هراس دائمی در افغانستان

 

افغانستان در هراس دائمی؛ ضرورت تامین امنیت پایدار

حسن شکوهی نسب

تهران - ایرنا - داعش از تکرار اقدامات تروریستی و غیرانسانی در افغانستان اهداف دوگانه ای را پیگیری می کند که عبارتند از «ایجاد تفرقه بین شیعه و سنی» در این کشور چند قومیتی و نیز «تضعیف دولت طالبان در آغاز راه»؛ این چالش بزرگ امنیتی اما اتخاذ تدابیر بازدارنده و سریع را از سوی طالبان می طلبد.

صدای انفجار هر روز از گوشه و کنار افغانستان به گوش می‌ رسد؛ کشوری که اگرچه در ظاهر از اشغال و ترور خارجی نجات یافت اما مردم آن همواره در هراس و نگرانی نسبت به تحرکات تروریستی به سر می ‌برند.

همین دیروز چهارشنبه ۲۶ مرداد ۱۴۰۱، انفجار بمبی در یکی از مساجد شمال کابل پایتخت افغانستان بیش از ۳۰ نفر قربانی گرفت و ده ها مجروح بر جای گذاشت.

این اقدام غیرانسانی با واکنش بسیاری از مقامات کشورهای مختلف جهان مواجه شد.

«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (پنجشنبه) ۲۷ مرداد ماه انفجار تروریستی دیروز در مسجد کابل را محکوم کرد. وی ضمن ابراز همدردی با خانواده شهدای این اقدام تروریستی، برای مجروحان این واقعه سلامت و عافیت مسئلت کرد.

خلا بزرگ امنیتی و ضرورت اتخاذ تدابیر بازدارنده

اگرچه طالبان تاکید می کند که کنترل کامل افغانستان را در اختیار دارد و امنیت این کشور را تامین کرده‌ است اما حملات روزافزون گروه تروریستی به ویژه داعش باعث ایجاد ناآرامی در داخل و خارج از این کشور شده و تا برخی نوک پیکان انتقادات را به سمت مدیریت آنها نشانه روند.

پس از تسلط طالبان بر افغانستان، بیش از ۵۰ بمب گذاری بزرگ و کوچک و حمله مسلحانه در سراسر این کشور انجام شده که گروه تروریستی داعش مسئولیت بیشتر این حملات را بر عهده گرفته است؛ حملاتی که هر دو طیف شیعه و سنی را هدف گذاری کرده تا طالبان را در موقعیت ضعف به تصویر بکشد ولی حملات به مساجد و اجتماعات شیعه با هدف اختلاف افکنی بین شیعه و سنی بیش از پیش تشدید شده است.

یافته‌های نهاد پژوهشی «شبکه تحلیلگران بُلاق» متشکل از پژوهشگران افغان نشان می‌دهد که در یک سال گذشته دست‌کم ۲۲۲ نفر در پی حملات تروریستی در مکان‌های مرتبط با شیعیان و هزاره‌ها کشته شده‌اند.

بر اساس این پژوهش، حدود ۲ میلیون شهروند هزاره و شیعه افغانستان در یک سال گذشته کشور را ترک کرده‌اند و از این تعداد، فقط شمار اندکی از طریق برنامه تخلیه نیروهای خارجی از افغانستان خارج شده‌اند.

بنا بر یافته‌های این پژوهش در یک سال گذشته، دست‌کم ۱۸ مورد حمله تروریستی مستقیم به مراکز شیعیان و هزاره‌ها همچون مدارس، مساجد، منازل مسکونی و مسیرهای مسافربری منتهی به مناطق شیعه‌نشین رخ داده است؛ ۴۱ درصد این حملات در شهر کابل، ۱۷ درصد در شهر مزارشریف، ۱۱ درصد در شهر هرات و باقی در استان‌های قندوز، دایکندی، سرپل، سمنگان و غور صورت گرفته است.

مسئولیت بیشتر حملات (۵۶ درصد) را گروه داعش خراسان بر عهده گرفته است.

تحرکات تروریستی نگران کننده «داعش خراسان» 

اگر چه هنوز هیچ گروهی مسئولیت حمله تروریستی دیروز به مسجد شمال کابل را بر عهده نگرفته است اما بسیاری بر این باورند که این نیز کار گروه تروریستی داعش است که از تابستان پارسال که طالبان در افغانستان قدرت را در دست گرفت، حملات خود را به طالبان و شهروندان غیرنظامی افزایش داده‌اند.

همین چند روز پیش بود «رحیم‌الله حقانی» روحانی برجسته نزدیک به گروه طالبان که به ایراد سخنرانی‌های آتشین علیه داعش شهرت داشت در پی یک حمله انتحاری در کابل کشته شد و داعش مسئولیت این عملیات انتحاری را برعهده گرفت.

اما مهمترین شاخه داعش که در افغانستان به تحرکات تروریستی مشغول است، «داعش خراسان» نام دارد که در سال ۲۰۱۵ در این کشور جنگ زده اعلام موجودیت کرد.

در سال‌های گذشته، داعش خراسان جنایت‌های وحشتناکی را به‌خصوص در بخش‌های شیعه‌نشین افغانستان، مرتکب شد که افکار عمومی جهان را جریحه‌دار کرد.

این گروه بیشتر در پنج استان ننگرهار، فاریاب، جوزجان، بدخشان و زابل فعالیت دارد.

در سال ۲۰۲۰، تروریست‌های داعش خراسان دو نوزاد شیرخوار را در بیمارستان پزشکان بدون مرز کابل سر بریدند، اقدامی که یکی از تکان‌دهنده‌ترین اخبار آن سال در رسانه‌ها بود.این گروه همان سال به دانشگاه کابل نیز حمله کرد که به کشته شدن ۲۲ دانشجو منجر شد.

از دیگر اقدام‌های این گروه تروریستی که گفته می‌شود تحت تاثیر شاخه تروریستی کویته پاکستان است، حمله به مدرسه دخترانه در پایتخت افغانستان با چند خودروی بمب‌گذاری‌ شده بود که کشته شدن ۴۰ دانش‌آموز را در پی داشت.

این گروهک در سال ۲۰۲۱ چندین حمله انتحاری ترتیب داد که از حملات مرگبار به فرودگاه کابل با ۱۷۰ کشته گرفته تا انفجارهای انتحاری در مساجد «امام بارگاه فاطمیه» در قندهار و «سیدآباد» در ولایت قندوز را شامل می‌شد؛ مساجدی که به شیعیان تعلق داشت.

در مجموع، داعش از تکرار چنین فجایع غیرانسانی اهداف دوگانه ای را پیگیری می کند که عبارتند از «ایجاد تفرقه بین شیعه و سنی» در این کشور چندقومیتی و نیز «تضعیف دولت طالبان در آغاز راه» انجام می گیرند؛ موضوعی که از اهمیت بالایی برای اتخاذ تدابیر امنیتی با هدف مقابله با افراط گرایان و تروریست ها برخوردار است و توجه ها بیش از هر فرد یا گروهی، متوجه طالبان است تا با توجه به استقرار در این کشور امنیت را برای مردم برقرار و تثبیت کند.