می‌کرد که نشان‌دهنده تجربه او در جنگ و امور امنیتی واستراتژیک بود.
او همچنین مجموعه جزوه‌هایی با عناوین «بحران و نسیم تغییر» دارد که در آن به موضوعاتی با محور «انقلاب»، «جنگ انقلابی»، «استراتژی»، و«جنگ‌های چریکی» پرداخته است.
در یک بخش از این جزوه‌ها که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده است، سیف العدل به تحولات سیاسی مصر اشاره می‌کند و توصیه می‌کند به جای «مقاومت مسالمت‌آمیز» به مبارزه مسلحانه روی بیاورند.
حدود دو سال پیش طرفداران القاعده کانالی در شبکه پیام‌رسان تلگرام باز کردند که در آن نوشته‌های سیف العدل را منتشر می‌کنند. در این کانال از العدل به عنوان «قائد» نام می‌برند که به معنی «رهبر و فرمانده» است.
در این کانال گفتار‌هایی از العدل در مورد موضوعات مختلف نقل می‌شود که هدف از آن نمایش دادن دانش گسترده او را در امور نظامی و جغرافیای سیاسی است.
برای مثال یکی از نقل‌قول‌های او که به طور گسترده در اوت ۲۰۱۹ میان هواداران القاعده در تلگرام بازنشر شده است، از جهادگران در سوریه می‌خواهد تا استراتژی خود را تغییر دهند و با برنامه‌های ادعایی ترکیه علیه آنها مقابله کنند.
در بخش اظهار نظرات، سیف العدل از موقعیت جهادی‌ها در سوریه اظهار تاسف می‌کند و می‌گوید «اگر نقشه‌ای برای ادغام با سایر گروه‌ها نداشته باشیم، همچنان شکست‌هایی را تجربه خواهیم کرد».
او می‌گوید: «هدف (دشمن) نابودی هر سازمان و گروهی است که در تلاش برای بازگشت به اسلام بنیادین باشد. ترکیه (که از طرف تندرو‌های جهادی دشمن تلقی می‌شود) و بقیه کشورها هیچ چیز دیگری را نمی‌پذیرند.»
سیف العدل نظریه‌پرداز امنیتی و استراتژیک مدافع جهادی‌ها است
آکادمی نظامی ایالات متحده آمریکا (وست‌پوینت) در یکی از مطالب خود در ماه مارس/مارچ ۲۰۱۶، سیف العدل را یکی از موثرترین سردمداران القاعده نامیده و گفته است که او یکی از معدود رهبرانی است که از دوران پیش از یازده سپتامبر باقی مانده‌اند و در مقام و رتبه‌ای است که می‌تواند موقعیت فعلی رهبر القاعده، ایمن الظواهری، را تصاحب کند.
نیویورک تایمز در گزارش نوامبر ۲۰۲۰ خود، زمانی که گزارش‌های خبر کشته شدن مرگ ابو‌محمد المصری منتشر شدند، گفت که العدل ارتباط نزدیکی با المصری داشت و هر دو مدت‌هاست از اعضای «شورای محرمانه مدیریت القاعده» هستند.
آوریل/اپریل همان سال، وقتی هواداران داعش براساس اخباری می‌گفتند که الظواهری یا مرده یا ناتوان شده است، ادعا کردند که سیف العدل رهبری القاعده را به دست گرفته است و مخفیانه آن را اداره می‌کند. آنها از آن زمان بارها این نظر خود را مطرح کرده‌اند و فکر می‌کنند اکنون سیف العدل تصمیم‌گیرنده و رهبر القاعده است.
بخش‌هایی از این مطلب پیشتر و در نوامبر سال ۲۰۲۰ و پس از گزارش‌هایی درباره کشته شدن المصری در وب‌سایت بی‌بی‌سی فارسی منتشر شده بود.
